✅ خلاصه درس تفسیر سوره مبارکه حمد
📆 جلسه: ۱۶
▫️مفسر: علامه جوادی آملی
⏱ مدت مطالعه: ۳ دقیقه
1⃣: اگر کسی فهمید که خداوند مالک یوم الدین است آنگاه از #غیبت به #حضور می آید و خدا را که حاضر و مشهود مطلق است میابد، نه آنکه خداوند غایب باشد و بعد از شناخت انسان به حضور بیاید. لذا در اینجا انسان گوید «ایاک نعبد و ایاک نستعین»
2⃣: چرا بجای «ایاک» نگفته «ایاه»؟
🔺چون وقتی خود را در محضر خدا دید و تنها خدا را حاضر و رب مطلق شناخت دیگر فقط او را #مخاطب مطلق میداند. دلیل تقدم ایاک بر نعبد نیز همین است که ابتدا مخاطب یعنی خدا را میابد و بعد به خود میرسد پس نمیگوید «نعبدک و لا نعبد غیرک»
3⃣: آیا ادب ایجاب نمیکند که بجای ایاک بگوییم ایاکم نعبد (تنها شما را میپرستیم)؟
🔺خیر، تشریفات و ادب در مورد خدا، خطاب کردن به #توحید است نه خطاب به جمع چون تنها یک وجود مطلق است و آن خداست و «شمایی» وجود ندارد.
4⃣: منظور از ما در «نعبد» چیست؟
🔺این ما تنها مخصوص نمازگذاران نیست بلکه جمیع موجودات شامل انسان و جمیع اعضایش و بهشت و جهنم و باقی موجوات عالمین است پس نمیگوییم تو را برای بهشت میپرستیم! زیرا بهشت نیز خود عابد خداست. لذا وقتی انسان خدا را به عنوان تنها رب و مالک شناخت و #موحد شد خود را #مستهلک در تمام موجودات میبیند و خاصیت «من» از بین می رود پس میگوید «ما (تمام موجودات) تنها تو، یگانه رب، را میپرستیم.
5⃣: چرا پس از نعبد سریعا «ایاک نستعین» آورده؟
🔺تا بگوید که ما حتی در عبادت نیز #مستقل از خدا نیستیم و همان هم به لطف و رحمت خداست که فهمیدیم عابدیم و باید عبادت کنیم.
6⃣: چرا بجای ایاک نعبد و ایاک نستعین، نگفته ایاک نعبد و نستعین؟
🔺بدان جهت که نشان دهد که هر کدام از عبادت و استعانت مستقلا برای خداست.
7⃣: استکبار چیست؟
🔺#استکبار در برابر عبادت تشریعی است. همینکه ما بدانیم همه چیز از خداست عبادت تشریعی است و اگر ندانیم و خود را در بخشی از افعال و افکار و تصمیمات و قوانینمان، مستقل از خدا دانستیم و گفتیم (من یا دیگری این قانون را گذاشتیم یا من در برابر خدا مستحق فلان چیزم) این استکبار است که با #توحید سازگار نیست.
♦️متن کامل جلسه:
🆔 https://goo.gl/8gG1Qq
____________
✅کانال «تفسیر تسنیم»
📥 @tafsire_tasnim1
✅ خلاصه تفسیر سوره مبارکه حمد
📆 جلسه : ۲۲
🔺 مفسر: علامه جوادی آملی
🔺 موضوع: بعد سلبی ایّاک نعبد
1⃣ خداوند در مورد نمازگزارانی که تنها الفاضی در نماز میگویند و به آن عمل نمی کنند میفرماید: «ویلٌ للمصلین-الذین هم عن صلاتهم ساهون-الذین هم یراعون» (وای بر نمازگزارانی که در حاشیه دین هستند، نماز میخوانند اما آنرا نمیفهمند و عمل نمی کنند و از روی ریا نماز میخوانند.)
2⃣ فرق #موحد و کافر در اعتقاد بر چگونگی رفع نیازهای انسان است.
🔺هم موحد و هم ملحد معتقدند که انسان بیچاره و نیازمند است اما موحد گوید نیازهای انسان را #خدا بر طرف می کند و کافر گوید #طبیعت برطرف می کند.
( #خداباوری
#طبیعت_گرایی)
3⃣ چرا ایاک نعبد و عبادت تنها برای خداست؟
🔺 او یگانه الله، ، رحیم و مالک روز جزاست. هر کدام ازین ها بصورت مستقل دلیل بر این است که تنها باید کسی که این صفات را دارد عبادت کرد. خدا یگانه وجود مطلق و #کمال_محض است و باقی موجودات در طول وجود خدایند و هر اثری که می گذارند به خواست و اراده خداست لذا تنها باید او را پرستید و تنها از او کمک خواست.
4⃣ مقام #استعانت پایینتر از مقام توکل و مقام #توکل پایینتر از مقام #تفویض و تسلیم است.
🔺مستعین کسی است که کاری می کند و تنها از خدا مدد میگیرد؛ متوکل خواسته ای دارد و انجام آنرا از خدا میخواهد اما مفوض و تسلیم، کسی است که هیچ خواسته ای نیز ندارد و به خدا میگوید: هر چه تو بخواهی.
5⃣ کسی #بینش_توحیدی دارد که در کارهای خود و اتفاقات اطرافش اولین چیزی که به فکر آن میفتد خداست و لذا همه چیز را #آیت و نشانه وجود و فعل خدا میداند.
