🔺ضرورت بازگشت به رهیافت کلاننگر در علوم انسانی
علوم سیاسی؛ دروازهای به دولتسازی، ملتسازی و تمدنسازی
🖊محمدعلی رنجبر
در دهههای اخیر، یکی از آسیبهای جدی نظام دانشی و تولید علم در حوزه علوم انسانی، گرفتار شدن در خُردهمسألهها و تحلیلهای جزئی و محلینگر بوده است. این امر، گرچه در جای خود و بهمثابه لایههای تفصیلی و تخصصی در نظام مسائل علوم انسانی ضرورت دارد، اما نمیتواند به تنهایی بار سنگین دولتسازی، ملتسازی و در نهایت تمدنسازی را بر دوش کشد.
در این میان، علوم سیاسی بهمثابه رشتهای کلاننگر و ناظر به ساخت و طراحی نظم اجتماعی در مقیاس کلان، واجد ظرفیتی ممتاز در میان سایر رشتههای علوم انسانی است. رهیافت اصلی این علم، نه تحلیلهای خُرد و فردمحور، بلکه فهم ساختارها، روندها، نهادها و گفتمانهای کلان در مناسبات قدرت، دولت، ملت و نظامهای سیاسی است.
اگرچه به هیچیک از شاخههای علوم انسانی، از جمله حقوق، اقتصاد، مدیریت، روانشناسی و جامعهشناسی، در مسیر تمدنسازی بینیاز نیستیم، اما آنچه بیش از همه در شرایط فعلی فقدان آن حس میشود، «رویکرد» یا همان رهیافت کلاننگر به مسائل جامعه است. نه از حیث تقدم و تأخر فلسفی، بلکه از منظر راهبردی و تمدنی، نیازمند نسلی از متفکران، دانشآموختگان و طلابی هستیم که با افقهای کلان اندیشه کنند و در دل پیچیدگیهای اجتماعی و فرهنگی، چشم به ترسیم نقشه جامع تمدن نوین اسلامی بدوزند.
حقیقت آن است که بسیاری از مراکز دانشگاهی و حوزوی، بهرغم تلاشهای علمی و ارزشمندشان، گرفتار توقیف در خُردهمسألهها و روزمرگیهای پژوهشی شدهاند. پایاننامهها و تحقیقات عمدتاً به جای آنکه ناظر به ساخت آینده باشند، در گذشته یا حواشی توقف کردهاند. این مسأله در حوزه نیز، به واسطهی هزار سال زیست در فضای اجتهادی خردنگر و فتوا محور، مضاعف شده است.
اینجاست که علوم سیاسی، با ماهیت کلاننگر و با اتکا به پیوند میان فلسفه سیاست، جامعهشناسی سیاسی، تاریخ تمدن و تحلیل ساختارهای قدرت، میتواند نقش راهبردی ایفا کند. علوم سیاسی نه صرفاً دانشی برای تحلیل قدرت، بلکه دانشی برای «بناء قدرت» است؛ از پایین به بالا در جامعهشناسی سیاسی و از بالا به پایین در طراحی دولت و حکمرانی سیاسی.
بیجهت نیست که تمدنهای نوظهور، همچون تمدن لیبرال غرب، از دل پروژههای کلان سیاسی سر برآوردند
بنابراین، ما بهعنوان دغدغهمندان نظام اسلامی، نیازمند تجدید نظر در رهیافتهای معرفتی خود هستیم. باید از طلاب و دانشپژوهان علوم انسانی نسلی را پرورش دهیم که مسألهمند، آیندهنگر و کلاننگر باشند؛ نسلی که به جای توقف در جزئیات، بتواند جزئیات را در نسبت با کلانمسألههای جامعه اسلامی بفهمد و سامان دهد.
اکنون وقت آن رسیده است که علوم انسانیِ خُردهنگر، در ذیل نقشه راهی کلان، بازتعریف شود. و در این میان، علوم سیاسی، میتواند پرچمدار این تحول رهیافتی باشد.
ان شاء الله گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام در پی جویی این هدف تلاش خواهد کرد.
@Binesh_Rahbordi
🔹«مذاکره یعنی نسبت میان کف و سقف خواستهها»
🖊 محمدعلی رنجبر
🔻در هر مذاکرهای، آنچه بیش از زمان، مکان یا شکل گفتوگو اهمیت دارد، نسبت میان کف و سقف خواستههای طرفین است. این دو نقطه، میدان واقعی چانهزنی را تعریف میکنند.
