🔸 #معرفی_مقاله | جايگاه فقه در ترسیم الگوی اسلامی پیشرفت
🔹این مقاله اثر آیت الله علیرضا اعرافی است که در نشریه پژوهش‌نامه علوم انسانی اسلامی در سال 1393 به چاپ رسیده است.
در بخشی از این مقاله آمده است:
🔹ما به فقه پیشرفت نیاز داریم؛ اما فقه پیشرفت شاید مانند فقه محیط زیست یا فقه پزشکی یا فقه روابط اجتماعی یا فقه تربیت نباشد؛ چون پیشرفت یک مفهوم انتزاعی بسیار کلان است.
🔹بنابراین نمی‌توان گفت فقه پیشرفت بابی در کنار ابواب دیگر فقه است؛ در حال حاضر فقه ما از پنجاه و چند باب تشکیل شده است؛ پیشنهاد ده تا پانزده باب جدید وجود دارد که چهار تا پنج مورد آن را بنده پیشنهاد دادم و کم و بیش دوستان نیز این کار را کردند.
🔹ابواب جدید فقهی باید پایه ریزی شود؛ اما به نظر من فقه پیشرفت بابی است که قسیم ابواب دیگر نیست، چرا؟ برای اینکه پیشرفت مقوله‌ای انتزاعی و کلان مفهومی است که یک باب را تولید نمی‌کند؛ این مانتد نظریات کلان اقتصاد اسلامی است که نمی‌توان گفت: آن نظریه همچون کتاب اجاره یا بیع است. مجموعه ابواب معاملات را باید کنار هم چید؛ آنگاه در این سطح کلان‌تر نظر داد؛ فقه پیشرفت از این قبیل خواهد بود.
🔹اگر این نکته را بپذیریم که پیشرفت یک مفهوم انتزاعی کلان است و در عِداد و قسیم سایر مفاهیمی که ابواب فقهی را تشکیل می دهند نیست، آنگاه باید بپذیریم که فقه پیشرفت بر چند باب دیگر مبتنی است که این ابواب یا موجود است یا باید تأسیس کرد.
🌐 plink.ir/4AmKH
🆔 @vasael_ir
پایگاه فقه حکومتی وسائل
🔸 #یادداشت | اربعین، تجلّی اراده متصرّفانه الهی در جهان اجتماعی 🌐 plink.ir/sWYRg 🆔 @vasael_ir
🔸#یادداشت | اربعین، تجلّی اراده متصرّفانه الهی در جهان اجتماعی
🔹مناسک به عنوان سپهری که قرار است فکر، اندیشه و ایمان را به عرصه زندگی عملی وارد کند در هر دینی مشهود و موجود است. عملکرد مناسکی و نزدیکی به امر قدسی برای یک شیعه در فضاهای مناسکی عاشورا و مناسبت‌های پس از آن به بهترین وجه مهیا می‌شود به طوری که برای یک مشارکت‌کننده بیرونی هم به خوبی قابل درک و تجربه نمودن است.
🔹یکی از مهم‌ترین این فضاهای مناسکی مربوط به «پیاده‌روی و زیارت اربعین» است که در منابع روایی شیعی فراوان به آن توصیه شده است - در واقع در تشیع زیارت از جمله مهم‌ترین مناسک دسته جمعی درحرکت محسوب می‌شود - و سابقه ذهنی کلی در مورد آن وجود دارد.
🔹پیاده‌روی اربعین، به عنوان یک «پدیده» و «مناسکی درحرکت» مرزهای جغرافیایی و اجتماعی را در نوردیده و در محدوده «زمان مناسکی» خود برروی زمین «اتصالی قدسی» را برای انسان مؤمن امکان‌پذیر ساخته است.
🔹در این میان مکان اهمیتی ویژه دارد، از آنجا که «احساس حضور امر قدسی» در اماکن مقدس پررنگ تر می‌شود بنابراین قرار گرفتن در مکان و حتی مسیری که به یک مکان مقدس منتهی است نیز برای انسان درک معنویت و تجربه مقدس را رقم می زند.
