ریاضیات در قرآن (۴): لعلّ
در ادامه بحث نظریه احتمالات در قرآن، به بخشی از آیات مربوط به تابع لعلّ خواهیم پرداخت. تابع لعلّ پنج حالت مختلف دارد:
۱. تحذیر (لعلّ با احتمال صفر): نمونه این تابع در این آیه است: «فَلَعَلَّكَ تَارِكٌ بَعْضَ مَا يُوحَىٰ إِلَيْكَ وَضَائِقٌ بِهِ صَدْرُكَ أَن يَقُولُوا لَوْلَا أُنزِلَ عَلَيْهِ كَنزٌ أَوْ جَاءَ مَعَهُ مَلَكٌ»
۲. تمنّی (لعلّ با احتمال کم): نمونه این تابع در این آیه است: «وَ قَالَ فِرْعَوْنُ يَا هَامَانُ ابْنِ لِي صَرْحًا لَعَلِّي أَبْلُغُ الْأَسْبَابَ»
۳. ترجّی (لعلّ با احتمال متوسط): نمونه این تابع در این آیه است: «فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَّيِّنًا لَّعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشَىٰ»
۴. ظن (لعلّ با احتمال زیاد): نمونهای از این تابع در این آیه بیان شده است: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ»
۵. یقین (لعلّ با احتمال ۱۰۰ درصد): نمونهای از این تابع در این آیه بیان شده است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ».
بحث در ریاضیات قرآن و همچنین نظریه احتمالات و توابع لعلّ، بحثی بسیار مفصل و نیازمند ساعتها تدریس و چندین رشته و واحد درسی است. انشاءالله در آینده به ابعاد دیگری از این بحث نیز اشاره خواهد شد.
✍️ اندیشکده تثبیت| حسینی
@tasbit1444_ir