🔹هر طرف تلاش میکند سقف خواستههای خود را تا جای ممکن بالا نگه دارد و کف خواستههایش را نیز در پایینترین سطح ممکن تعریف کند، تا با بیشترین فاصله، بیشترین امتیاز را مطالبه کند.
🔹همزمان، هر طرف در پی آن است که سقف خواستههای رقیب را کاهش دهد و کف او را نیز پایین بیاورد؛ یعنی خواستههای حداقلیاش را هم محدود کند تا مجبور به امتیازدهی بیشتر نشود.
🟠 در مذاکرات ایران و آمریکا، صورتبندی خواستهها چنین است:
▪️سقف خواسته ایران:
رفع کامل تحریمها، تضمین معتبر برای عدم بازگشت تحریمها، و برخورداری از حقوق کامل هستهای.
▪️کف خواسته ایران:
آزادسازی منابع مالی مسدودشده، تسهیل فروش نفت، و برخی گشایشهای بانکی.
▪️سقف خواسته آمریکا:
توقف بلندمدت برنامه هستهای، ورود ایران به مذاکرات موشکی و منطقهای، و مهار قدرت منطقهای ایران.
▪️کف خواسته آمریکا:
توقف پیشرفتهای فنی هستهای و پذیرش برخی محدودیتهای عملیاتی و نظارتی.
✅ آنچه تعیینکننده نتیجه نهایی است، نه متن بیانیهها، نه محل مذاکرات، و نه شکل توافق، بلکه نسبت نهایی این چهار نقطه است. اینکه کدام طرف توانسته سقف خواستههای خود را حفظ کند، کف خود را پایین نبرد، و طرف مقابل را به عقبنشینی وادارد.
#بینش_راهبردی
#تحلیل_سیاسی
#مذاکرات
#ایران_آمریکا
#دیپلماسی
#سیاست_خارجی
@Binesh_Rahbordi
📎
این یادداشت در پاسخ به برخی تحلیلهای سطحی درباره روند مذاکرات ایران و آمریکا نوشته شده است؛ تحلیلهایی که بیشتر تمرکز را بر مکان، زمان یا نقش واسطهها قرار میدهند و از درک منطق درونی و ساختاری مذاکره غافل میمانند.
✳️ هدف این یادداشت، تبیین نسبت میان کف و سقف خواستههای طرفین بهعنوان مهمترین مؤلفه تعیینکننده در هر مذاکره است. اگر این نسبت را درک نکنیم، هیچ تحلیلی از روند یا نتیجه مذاکرات، نمیتواند عمیق و واقعبینانه باشد.
@Binesh_Rahbordi
🔹«درک درست از کف و سقف خواستهها با مثالهای تاریخی»
🖊 محمدعلی رنجبر
🔻در مذاکره، کف و سقف خواستهها دو نقطهی کلیدیاند که میدان چانهزنی را مشخص میکنند:
🔹سقف خواسته یعنی حداکثر امتیازی که یک طرف آرزو دارد بهدست آورد.
🔹کف خواسته یعنی حداقلیترین امتیازی که یک طرف حاضر است با آن مذاکره را پایان دهد.
🔸هر طرف سعی میکند سقف خواستهاش را حفظ کند و سقف خواستههای طرف مقابل را پایین بیاورد؛ تا با کمترین امتیازدهی، بیشترین امتیاز را بگیرد.
📌 این مفاهیم را در چند نمونه تاریخی میتوان بهخوبی دید:
✴️ ۱. کمپ دیوید (۱۹۷۸)
🔹سقف مصر: بازگشت کامل سینا بدون امتیاز سیاسی
🔹کف مصر: بازگشت بخش عمدهای از سینا و صلح پایدار
🔹سقف اسرائیل: حفظ سینا + روابط کامل
🔹کف اسرائیل: صلح با مصر و خروج آن از جنگ
✅ نتیجه: مصر به سقفش رسید؛ اسرائیل هم از جنگ خارج شد. البته اشتباه مصر این بود که مذاکره را ادامه جنگ در میدان دیپلماسی تعریف نکرده بود و با پیشبرد مذاکره در گفتمان سازش ضررهای بزرگی نصیب خود و مقاومت کرد.
