🌴🌼🌱🌸🌿 🌼 بسم الله الرحمن الرحیم تفسیر نور(آیه 279 سوره بقره): فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ فَأْذَنُواْ بِحَرْبٍ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ وَإِن تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُؤُوسُ أَمْوَالِكُمْ لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَ تُظْلَمُونَ (279) ترجمه : پس اگر چنین نكردید، (بدانید كه) اعلان جنگ با خدا و رسولش داده اید و اگر توبه كنید، (اصل) سرمایه هاى شما از آنِ خودتان است. (ودر این صورت) نه ستم مى كنید و نه بر شما ستم مى شود. نکته ها : در اسلام، نه اجازه ربا وبهره كشى واستثمار داده شده و نه اموال مردم یك جانبه مصادره مى گردد. در بعضى نظام ها، مالكیّت ملغى وتمام اموال را از صاحبانشان مى گیرند و در برخى دیگر، استثمار و بهره كشى و ربا، به هر شكلى آزاد است. پیام ها : - رباخوار، محارب با خداست. او باید بداند كه در این جنگ، در یك طرف او قرار دارد و در طرف دیگر، خداوند جبّار. «فأذنوا بحرب من اللّه» - رباخوارى، گناه كبیره است. چون اعلام جنگ با خداوند است. «بحرب من اللّه» - رباخوار، گمان نكند با مردم محروم طرف است، بلكه خداوند به حمایت از محرومان برخاسته و از حقّ آنان دفاع مى كند. «بحرب من اللّه» - چون رباخوار محارب با خداست، از وظایف حكومت اسلامى مبارزه با رباخواراى است. «فأذنوا بحرب من اللّه» - براى محاربین با خدا نیز راه توبه باز است. «بحرب من اللّه... وان تبتم» - رباخوار، تنها مالك اصل مال است، نه بهره آن. «فلكم رؤس اموالكم» - براى نجات محرومان، اصل مالكیّت مردم را نادیده نگیرید ومالكیّت خصوصى در اقتصاد اسلامى پذیرفته شده است. «فلكم رؤس اموالكم» - سلطه پذیرى و سلطه گرى هر دو محكوم است، نه ظلم ببینید و نه ظلم روا دارید. «لاتَظلِمون ولا تُظلمون» - انتقام ممنوع است. به رباخوار توبه كننده نیز نباید ظلم شود. «فلكم رؤس اموالكم لا تَظلمون ولا تُظلمون» - به توبه كنندگان، نباید بخاطر خلاف كارى هاى پیشین ظلمى شود. سرزنش كسانى كه قبلاً خلاف كار بوده اند ممنوع است. «فان تبتم... لاتَظلمون ولاتُظلمون» - استقرار عدالت اقتصادى، از وظایف حكومت اسلامى است. «لاتَظلِمون ولا تُظلمون» 🌴🌼🌱🌸🌿

🌴🌼🌱🌸🌿 🌼 بسم الله الرحمن الرحیم تفسیر نور(آیه 280 سوره بقره): وَإِن كَانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلَى مَيْسَرَةٍ وَأَن تَصَدَّقُواْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ (280) ترجمه : واگر (بدهكار) تنگ دست بود، او را تا هنگام توانایى مهلت دهید و (در صورتى كه واقعاً توان پرداخت ندارد،) اگر ببخشید براى شما بهتر است، اگر (نتایج آنرا) بدانید. نکته ها : هر چند در این آیه سفارش شده كه به بدهكار مهلت داده شود، ولى نباید بدهكار از این موضوع سوء استفاده كند. لذا اگر بدون عذر در پرداخت بدهى خود تأخیر كند، گناهكار است. در حدیث آمده است: براى كسانى كه بدون عذر، بدهى خود را نمى پردازند، گناهِ دزد نوشته مى شود. همچنان كه براى مهلت دهندگان، پاداشى چون پاداش شهیدان ثبت مى شود. به هر روزى كه به بدهكار مهلت داده شود، پاداش