شهید گفته بود که همیشه از خدا خواسته‌ام خانواده‌ای به من بدهد که هیچ وقت مانع رفتنم به جنگ نشوند. شهید دوربینی تهیه کرده بود و می‌خواست با پسرش هادی که شش ماه داشت عکس یادگاری بگیرد. می‌گفت شاید شهید شوم، پسرم یک عکس با من داشته باشد اما اصلاٌ فرصت این کار را پیدا نکرد. بعد از شهادتش وقتی که پیکرش را آوردند یکی از دوستانش هادی را برد کنار شهید و عکس دو نفره از آنها گرفت.
در عملیات والفجر ۹ دشمن بعثی به ارتفاعی که محل استقرار شهید فرهنگیان و نیروهایش بود با تمام توان حمله کرد، او یک تنه در مقابل دشمن ایستاد و پس از مدتی تعدادی از رزمندگان از جان گذشته به او ملحق شدند و مقاومت دلیرانه او قوت گرفت و دشمن مجبور شد بدون کسب نتیجه‌ای منطقه را ترک کند. پس از آرامش منطقه جانشین فرماندهی کل سپاه سردار شمخانی و سردار ایزدی به او ابلاغ کردند که فرهنگیان تو دینت را به اسلام ادا کردی.
در اوایل پیروزی انقلاب، استان کرمانشاه و شهرستان سنقر و کلیایی به دلیل همجواری با استان کردستان و شهرهای کامیاران، قروه و دهگلان محل استقرار گروهک دموکرات و حزب کومله بود. سپاه سنقر برای مبارزه با این گروهک‌ها فعالیت چشم‌گیری داشت. شهید فرهنگیان بعد از ورود به سپاه به عنوان مدیر داخلی سپاه سنقرمشغول به خدمت بود که برای یک مأموریت دو ماهه به همراه تعدادی از نیروهای سپاه سنقر به منطقه بازی دراز سرپل‌ذهاب رفت.
قبل از هجوم افراد کومله و دمکرات به روستاهای سنقر شهید اسمعلی فرهنگیان به عنوان فرمانده عملیات سپاه سنقر منصوب شد. وی با توجه به رشادت و شجاعت و ایثارگری که از خود نشان داد توانست به کمک همرزمانش تعداد زیادی از ضد انقلاب وابسته که به اطراف سنقر رخنه کرده بودند را به هلاکت برسانند.
در سال ۱۳۶۱ با توجه به هجوم گروهک دمکرات و کومله به دستور فرماندهان سپاه در منطقه کرمانشاه برای مبارزه با این گروهک‌ها یک گردان عملیاتی مستقل در منطقه سنقر و کلیایی تشکیل و شهید فرهنگیان به عنوان فرمانده گردان (گردان ۲۰۷ شهید بهشتی ) معرفی شد.
این گردان توانست تا اوایل سال ۱۳۶۲ ریشه گروهک دمکرات و کومله را در مناطق سنقر برای همیشه نابود کند که توسط فرمانده جنگ‌های نامنظم سردار شهید محمود کاوه، شهید فرهنگیان و همرزمانش مورد تقدیر قرار گرفتند.
سردار دلاور سپاه اسلام در عملیات کربلای ۵ حال و هوای دیگری داشت و یکی از همرزمانش گفته است که شب قبل در خواب دیده بودم که فرهنگیان به شهادت رسیده است به او گفتم امروز من به جای شما به مقر تیپ می‌روم اما او نپذیرفت و من دستش را محکم گرفتم و موضوع را برایش بازگو کردم، اما او خندید و خنده‌ای بود که از فرا رسیدن وصلش به معبود بر لبانش نشسته بود و ۱۰ دقیقه بعد توسط تک تیرانداز دشمن مورد اصابت قرار گرفته و به خون غلطید و خضاب خون کرده و شهید شد.
رادیوی دشمن بعثی خبر شهادت اسمعلی فرهنگیان فرمانده دلاور اسلام را تنها چند ساعت بعد از شهادتش اعلام کرد و دوستان و همرزمانش به ماتم او نشستند و در تاریخ ۲۴ دی‌ماه ۶۵ در عملیات پیروزمندانه کربلای ۵ کربلایی شد و شربت شیرین شهادت را سر کشید.
شهید اسمعلی فرهنگیان بعد از عملیات والفجر ۹ توسط فرماندهان ارشد سپاه مورد قدردانی قرار گرفت و حواله خرید یک دستگاه یخچال به قیمت ۱۳۰۰۰ تومان به او اهدا شد. گویا در منزلش هم یخچال نداشت. با شنیدن درد و دل "حیدری" از بچه‌های گردان تبوک و بیان مشکل عمل چشم برادرش، گفت: "این حواله رو بگیر و برای خودت بفروش و با پولش برادرت رو معالجه کن". هزینه‌ی عمل حدود ۸۰۰۰ تومان شد و حیدری ۵۰۰۰ تومان مابقی را برگرداند، اما شهید فرهنگیان با تعجب از او پرسید: "این چیه آوردی؟" پاسخ داد: "مابقی پول حواله است. خدا رو شکر مشکلم حل شد." شهید فرهنگیان معاون گردان را صدا زد: "سلیمانی! این ۵۰۰۰ تومان پیش تو امانت باشه. ببین کی گرفتاره؛ هر کی مشکلی داشت، از این پول کمکش کن." بعد هم چون سلیمانی اهل کنگاور بود، به شوخی به او گفت: "مواظب باش پارتی‌بازی نکنی و همه رو به کنگاوری‌ها بِدی‌ها! ببین کی گرفتاره؛ به او کمک کن."
@shahid_modafe_haram_miladheidari