✴️ ۲. آمریکا - طالبان (۲۰۲۰)
🔹سقف آمریکا: حفظ دولت کابل، خلع سلاح طالبان
🔹کف آمریکا: خروج بدون درگیری و تضمین امنیت
🔹سقف طالبان: خروج کامل آمریکا و تشکیل امارت
🔹کف طالبان: آزادی زندانیان و رسمیت یافتن
✅ نتیجه: آمریکا کف خود را گرفت؛ طالبان بعدها به سقف رسید.
📍نتیجهگیری:
درک این چهار نقطه در هر مذاکره (سقف و کف دو طرف) کلید فهم موفقیت یا شکست توافقهاست؛ بدون آن، تحلیلگر اسیر روایتهای سطحی و رسانهای میشود.
#بینش_راهبردی
#تحلیل_سیاسی
#مذاکره
#سیاست_خارجی
#دیپلماسی
#ایران
#تاریخ_سیاسی
@Binesh_Rahbordi
🔹«پیمانهای راهبردی و ضرورت مدیریت همزمانِ روابط با شرق و غرب»
🖊 محمدعلی رنجبر
🔻امضای رسمی قانون معاهده مشارکت جامع راهبردی ایران و روسیه از سوی ولادیمیر پوتین، پس از تصویب آن در مجلس دومای روسیه، گامی مهم در تثبیت موقعیت ایران در نظم نوظهور بینالمللی است؛ نظمی که محوریت آن از غرب به شرق در حال جابهجایی است.
✳️ در کنار این اتفاق، سفر رئیس قوه قضائیه به چین و دیدارهای راهبردی با مقامات عالیرتبه پکن نیز نشان میدهد که تهران بهدرستی تلاش میکند روابط خود با دو قدرت شرقی، یعنی چین و روسیه را به سطحی فراتر از تعاملات تجاری و فنی برساند: به سطح همپیمانی راهبردی.
🔹 چین و روسیه دو عضو اصلی بریکس و از کنشگران فعال در پروژهی گذار از نظم لیبرال-آمریکایی به نظم چندقطبیاند. برای ایران، قرار گرفتن در کنار این دو کشور نه فقط یک ضرورت ژئوپلیتیک، بلکه یک انتخاب هوشمندانه است.
✅ اما نکته کلیدی در این میان، نوع مدیریت روابط و بازیگری ایران است.
ایران باید در عین حال که روابط راهبردی خود با چین و روسیه را مستحکم میسازد، مراقب باشد که در دام انحصار یا وابستگی نیفتد.
🔸اگر مذاکراتی هم با طرف آمریکایی صورت میگیرد، این نباید بهگونهای باشد که برای پکن یا مسکو این تصور بهوجود آید که ایران در حال چرخش راهبردی یا معامله پشتپرده با غرب است.
🔸برعکس، ایران باید از وزن خود در مذاکرات با غرب برای تقویت موقعیتش در شرق استفاده کند و بالعکس. این همان بازیگری هوشمندانه در نظم جدید جهانی است.
📌 چین و روسیه باید به این جمعبندی برسند که ایران یک شریک بلندمدت و باثبات است؛ نه متغیری تاکتیکی که در مواجهه با غرب، از آنها استفاده ابزاری میکند. همانگونه که ایران نیز انتظار دارد این دو کشور، روابط با تهران را در چارچوب راهبردی ببینند، نه صرفاً بهعنوان یک کارت فشار علیه آمریکا یا ابزار چانهزنی در منازعات جهانی.
📍جمعبندی:
مشارکت راهبردی با چین و روسیه یک فرصت بزرگ است؛ اما استفاده مؤثر از این فرصت، نیازمند مدیریت هوشمند، ثبات در راهبرد و اعتمادسازی متقابل است. در دنیای امروز، کسی متحد دائمی ندارد؛ اما میتوان با ثبات راهبردی، بازیگر قابلاعتماد باقی ماند.
#بینش_راهبردی
#تحلیل_سیاسی
#روسیه
#چین
#بریکس
#دیپلماسی
#سیاست_خارجی
#نظم_جدید_جهانی
@Binesh_Rahbordi
هدایت شده از دانشگاه باقرالعلوم(ع)
🔹دانشگاه باقرالعلوم(ع) تمام قد در زمینه ائتلاف جدید بینالمللی جهت طراحی نظام جدید حقوق بشر ایستاده و حضور دارد.