صدقه ى همان مبلغ، براى طلبكار ثبت مى شود. [تفسیر برهان] گذشت از بدهكار نادار، براى شما بهتر است، زیرا: الف: شاید فردا براى خود شما نیز این صحنه پیش آید. ب: مال فراموش مى شود، ولى بخشیدن به نادار هرگز فراموش نمى شود. ج: كسب رضایت دل محروم و رضاى خالق، از كسب درآمد بمراتب بهتر است. در احكام فقهى آمده است: زندانى كردن بدهكار معذور، ممنوع است و در مواردى كه شخص بدهكار واقعاً مالى نداشته باشد كه بدهى خود راپرداخت كند، وظیفه ى حكومت اسلامى است كه بدهى او را بپردازد. پیام ها : - اسلام، حامى مستضعفان است. «و ان كان ذوعسرة» - نه تنها ربا نگیرید، بلكه در گرفتن رأس المال و اصل سرمایه نیز مدارا كنید. «فنظرة الى میسرة» - اصل در زمان بندى براى بازپرداخت، توان بدهكار است. «فنظرة الى میسرة» - اجبار بدهكارى كه توانایى پرداخت دارد، مانعى ندارد. «ان كان ذو عسرة فنظرة» - بخشیدن بدهكار فقیر، صدقه است. «وان تصدقوا خیر لكم» - نظام حقوقى و اقتصادى اسلام، با نظام اخلاقى آن پیوند دارد. گرچه بازپس گیرى وام حقّ است، ولى مهلت دادن وبخشیدنِ بدهكار باید مراعات شود. «فنظرة... تصدقوا» - محدودیّت انسان وثروت دوستى او نمى گذارد كه انسان به حقیقت ارزشها و كمالات پى ببرد. «ان كنتم تعلمون» 🌴🌼🌱🌸🌿

🌴🌼🌱🌸🌿 🌼 بسم الله الرحمن الرحیم تفسیر نور(آیه 281 سوره بقره): وَاتَّقُواْ يَوْماً تُرْجَعُونَ فِيهِ إِلَى اللّهِ ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ مَّا كَسَبَتْ وَهُمْ لاَ يُظْلَمُونَ (281) ترجمه : و پروا كنید از روزى كه در آن به پیشگاه خداوند بازگردانده مى شوید و سپس هركس (جزاى) آنچه را كسب كرده، بدون كم وكاست داده مى شود و به آنان ستمى نمى رود. نکته ها : این آیه به منزله ى جمع بندى و هشدار عمومى در پایان آیات ربا است. در تفاسیرى همچون كشّاف، المیزان، مجمع البیان، كبیر فخر رازى و برهان آمده است كه این آیه، آخرین آیه اى بوده كه بر رسول خدا صلى الله علیه وآله نازل شده، ولى به دستور پیامبر صلى الله علیه وآله در اینجا قرار گرفته است. پیام ها : - قیامت، روز مهمى است. تنوین كلمه «یوماً» اشاره به عظمت آن روز دارد. - ربا گرفتن و رسیدن به دنیا، ساده و زودگذر است، آنچه ابدى وباقى است، قیامت است. «واتقوا یوماً» - تقوى و یاد قیامت، قوى ترین عامل براى دور شدن از ربا وسایر محرّمات است. «و اتقوا یوماً ترجعون فیه» - ضامن اجراى نظام اقتصادى اسلام، ایمان و تقواى مردم است. «واتقوا یوماً» - در معاملات این جهان، امكان كم و كاست هست، ولى در معامله با خداوند هیچگونه كم و كاستى نیست. «توفّى كلّ نفس ما كسبت» - ملاك جزا و پاداش، عمل است، نه آرزو. «ماكسبت» - نگران انفاق و ترك سود رباهایتان نباشید، از اعمال نیك شما اندكى كاسته نمى شود. «توفّى كلّ نفس... لا یظلمون» 🌴🌼🌱🌸🌿

