✅خلاصه درس تفسیر سوره مبارکه حمد
📆جلسه : ۱۱
▫مفسر: علامه جوادی آملی
بخش 1️⃣: اگر خیر و شر جهان از خداست آیا خدا ظالم نیست؟
در مورد مساله جبر و اختیار، خدا راه ها را مشخص کرده که هر کدام به کدام مقصد می رسد و کدام نمیرسد و عقل و شرع برای او معین کرده است . حال اگر کار خیر کرد چون امر وجودی است پس به ذات وجود که علت همه موجودات است باز می گردد اما معصیت چون فقدان و شر و نقص است به مبادی عالیه بر نمی گردد. یعنی در صورتی میگوییم خدا آن کار را انجام داد که واقعا یک فعل باشد نه اینکه کاری که انجام نشده(فقدان و نقص) را به خدا نسبت دهیم. #شر اینگونه است...
بخش 2️⃣: آیا بیمار را دارو 🏥 درمان می کند یا #خدا؟!
گاهی انسان خود را گول می زند و در پناه «من لم یشکر الخالق من لم یشکر المخلوق» زیر چتر دیگری🙏 پناهنده می شود اما فردا می فهمد که کار به دست دیگری بوده است. باید توجه داشت که ذیل همین آیه سوره یوسف خداوند می فرماید: «و ما یؤمن اکثرهم بالله و هم مشرکون» یعنی که اکثر مومنین شکر خدا نکرده و مشرک می شوند. منظور این آیه، شرک خفی است که دیگران را موثر در کارها می دانند.
🔺ما در این دنیا وسایل و ابزار حاکمیت🏛 خدا بر جهان را که علل وسطی هستند می بینیم نه علت غایی و اولیه را پس خیال می کنیم خودمان کاری کرده ایم💪. عباراتی همچون «اول خدا و دوم فلانی» عباراتی شرک آلود است.( انسان موحد همه چیز را از خدا می داند. )
📣اینکه خدا تاثیر اشیا بر هم را در آنها قرار داده و بوسیله قوانینی آنها را مؤثر قرار داده است در مقام فعلیت اوست یعنی با این وسایل کار را انجام می دهد اما ذات خدا دیگر اینطور نیست که برای ایجاد اثر، نیاز به این وسایل🖌 داشته باشد پس اگر دارو اثر می کند در اثر کردنش مستقل نیست بلکه این اثر را خدا در آن دارو قرار داده و اگر خدا نخواست هیچ گاه اثر نمی کند یا آب رفع عطش می کند. مقام فعل خدا غیر از مقام ذاتش است.
🔻موحد کامل، سلطه مطلق خدا را هم اکنون مشاهده می کند(عین الیقین) و نیازی نیست که بمیرد و بعدا مشاهده کند. این اثر توحید افعالی در انسان است.
بخش 3️⃣: مالک یوم الدین: به دو صورت خوانده میشود. مالک و مَلِک. اما بیشتر آنرا مَلِک خوانده اند.
#مالک: دارنده اصل یک شیء
اقسام مالکیت : 1. مالکیت اعتباری: مثلا اعتبار و قرارداد📝 میکنیم که امروز علی مالک فلان لباس🙎♂ باشد و فردا به دیگری بفروشد و دیگری مالکش باشد. این مالکیت اعتباری است که برای تنظیم کارهای انسانی اعتبار می شود.
2. مالکیت حقیقی محدود: مثل مالکیت انسان بر گوش👂 و چشم👁 خود. این مالکیت را انسان ها اعتبار نکرده اند بلکه او ذاتاً مالک آنهاست اما چون ذات انسان محدود است پس مالکیتش هم بر اعضایش محدود است.
3. مالکیت حقیقی نامحدود: مانند مالکیت پروردگار بر همه موجودات همانند علت که مالک معلول است که اگر خدا نباشد هیچ موجودی نخواهد بود.
#مَلِک: از مٌلک گرفته شده (همانطور که مالک از مِلک گرفته شده است): آنکه دارای نفوذ است مَلِک و آنکه دارای اصل شیء است مالک است. مثلا ممکن است اصل مال برای انسان نباشد اما وی بر آن #سلطه و نفوذ داشته باشد و بتواند در آن تصرف کند.
دلیل ترجیح مَلِک بر مالک: گویند مالک به زمان اضافه نمی شود پس نمی توان گفت مالک روز جزا.
دلیل ترجیح مالک بر مَلِک: مالک اعم از ملک است و در مورد خدا که علت همه چیز است مالکیت بر زمان⏰ هم صدق می کند. چون خدا مالک بر نفوذ بر هر چیز نیز هست. (قل اللهم مالک الملک) (تبارک الذی بیده الملک)
در آیه 4 سوره حمد، بحث در فرمانروایی است نه بر صاحب بودن.