🔹پیاده‌روی اربعین اگر چه از جمله مناسک دینی است که به لحاظ ریشه‌های تاریخی به شیعیان عراق تعلق دارد ولی اکنون بعد از گذشت سال‌ها با افزایش معنادار تعداد مشارکت‌کنندگان از ملیت‌های مختلف به حرکت جهانی شیعی تبدیل شده است.
🔹رشد سریع جمعیتی این مناسک و گستردگی آن در سطح جهان آن را به عنوان یک پدیده نوظهور مطرح نموده؛ پدیده ای که به سرعت توجه بسیاری از تحلیلگران و صاحبان اندیشه را به خود جلب نمود و پیرامون آن رویکردهای مختلف تحلیلی و تفسیری نضج گرفت.
🔹راهپیماییِ مراسمِ اربعین، دست‌مایه‌ی تحلیل‌های اجتماعی قرار گرفته است، به‌طوری‌که برخی بزرگان و متفکّران، به تبیینِ این واقعیّتِ اجتماعی، اهتمام ورزیده و نکات و لطایفِ متعمّقانه‌ای را درباره آن مطرح کرده‌اند.
🌐 plink.ir/sWYRg
🆔 @vasael_ir
🔸مفهوم اجتهاد در اندیشه فقهای امامیه
#بهروز_آقاجانی در گفت‌وگو با #وسائل:
🔹آنچه در کتاب اجتهاد و تقلید حضرت امام(ره) آمده این است که مجتهد به چه میزان تفریع فروع کرده باشد؛ مثلاً اگر 10 هزار مسئله فقهی داشته باشیم یک مجتهد چقدر این مسائل را حل کرده و این موضوع بسیار حائز اهمیت است.
🔹اجتهاد غیر از اینکه یک علم است، یک نوع مهارت است و با تکرار حاصل می‌شود. به‌طور کلی، در هر کاری تکرار و ممارست حرف اول را می‌زند؛ مانند یادگیری زبان که با یادگیری گرامر و یکسری لغات اشراف حاصل نمی‌شود و با تمرین، تکرار و ممارست در موقعیت‌های مختلف می‌توان متبحر شد. بنابراین، مهارت و توانایی، یکی از شروط اجتهاد است.
🔹به همین دلیل، باید برای اجتهاد شروطی در نظر گرفته شود؛ به این معنا که فرد باید از نظر علمی و مهارتی به یکسری از مراتب رسیده باشد.
🔹شخصی که می‌خواهد یک حکم شرعی را استنباط کند، چه‌کاری انجام می‌دهد؟ آیا همین‌که قواعدی بلد باشد کافی است؟ خیر، اجتهاد چیزی بیشتر از علم به فقه، رجال و اصول است.
🔹اجتهاد به یکسری از مهارت‌ها، دانش‌ها و ویژگی‌های شخصی و درونی نیاز دارد که به‌مرور زمان به دست می‌آید. ما این مسائل را به معنای فنی، آموزش نمی‌دهیم و طلبه لابه‌لای کار فقهی به آن دست می‌یابد.
🌐 plink.ir/NlPrA
🆔 @vasael_ir
🔸نگاهی به درس‌گفتار بانکداری اسلامی
🔹حجت الاسلام #محسن_ملکی_ابرده از مدرسین حوزه علمیه مشهد می باشند. ایشان بحث بانکداری اسلامی را در چند بخش در سال های متوالی مطرح کردند.
🔹وی ابتدا مقدمه تاریخی بحث را مطرح کردند بعد وارد مقاصد شدند که مقصد اول ضرورت بانکداری، مقصد دوم پول و ماهیت آن، مقصد سوم ماهیت قرار گرفتن پول نزد بانک ها بود که این مقصد خود چند فصل دارد.