🔺 بینش توحیدی این است که جهان امکان، سپاهیان حقند و او هر جا بخواهد سپاهش را اعزام می کند و هر جا بخواهد فرمان توقف می دهد. (هو الذی ایّدک بنصره و بالمومنین)
🔺هر زمان که در کارهایمان اولین فکرمان خدا بود دعایمان براورده میشود لذا گفته اند به ستم دیده ظلم نکنید زیرا اولین فکرش خداست و آهی میکشد که دامان انسان را میگیرد.
6⃣ اگر کاری را هم برای خدا و هم برای دیگری انجام دادیم خداوند همه آن کار را برای همان دیگری محسوب میکند زیرا این با #توحید سازگار نیست و خدا چیزی جز اعمال خالص را نمی پذیرد.
( #نفی_منطق_فازی )
6⃣ اگر انسان با اندک سختی و مشکل دست از دین و عبادت برداشت نشان از آن است که دین را برای #دنیا میخواهد. این شخص، آخرت را که در دین، اصل است همان ابتدا از دست داده و اگر مشکلش هم حل نشود دنیا را نیز بدست نیاورده و به چیزی نمیرسد و لذا از خاسران حقیقی است.
7⃣ هیچ رزقی بالاتر از توحید نیست.
🔺 نباید دعا را برای رسیدن به رزق دنیوی خواند بلکه باید رزق توحید خواست چون اگر توحید بدست آمد تمام نعمت های دیگر نیز بدست می آید.
🔰 متن کامل جلسه:
🆔 https://goo.gl/s5h7gp
__________
✅کانال تفسیر تسنیم
📥 @tafsire_tasnim1
✅خلاصه تفسیر سوره مبارکه حمد
📆 جلسه ۳۶
♦️مفسر: علامه جوادی آملی
♦️موضوع: نکاتی بر آیات سوره حمد
🔰سوره فاتحة الکتاب، عصاره معارف قرآن کریم است لذا این سوره را #اُمُّ_الکتاب نامیدند.
🔺معارف قرآن ۳ بخش است:
۱. #توحید: به عنوان شناخت مبدأ جهان
۲. #معاد: به عنوان شناخت مقصد جهان
۳. #نبوت: به عنوان شناخت رابطه مبدأ و مقصد
سوره حمد این سه را بخوبی در خود دارد پس ام الکتاب است. «الحمدلله رب العالمین» ناظر به مبدأ است چون به توحید ربوبی پروردگار میپردازد. «مالک یوم الدین» راجع به معاد است و مسأله رابطه بین مبدأ و معاد نیز با «ایاک نعبد و ایاک نستعین» و آیات بعدش بیان شده است که ناظر به وحی، رسالت، دین و راه بین مبدا و معاد است.
🔺شیخ بهایی گوید حمد به ۴ جهت میتواند صورت گیرد که همگی در سوره حمد موجود است شامل:
۱. اگر حمد از روی #خوف است آیه «مالک یوم الدین» را دارد.
۲. اگر در حمد، سخن از #رجا و امیدواری به خداست آیه «الرحمن الرحیم» آنرا دربردارد.
۳. اگر بحث از #شکر نعمت دهنده است، «الحمدلله رب العالمین» را دارد.
۴. و اگر سخن از #حمد_ذاتِ محمود خداست، «الحمدلله» را بیان داشته است.
🔺برخی گویند سوره حمد شامل ۸ بخش است که به ۸ درِ بهشت برمیگردد و اگر انسان در نماز، حمد را با آدابش خواند از هر کدام از ۸ در وارد بهشت میشود که شامل:
۱. درِ معرفت: با گفتن «وجّهت وجهی للذی فطر السماوات و الارض» قبل از سوره حمد ۲. درِ ذکر: با گفتن بسم الله ۳.درِ شکر: الحمدلله ۴. در رجا و امیدواری: الحمدلله ۵. درِ خوف: مالک یوم الدین ۶. درِ اخلاص و عبادت: ایاک نعبد و ایاک نستعین ۷. درِ دعا: اهدنا الصراط المستقیم ۸. درِ اقتدا به انبیا: صراط الذین انعمت علیهم
🔰پیامبر اکرم گوید این سوره بین عبد و مولی تقسیم شده است:
از ابتدای سوره تا «اهدنا الصراط المستقیم» که سخن از حمد و ثنا و خضوع است برای خداست و لذا #عبد، مولی را یاد میکند. اما از اهدنا تا پایان سوره که در مورد دعا، طلب و خواستن است برای عبد است و #خدا است که بنده را یاد میکند.
💠خدا گفته «اُذکرونی اَذکُرکم» به یاد من باشید تا به یاد شما باشم پس اگر نماز گزار با خدا مناجات میکند، به یاد اوست و هر کسی که یاد خدا باشد خدا به یاد اوست.
🔺گاهی انسان به فکر نعمتهای خداست؛ این حال #بندگان_متوسط خداست. گاهی تنها و تنها به یاد خداست؛ این حالت #بندگان_موحد اوست چون اگر به نعمتهای او هم چشم داشت پس خود را نیز به یاد دارد در حالیکه این با #توحید و توجه به تنها موجود هستی نمیسازد پس باید تنها خدا را دید.
🔺زمانی خدا به یاد انسان خواهد بود که انسان در حال #ذکر سوره باشد نه اینکه لفظاً سوره را بخواند و ساهی و بدون توجه باشد. لذا قرآن گوید: وای بر نمازگزارانی که در نماز بی توجهند «ویل للمصلین، الذین هم عن صلاتهم ساهون»
♻️کانال تفسیر تسنیم
💯 @tafsire_tasnim1