🌹نگاهی تاریخ پیدایش فقه حکومتی🌹
💥بخش۱
فقه حکومتی منظری در فقه که در فهم ادله، تدوین مسائل و تبویب فقه، لحاظ محوریت ولایت و فرض خطاب شریعت به انسان اجتماعی سیاسی را اساسی میداند. دقت شود که فرض اساسی فقه حکومتی، وجود حکومت اسلامی نیست؛ بلکه ضرورت تداوم ولایت است. این نگاه به فقه، با اشارات امام خمینی (ره) آغاز شده است. وی در پیام مشهور به «منشور روحانیت» چنین نوشت:
يک مجتهد بايد زيرکى و هوش و فراست هدايت يک جامعهی بزرگ اسلامى و حتى غير اسلامى را داشته باشد و علاوه بر خلوص و تقوا و زهدى که در خور شأن مجتهد است واقعاً مدير و مدبر باشد. حکومت در نظر مجتهد واقعى فلسفهی عملى تمامى فقه در تمامى زواياى زندگى بشريت است، حکومت نشان دهندهی جنبهی عملى فقه در برخورد با تمامى معضلات اجتماعى و سياسى و نظامى و فرهنگى است، فقه، تئورى واقعى و کامل ادارهی انسان از گهواره تا گور است. هدف اساسى اين است که ما چگونه مىخواهيم اصول محکم فقه را در عمل فرد و جامعه پياده کنيم و بتوانيم براى معضلات جواب داشته باشيم و همهی ترس استکبار از همين مسأله است که فقه و اجتهاد جنبهی عينى و عملى پيدا کند و قدرت برخورد در مسلمانان به وجود آورد. (صحیفه امام: ج۲۱، ص۲۸۹. )
امام خمینی (ره) در همین پیام اشاراتی دارد که نشان میدهد وی در پی ایجاد مکتب جدیدی در فقه نیست. برای نمونه مینویسد: «بحمد الله حوزهها از نظر منابع و شيوههاى بحث و اجتهاد، غنى و داراى ابتکار است. تصور نمىکنم براى بررسى عميق همهجانبهی علوم اسلامى طريقهاى مناسبتر از شيوهی علماى سلف يافت شود» یا «در مورد دروس تحصيل و تحقيق حوزهها، اين جانب معتقد به فقه سنتى و اجتهاد جواهرى هستم و تخلف از آن را جايز نمىدانم. اجتهاد به همان سبک صحيح است ولى اين بدان معنا نيست که فقه اسلام پويا نيست». در همین پیام، نظر وی این است که نگاه حکومتی به فقه با لحاظ زمان و مکان در موضوعشناسی و مصداقشناسی حل میشود. برخی نیز مفهوم فقه حکومتی را معادل با فقه سیاسی گرفتند یا آن را معادل با فقه حکم حکومتی دانستند؛ اما دیگرانی که نگاه حکومتی در فقه را پی گرفتند، به این حد بسنده نکردند و این معنا را در برابر فقه فردی، به عنوان یک مکتب فقهی در نظر گرفتند. با این حال، تشتت در بکارگیری این اصطلاح زیاد است.
🌹نگاهی تاریخ پیدایش فقه حکومتی🌹
💥بخش۲
گرچه رویکرد حکومتی در فقه پیشینه دارد، اما شاید بتوان مرحوم مغنیه را از اولین کسانی دانست که در فقه به صورت گسترده رویکرد حکومتی پیش گرفته است، هر چند در زمان او این اصطلاح پیدا نشده بود. برای نمونه، وی به در موارد متعدد به تعارض حکم شرعی با قانون دولتی میپردازد و تکلیف مکلف را در این موارد روشن میکند (فقه الإمام الصادق (عَلَیْهِ السَّلَامُ): ج۴، ص ۲۶۲ ـ ۲۶۴ و ص ۲۶۵ و ۲۶۶ و ج۶، ص۱۳۰ تا ۱۳۳.)؛ یا بر مبنای نگاه اجتماعی به فقه الغای خصوصیت میکند (پیشین: ج۴، ص۳۳۸ و ج۳، ص۱۴۳ ـ ۱۴۴). وی مینویسد:
اما برخی از احکام، برای انسان با توجه به جامعه، محیط زندگیاو تشریع شده است. اینها، با تغییر جامعه و نیازهای آن تغییر میکند. اندازه خیابانها و منزلها، باید با نظر به نیاز امروز معین شود؛ مانند اینکه حد راه هفت زرع است، زیرا در آن زمان بیش از این مورد نیاز نبود. اما امروزه اگر بخواهند روستا یا شهری را بسازند، حدود راهها و همهی منافع عمومی دیگر را به مهندسان و اهل فن هر تخصص وامیگذارند. شکی نیست که شرع مطابق با خیر و مصلحت عمومی قرار یافته است. به تعبیری، روایات آنچه را در آن زمان مطابق با منافع عمومی بوده، تحدید کردهاند، زمانی اتومبیل و واگن قطار و هواپیما نبود، در حالی که امروزه مسئله چنین نیست. در هر چه شک کنم، شک ندارم که اگر امام (عَلَیْهِ السَّلَامُ) امروز حاضر بود و میخواست روستا یا شهری بسازد، تعیین حدود منافع عمومی را به کلی به اهل فن و تخصص واگذار میکرد. (پیشین: ج۵، ص۴۷)