🌴🌼🌱🌸🌿 🌼 بسم الله الرحمن الرحیم تفسیر نور(آیه 282 سوره بقره): يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِذَا تَدَايَنتُم بِدَيْنٍ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى فَاكْتُبُوهُ وَلْيَكْتُب بَّيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ وَلاَ يَأْبَ كَاتِبٌ أَنْ يَكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللّهُ فَلْيَكْتُبْ وَلْيُمْلِلِ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ وَلْيَتَّقِ اللّهَ رَبَّهُ وَلاَ يَبْخَسْ مِنْهُ شَيْئاً فَإن كَانَ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ سَفِيهاً أَوْ ضَعِيفاً أَوْ لاَ يَسْتَطِيعُ أَن يُمِلَّ هُوَ فَلْيُمْلِلْ وَلِيُّهُ بِالْعَدْلِ وَاسْتَشْهِدُواْ شَهِيدَيْنِ من رِّجَالِكُمْ فَإِن لَّمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّن تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاء أَن تَضِلَّ إْحْدَاهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحْدَاهُمَا الأُخْرَى .... (282) ترجمه : اى كسانى كه ایمان آورده اید! هنگامى كه بدهى مدّت دارى (بر اثر وام یا معامله) به یكدیگر پیدا مى كنید، آنرا بنویسید. و باید نویسنده اى در میان شما به عدالت (سند را) بنویسد. كسى كه قدرت بر نویسندگى دارد، نباید از نوشتن خوددارى كند، همانطور كه خدا به او تعلیم داده است. پس باید او بنویسد و آن كس كه حقّ بر ذمّه او (بدهكار) است املا كند و از خدایى كه پرورگار اوست بپرهیزد و چیزى از آن فروگذار ننماید. و اگر كسى كه حقّ بر ذمّه اوست، سفیه یا (از نظر عقل) ضعیف و یا (به جهت لال بودن) توانایى بر املا كردن ندارد، باید ولىّ او (بجاى او) با رعایت عدالت (مدّت و مقدار بدهى را) املا كند و دو نفر از مردان را (بر این حقّ) شاهد بگیرد و اگر دو مرد نبودند، یك مرد و دو زن از گواهان، از كسانى كه مورد رضایت و اطمینان شما هستند (انتخاب كنید) تا اگر یكى از آنان فراموش كرد، دیگرى به او یادآورى كند. ... نکته ها : بزرگترین آیه ى قرآن، این آیه است كه درباره ى مسائل حقوقى ونحوه ى تنظیم اسناد تجارى مى باشد. این آیه نشانه ى دقّت نظر وجامعیّت اسلام است كه در دوره جاهلیّت و در میان مردمى عقب افتاده، دقیق ترین مسائل حقوقى را طرح كرده است. كلمه «تداینتم» از «دَین» به معناى بدهى، شامل هرگونه معامله غیر نقدى، وام و خرید سَلَف مى شود. اگر دقّت در حفظ حقوق فردى ضرورى است، حفظ بیت المال بمراتب ضرورى تر است! تنظیم سند، حتّى در معاملات نقدى مفید است، ولى ضرورت آن به اندازه ى معاملات نسیه نیست. چون در معاملات موعددار، ممكن است طرفهاى معامله ویا شاهدان از دنیا بروند یا فراموش كنند، بنابراین لازم است نوشته هم بشود. از فرمان نوشتن، معلوم مى شود كه اسناد تنظیم شده اى كه همراه با گواهى عادل باشد، قابل استشهاد است. از این آیه استفاده مى شود كه جامعه اسلامى باید یكدیگر را در حفظ حقوق حمایت كنند. زیرا هر معامله اى، نیاز به كاتب و چند شاهد دارد. در زمانى كه در تمام جزیرة العرب به گفته مورخان، 17 باسواد بیشتر نبوده، این همه سخن از نوشتن، نشانه ى توجّه اسلام به علم وحفظ حقوق است. پیام ها : - ایمان، بستر ومقدّمه عمل به احكام، وخطاب؛ «یا ایّها الّذین آمنوا» تشویقى براى عمل به احكام است. - مدّت بدهكارى، باید روشن باشد. «الى اجل مسمّى» - براى حفظ اعتماد و خوش بینى به همدیگر و آرامش روحى طرفین و جلوگیرى از فراموشى، انكار و