🔻 حجتالاسلام والمسلمین ایمانی پور در ابتدای نشست خبری اجلاس بینالمللی حقوق بشر در رهیافت شرقی به بازخوانی مسئله حقوق بشر در ایران اشاره کرد و گفت مسئله حقوق بشر یکی از مسائل محوری جامعه بشری است و امروزه شاهد استفاده ابزاری از حقوق بشر هستیم.
🔻 رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی خاطر نشان کرد حقوق بشر و مشکلاتی که با آن مواجه هستیم، تبدیل به یک مسئله سیاسی شده و رفتارهای سیاسی بعضی از کشورها منجر به محاق رفتن حقوق بشر شده است.
🔻 ایمانی پور افزود: امروزه مسئله حقوق بشر یک شکست بزرگ برای بشریت است. عملکردنهادهای حقوق بشری در معرض همگان است و این عملکرد اگر کارآمد بود شاهد فجایعی که امروزه درگیر آن هستیم از جمله مسئله نسل کشی غزه نبودیم.
🔻 نگاه شرقی به حقوق بشر به معنای نگاه عادلانه و حقوق بشر دوستانه است، ما به دنبال ائتلاف جدید بینالمللی جهت طراحی نظام جدید حقوق بشر هستیم و دانشگاه باقرالعلوم(ع) تمام قد در این زمینه ایستاده و حضور دارد.
👈 اخبار این همایش را با این هشتگ دنبال کنید:
#همایش_بین_المللی_حقوق_بشر_در_رهیافت_شرقی
#بین_الملل
┄┄┅┅┅❅❁❅┅┅┅┄┄
#حکمت_برای_زندگی
#دانشگاه_باقرالعلوم
#دانشگاه_پیشران_علوم_انسانی
🆔 @BouNews
🔹🔸💠🔸🔹
هدایت شده از دانشگاه باقرالعلوم(ع)
💢گروه سیاست وامنیت مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی با همکاری گروه مطالعات منطقه ای دانشگاه باقرالعلوم(ع) در راستای فعال سازی ظرفیت های دیپلماسی فرهنگی با کشورهای جهان اسلام برگزار می کند:
💠نشست دوم علمی راهبردی مناسبات علمی - فرهنگی ایران و مصر
🎙ارائه دهنده: آقای ناصر کنعانی
سخنگوی سابق وزارت امور خارجه
رئیس دفتر سابق حفاظت منافع جمهوری اسلامی در کشور مصر
🔹دبیر علمی: دکتر علیرضا مقدم دیمه
مدیر گروه مطالعات منطقه ای دانشگاه باقرالعلوم (ع)
🗓زمان: چهارشنبه ۳ اردیبهشت۱۴۰۴
⏰ساعت: ۱۰ صبح
🏢مکان :دانشگاه باقرالعلوم علیه سلام
طبقه ۳ سالن شهید بهشتی
📌علاقه مندان به شرکت حضوری در این نشست، مشخصات خود را در فرم پیوست ثبت نمایند:
formafzar.com/form/inform1
👈کانال مرکز تحقیقات اسلامی مجلس را دنبال کنید.
#پژوهش
┄┄┅┅┅❅❁❅┅┅┅┄┄
#حکمت_برای_زندگی
#دانشگاه_باقرالعلوم
#دانشگاه_پیشران_علوم_انسانی
🆔 @BouNews
🔹🔸💠🔸🔹
هدایت شده از رحا مدیا
10.92M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
#تیزر
رواق گفتگو با موضوع رسانه های امید آفرین
🔻چگونگی عملکرد رسانههای حوزوی در مسئله امیدافزایی در جامعه؛ از فرصتها تا چالشها
مهمانان:
👤حجتالاسلام محمد علی رنجبر عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع)
👤حجتالاسلام محمد جواد امینی مدیر رسانه سازمان تبلیغات
👤دبیر گفتگو: سیدمحمدامین نورانی
👈برای مشاهده ویدیو کامل این رواق به سایت رحا مدیا مراجعه کنید
🌐 رسانه حوزه انقلابی (رحامدیا)
🆔 @rahamedia