. ┄┅═✾ اقـــتـــصـــــاد ✾═┅┄┈ .

در مورد اقتصاد حضرت امیر نکات فراوانی دارند اما یک جمله ی طلایی دارند 🔻

. - و لا قوام لهم جمیعا إلا بالتجار و ذوی الصناعات و قوامی نیست برای آنها(مردم، نظامیان، قضات، کُتاب و کارمندان) جمیعا مگر با تجارت و صاحب صناعات علامه طباطبائی می گوید: مهم ترین چیزی که جامعه ی انسانی را بر اساس خود پایدار می دارد، اقتصادیات جامعه است که خدا آن را مایه قوام اجتماعی قرار داده(المیزان ج ۹ ص ۳۲۹) آیت الله جوادی آملی می گوید: »اصل مال(اقتصاد) به منزله قوام جامعه است: «ولاتُؤتوا السُّفَهاءَ أموالَكُمُ الَّتي جَعَلَ اللهُ لَكُم قِياماً» اموال خود را، که خداوند وسیله قوام زندگی شما قرار داده، به دست سفیهان نسپارید و از آن، به آنها روزی دهید! و لباس بر آنان بپوشانید و با آنها سخن شایسته بگویید! »(تفسیر تسنیم ج ۱۵ ص ۵۴۰) .

. ┄┅═✾ برخورد حاکم با مردم ✾═┅┄┈ .

. - و أشعر قبلک الرحمة للرعیة بپوشان قلبت را از رحمت برای رعیت " أشعر قلبک الرحمة" یعنی رحمت را چون شعار که همان لباس چسبیده به تن است برای آنان قرار ده به لباس روئین "دثار" و به لباس زیرین "شعار" گفته می شود - و المحبة لهم و اللطف بهم محبت و لطف به آنها کن - و لا تکونن علیهم سبعا ضاریا تغتنم أکلهم از کسانی نباش که مانند حیوان وحشی درنده مغتنم می داند خوردن آنها را - فإنهم صنفان: إما أخ لک فی الدین و إما نظیر لک فی الخلق بخاطر اینکه مردم بر دو دسته هستند: یا برادران دینی تو اند یا مثل تو در خلقت اند .

. - یفرط منهم الزلل و تعرض لهم العلل اگر کسی از آنها(مردم) لغزش کرد و معیوب شدند - و یؤتی علی أیدیهم فی العمد و الخطاء و عمداً و خطاً از سوی آنها اشتباهی روی داد - فأعطهم من عفوک و صفحک پس عطا کن به آنها عفو و صفح "عفو" به معنای بخشش است و "صفح" فراتر از معنای بخشش و به معناي ترک ملامت و سرزنش است. فایده عفو برای حاکم، حفظ حکومت اوست: «عَفْوُ الْمُلُوكِ بَقَاءُ الْمُلْكِ»

. ┄┅═✾ برخورد حاکم با خواص و عوام ✾═┅┄┈ .

در اینجا حضرت امیر نکات مهمی دارند و یکی از آنها زمانی است که منافع عامه با منافع خواص تعارض کند. حتما بخونید 🔻

. - ولیکن أحب الأمور إلیک أوسطها فی الحق محبوب ترین کار ها نزد تو این است که در مورد حق، باید معتدل ترین آدم باشی(دچار افراط و تفریط نشوی) شهید مطهری می گوید: «غالبا جامعه ها از راه گرایش صد در صد به باطل، به گمراهی کشیده نمی شوند؛ بلکه از افراط در یک حق به فساد کشیده می شود»(انسان کامل ص 36) - و أعمهما فی العدل و در مورد عدل چنان تصمیم بگیری که شامل همه ی مردم بشود و فرمود پیامبر: «مَنْ عَمَّ عَدْلُهُ نُصِرَ عَلَى عَدُوِّهِ» کسی که عدالتش فراگیر باشد، در مقابل دشمن یاری می شود. - و أجمعها لرضا الرعیة و در وادی قدم بگذاری که رضایت مردم در آن جمع و بیشتر باشد یعنی میانه ترین در حق و فراگیرترین در عدل باش و نظر به اموری داشته باش که رضایت بیشتر مردم در آن باشد و این سه از محبوب ترین کار ها است.