🔷🔶🔻 معنای آیه این نیست که خدا فرمانروای روز جزاست و فرمانروای دنیا🏕 نیست بلکه در مقام اثبات فرمانروایی خداست و می گوید در روز قیامت همه می فهمند و حتی می بینند که در دنیا هم خداوند مَلِک و صاحب نفوذ بوده اما آنها در دنیا به زید و عمرو متوسل🙌 می شدند تا کارهاشان را حل کند!
بخش 4️⃣: دلایل اختصاص #حمد به خداوند:
1. او جامع همه کمالات است و ناقص به سمت کمال میل کرده و کامل را حمد می کند و چون همه ناقصند پس حمد (تنها) برای خداست.
2. خداوند، مدبر جهان است. هر مدبر و پرورش دهنده ای محمود🙏 است پس خدا محمود همه موجودات است.
3. ربوبیت خداوند، ربوبیت محموده است زیرا بر اساس #رحمت خاصه و عامه است. (الرحمن الرحیم) پس ستمی در کار نبوده و ربوبیت وی، روا و رحمت است.
📚کانال «تفسیر تسنیم»
📡 @tafsire_tasnim1
✅ خلاصه تفسیر سوره مبارکه حمد
📆 جلسه : ۲۲
🔺 مفسر: علامه جوادی آملی
🔺 موضوع: بعد سلبی ایّاک نعبد
1⃣ خداوند در مورد نمازگزارانی که تنها الفاضی در نماز میگویند و به آن عمل نمی کنند میفرماید: «ویلٌ للمصلین-الذین هم عن صلاتهم ساهون-الذین هم یراعون» (وای بر نمازگزارانی که در حاشیه دین هستند، نماز میخوانند اما آنرا نمیفهمند و عمل نمی کنند و از روی ریا نماز میخوانند.)
2⃣ فرق #موحد و کافر در اعتقاد بر چگونگی رفع نیازهای انسان است.
🔺هم موحد و هم ملحد معتقدند که انسان بیچاره و نیازمند است اما موحد گوید نیازهای انسان را #خدا بر طرف می کند و کافر گوید #طبیعت برطرف می کند.
( #خداباوری
#طبیعت_گرایی)
3⃣ چرا ایاک نعبد و عبادت تنها برای خداست؟
🔺 او یگانه الله، ، رحیم و مالک روز جزاست. هر کدام ازین ها بصورت مستقل دلیل بر این است که تنها باید کسی که این صفات را دارد عبادت کرد. خدا یگانه وجود مطلق و #کمال_محض است و باقی موجودات در طول وجود خدایند و هر اثری که می گذارند به خواست و اراده خداست لذا تنها باید او را پرستید و تنها از او کمک خواست.
4⃣ مقام #استعانت پایینتر از مقام توکل و مقام #توکل پایینتر از مقام #تفویض و تسلیم است.
🔺مستعین کسی است که کاری می کند و تنها از خدا مدد میگیرد؛ متوکل خواسته ای دارد و انجام آنرا از خدا میخواهد اما مفوض و تسلیم، کسی است که هیچ خواسته ای نیز ندارد و به خدا میگوید: هر چه تو بخواهی.
5⃣ کسی #بینش_توحیدی دارد که در کارهای خود و اتفاقات اطرافش اولین چیزی که به فکر آن میفتد خداست و لذا همه چیز را #آیت و نشانه وجود و فعل خدا میداند.
🔺 بینش توحیدی این است که جهان امکان، سپاهیان حقند و او هر جا بخواهد سپاهش را اعزام می کند و هر جا بخواهد فرمان توقف می دهد. (هو الذی ایّدک بنصره و بالمومنین)
🔺هر زمان که در کارهایمان اولین فکرمان خدا بود دعایمان براورده میشود لذا گفته اند به ستم دیده ظلم نکنید زیرا اولین فکرش خداست و آهی میکشد که دامان انسان را میگیرد.
6⃣ اگر کاری را هم برای خدا و هم برای دیگری انجام دادیم خداوند همه آن کار را برای همان دیگری محسوب میکند زیرا این با #توحید سازگار نیست و خدا چیزی جز اعمال خالص را نمی پذیرد.
( #نفی_منطق_فازی )
6⃣ اگر انسان با اندک سختی و مشکل دست از دین و عبادت برداشت نشان از آن است که دین را برای #دنیا میخواهد. این شخص، آخرت را که در دین، اصل است همان ابتدا از دست داده و اگر مشکلش هم حل نشود دنیا را نیز بدست نیاورده و به چیزی نمیرسد و لذا از خاسران حقیقی است.
7⃣ هیچ رزقی بالاتر از توحید نیست.
🔺 نباید دعا را برای رسیدن به رزق دنیوی خواند بلکه باید رزق توحید خواست چون اگر توحید بدست آمد تمام نعمت های دیگر نیز بدست می آید.
🔰 متن کامل جلسه:
🆔 https://goo.gl/s5h7gp
__________
✅کانال تفسیر تسنیم
📥 @tafsire_tasnim1