🔹فصل اول آن قرض الحسنه، فصل دوم التزام به محتوای قرض و فصل سوم قرض دادن بانک ها بود و فصل اخیر که خلاصه آن را در ذیل می آوریم به بحث ماهیت اخد و اعطا در بانک ها پرداخته شده است.
🌐 vasael.ir/0003sx
🆔 @vasael_ir
🔸امام حسین علیه‌السّلام:
🔹أیُّهَا النّاس إنَّ رَسولَ الله قالَ مَنْ رَأَى سُلْطَاناً جَائِراً مُسْتَحِلًّا لِحُرُمِ اللَّهِ نَاكِثاً لِعَهْدِ اللَّهِ مُخَالِفاً لِسُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ يَعْمَلُ فِي عِبَادِ اللَّهِ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوَانِ ثُمَّ لَمْ يُغَيِّرْ بِقَوْلٍ وَ لَا فِعْلٍ كَانَ حَقِيقاً عَلَى اللَّهِ أَنْ يُدْخِلَهُ مَدْخَلَهُ.
🔹ای مردم! پيامبر خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: هر كس فرمان‌روايی ستمكار را ببيند كه حرام‌های خداوند را حلال می‌شمارد، پيمان خدا را می‌شكند و با سنّت پيامبر خدا مخالفت می‌كند و در ميان مردمان به گناه و تجاوز، اقدام می‌نمايد و با كردار و گفتار بر او نياشوبد، حقّ خداست كه او را در همان جايی وارد كند كه آن فرمان روا را وارد می‌كند.
📚 تاریخ طبری، ج۴، ص۳۰۴
🆔 @vasael_ir
🔸دیدگاه مراجع تقلید درباره رمز ارزها
در سال ۱۳۹۶ استفتائی از برخی مراجع عظام تقلید پیرامون حکم شرعی استفاده از بیت کوین در معاملات، صورت گرفته که نتیجه آن به شرح زیر است🔻
🔹دفتر حضرت آیت الله خامنه‌ای متذکر شدند که معظم له در این باره اظهار نظری چه به صورت نفیا یا اثباتا ندارند. حضرت آیت الله سیستانی اجازه فعالیت مذکور را نمی‌دهند.
🔹حضرت آیت الله مکارم شیرازی می گوید با توجه به ابهامات، معامله آن اشکال دارد. حضرت آیت الله علوی گرگانی استفاده از آن را منوط به حفظ استقلال کشور و با رعایت نظر مقام معظم رهبری بلامانع دانسته است.
🔹حضرت آیت الله وحید خراسانی معتقد است چنانچه در فرآیند خلق آن کار نامشروعی صورت نگیرد و در استفاده از این پول نیز کار نامشروعی صورت نگیرد و بیت کوین در قالب عقد صلح منتقل شود اشکال ندارد.
🔹حضرت آیت الله شبیری زنجانی می گوید اگر اعتبار دریافتی در قبال کار حلال داده شود و بر خلاف قانون نباشد، اشکال شرعی ندارد.
🔹حضرت آیت الله نوری همدانی معتقد است مساله مذکور موضوعا مبین نیست. مرحوم حضرت آیت الله هاشمی شاهرودی با توجه به ابهاماتی که این نوع معامله دارد استفاده از آن را جایز نمی‌دانستند.
🌐 vasael.ir/0003se
🆔 @vasael_ir
🔸ماهیت‌شناسی فقه حکومتی
حجت الاسلام #مجتبی_زارعی در گفت‌وگو با #وسائل:
🔹علما در دوره‌هایی مثل دوره صفویه درباره مسائل حکومتی، فتوا دادند و کتاب‌ها نوشتند. نمونه ساده آن متن لمعه است؛ این کتاب به‌عنوان یک دستورالعمل و قانون حکومتی برای حکومت فاطمی‌ها تنظیم شده و آن نگاه و فضای خاص حکومتی در سراسر کتاب لمعه موج می‌زند.