در ادامه شهید صدر از این نگاه فقهی حمایت کرد و آن را فهم اجتماعی نص نامید و در کنار دو ظهور وضعی و سیاقی، ظهور اجتماعی را بخشی از عملیات فهم نص دانست (موسوعة الشهيد الصدر: ج۷)، ص۱۸۵ ـ ۱۹۲.). خود وی با اضافه کردن مفاهیمی جدید، مانند مکتب، مذهب و نظریه و نظام، تلاش کرد پایههای نظری این نگاه جدید را مستحکم کند. به هر حال، این نگاه به سرعت گسترش یافت و امروزه در بدنهی عمومی جریان فقهگرا تا حد زیادی پذیرفته شد. به اجمال، این خردهجریان مسئلهی ولایت و حکومت را در نظام کلامی شیعه در جایگاهی میبیند که فقه در حول آن تعریف و تدوین میشود و نمیتواند مستقل از آن، به صورت فردی، فرد مکلف را موضوع خطاب خود بگیرد. چنان که از نوع نگاه مرحوم مغنیه حاصل میشود، در این مکتب، فقیه در مقام استنباط احکام شرعی، حکومت، ادارهی جامعه، و مصالح و مفاسد جامعه را لحاظ میکند و اجرای احکام را در بستر نظام حکومتی اسـلام به عنـوان نهـاد ادارهی جامعـه مـدنظر قـرار میدهـد. مرحوم سید منیرالدین حسینی الهاشمی نیز فقه حکومتی را پی گرفت و نگاه او با نهاد فرهنگستان علوم اسلامی (با نام پیشین آکادمی َعلوم اسلامی) و توسط شاگردان وی، مانند حجتالاسلام میرباقری ادامه یافت.
34.05M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
اگر حاج قاسم نبود امروز داعش با لجستیک آمریکا در ایران همین کار را می کردند * دارای صحنه های دردناک
💻 @Khamenei_ir
✅ #جبهه_طلاب_انقلابی
💻 @Jebhetolab
جبهه طلاب انقلابی
💯 #مورد_جدید #خرید_چند_تبلت_دست_دوم همانطور که همه شما مستحضرید، کرونا باعث شد تا بسیاری از امور تغی
📝 گزارش نیکوکاری تاریخ ۱۵ تا ۱۹ دی ماه ۱۳۹۹
👌 در این مورد از نیکوکاری ها قرار بود تا جهت مشارکت در خرید چند عدد تبلت دانش آموزی برای چند دانش آموز نیازمند، ضمن کمک به ادامه تحصیل ایشان، گامی در راستای رشد علمی این سرمایه های آینده کشور برداریم که خوشبختانه مبلغ ۳۴۰ هزار تومان جمع آوری شده و بحساب واسطه اصلی واریز گردید؛ قطعاً همت و همکاری یکایک شما سروران و خیرین گرامی، امیدبخش دلها و روشن کننده چراغ خانه های زیادی بوده و هست و خواهد بود که مسلما نزد خداوند و اهلبیت علیهم السلام، مأجور می باشید.
👌 این راه با توکل بر خداوند بزرگ و سپس همراهی شما عزیزان در راستای حمایت از محرومین ادامه دارد و بیش از پیش منتظر حمایت های شما هستیم./صدقیانی
💯 شما هم یک نیکوکار باشید 💯
#جبهه_طلاب_انقلابی
#جبهه_طلاب #کار_تشکیلاتی
💻 @Jebhetola
🎙 سخنرانی #امام_امت حضرت امام خامنه ای به مناسبت چهل و سومین سالگرد قیام ۱۹ دی مردم قم آغاز شد.
پخش زنده هم اکنون از سایت و صفحات KHAMENEI.IR در شبکه های اجتماعی و از شبکه یک و رادیو ایران در حال پخش است.
10.04M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
ببینید | تشکر #امام_امت از حماسه مردم ایران در سالگرد شهید سلیمانی
✅ #جبهه_طلاب_انقلابی
💻 @Jebhetolab