🔹تلقی من راجع به فقه حکومتی این است که ماهیتاً با سایر مسائل فقهی متفاوت نیست؛ اما در فقه حکومتی در نگاه به ادله، مسائلی مدنظر قرار می‌گیرد که در مسائل فردی یا عبادی ملاحظه نمی‌شود.
🔹پیش از انقلاب، یکی از ادله‌ای که بعضی از فقها برای ضرورت تشکیل حکومت اسلامی مطرح می‌کردند، بحث امربه‌معروف و نهی از منکر بود. آنان معتقد بودند که این مسئله باید سامان‌دهی شود و اقتضای آن تشکیل حکومت است. نظر اشخاصی مانند شهید مطهری این بود که ما نیاز به تشکیلاتی مثل وزارت امربه‌معروف و نهی از منکر داریم.
🔹فقه حکومتی و فقه نظام به‌لحاظ مفهومی به هم مرتبط‌اند؛ یعنی به حمل شایع مساوق‌اند، ولی به حمل اولی، دوتا مفهوم هستند. در فقه فردی هم این نظامات وجود دارد به این سبب که انسان نیز یک دستگاه و نظام دارد.
🔹حتی اگر فردی نگاه کنیم، نظامات حکومت دارند؛ اما نظامات هر مسئله را بر حسب خودش باید دید و به این نگاه نظام‌یافته دقت کرد. فقهی که ناظر بر مسائل حکومتی است، حتماً نظام‌مند‌است؛ چون دین نظام‌مند است.
🌐 vasael.ir/0003tB
🆔 @vasael_ir
🔸ماهیت شناسی فقه نظام/ بیانیه گام دوم افقی نو در عرصه حکومت‌داری گشود
گزارشی از نشست علمی «مناط»🔻
حجت الاسلام والمسلمین #مقامی:
🔹بیانیه گام دوم بر اساس تجارب ناب و بی بدیل با زیرساخت‌های اندیشه‌ای فقهی نوشته شده تا افقی نو به روی فقیهان و حوزه فقهی بگشاید تا آن‌ها هم با افق جهانی و با اندیشه‌های فقهی، زیرساخت‌های تمدن نوین اسلامی را در عرصه‌های مختلف زندگی چاره‌جویی کنند.
حجت الاسلام والمسلمین #ایزدهی:
🔹فقه نظام باید در عین اینکه تدبیر کننده اداره نظام سیاسی است، مشتمل بر نظام معرفتی نیز باشد که بر اساس رویکردی نظام‌وار به فقه جهت اداره نظام سیاسی شکل گرفته است. پس فقه نظام با فقه حکومتی متفاوت است. ادبیات فقه حکومتی 20 سال است که وارد فقه شده، ولی فقه نظام کاملاً تازه است و باید محدوده کارکرد و... آن مشخص شود.
حجت الاسلام والمسلمین #مقیمی_حاجی:
🔹نزاع اصلی بین دو تعریف «فقه نظام به مثابه قواعد اداره جامعه» و «فقه نظام ناظر به تمدن‌سازی، اجرا و تاسیس سازمان‌ها و نهادها» در می‌گیرد. در اولی نگاه حاکم و محکوم که مکلف خرد و کلان را موضوع قرار می‌دهد، مبنا است و در معنای دومی باز تعریف شالوده‌های فقه بر اساس نظامات حاکمیتی مد نظر است.
حجت الاسلام والمسلمین #میرمعزی:
🔹وقتی ما درباره فقه اصغر صحبت می‌کنیم، می‌خواهیم که احکام رفتاری دولت و مردم را در یک جامعه استنباط کنیم.
🌐 vasael.ir/0003tC
🆔 @vasael_ir
🔸پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :
🔹حَرامٌ على كُلِّ قَلبٍ عزّي بِالشَّهَواتِ أن يَجُولَ في مَلَكوتِ السَّماواتِ؛
🔹بر هر دلى كه به شهوتها آرام گرفته باشد، حرام است كه در ملكوت آسمانها گردش كند.
📚تنبيه الخواطر: ج۲، ص۱۲۲
🆔 @vasael_ir