سوءظنّ، باید بدهى ها نوشته شود. «فاكتبوه» - براى اطمینان و حفظ قرارداد از دخل وتصرّف احتمالى طرفین، سند باید با حضور طرفین وتوسط شخص سوّمى نوشته شود. «ولیكتب بینكم كاتب» - نویسنده ى قرار داد، حقّ را در نظر گرفته و عین واقع را بنویسد. «بالعدل» شرط گزینش نویسنده ى اسناد، داشتن عدالت در قلم است. - به شكرانه سواد و علمى كه خداوند به ما داده است، كارگشایى كنیم. «ولا یأب كاتب ان یكتب كما علّمه اللّه» - اهل هر فن وحرفه اى مسئولیّت ویژه دارد، كسى كه قلم دارد باید براى مردم بنویسد. «ولا یأب كاتب ان یكتب» - باید بدهكار كه حقّ بر ذمّه اوست، متن قرار داد را بگوید و كاتب بنویسد، نه آنچه را بستانكار ادعا نماید. «و لیملِل الّذى علیه الحقّ» - اقرار انسان علیه خودش، قابل قبول است. «فلیملل الذى علیه الحقّ» - بدهكار، هنگام املاى قرارداد باید خدا را در نظر بگیرد و چیزى را فروگذار نكند و تمام خصوصیّات بدهى را بگوید. «ولیتّق اللّه ربّه» - تدوین قانون باید به گونه اى باشد كه حقّ ناتوان ضایع نشود. اگر بدهكار، سفیه یا ضعیف و ناتوان و یا گنگ و لال بود، سرپرست و ولىّ او متن قرارداد را بگوید و كاتب بنویسد. «فان كان الذى علیه الحقّ سفیهاً او ضعیفاً... فلیملل ولیّه» 🌴🌼🌱🌸🌿

🌴🌼🌱🌸🌿 🌼 بسم الله الرحمن الرحیم تفسیر نور(آیه 282 سوره بقره): .... وَاسْتَشْهِدُواْ شَهِيدَيْنِ من رِّجَالِكُمْ فَإِن لَّمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّن تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاء أَن تَضِلَّ إْحْدَاهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحْدَاهُمَا الأُخْرَى وَلاَ يَأْبَ الشُّهَدَاء إِذَا مَا دُعُواْ وَلاَ تَسْأَمُوْاْ أَن تَكْتُبُوْهُ صَغِيراً أَو كَبِيراً إِلَى أَجَلِهِ ذَلِكُمْ أَقْسَطُ عِندَ اللّهِ وَأَقْومُ لِلشَّهَادَةِ وَأَدْنَى أَلاَّ تَرْتَابُواْ إِلاَّ أَن تَكُونَ تِجَارَةً حَاضِرَةً تُدِيرُونَهَا بَيْنَكُمْ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَلاَّ تَكْتُبُوهَا وَأَشْهِدُوْاْ إِذَا تَبَايَعْتُمْ وَلاَ يُضَآرَّ كَاتِبٌ وَلاَ شَهِيدٌ وَإِن تَفْعَلُواْ فَإِنَّهُ فُسُوقٌ بِكُمْ وَاتَّقُواْ اللّهَ وَيُعَلِّمُكُمُ اللّهُ وَاللّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ (282) ترجمه :.... و دو نفر از مردان را (بر این حقّ) شاهد بگیرد و اگر دو مرد نبودند، یك مرد و دو زن از گواهان، از كسانى كه مورد رضایت و اطمینان شما هستند (انتخاب كنید) تا اگر یكى از آنان فراموش كرد، دیگرى به او یادآورى كند. و شهود نباید به هنگامى كه آنها را (براى اداى شهادت) دعوت مى كنند خوددارى نمایند. و از نوشتن (بدهى هاى) كوچك یا بزرگِ مدّت دار، ملول نشوید (هر چه باشد بنویسید،) این در نزد خدا به عدالت نزدیكتر و براى اداى شهادت استوارتر و براى جلوگیرى از شك و تردید بهتر مى باشد، مگر اینكه تجارت و داد و ستد نقدى باشد كه در میان خود دست به دست مى كنید كه ایرادى بر شما نیست كه آنرا ننویسید. و هنگامى كه خرید و فروش (نقدى) مى كنید، (باز هم) شاهد بگیرید و نباید به نویسنده و شاهد (به خاطر حقّگویى) زیانى برسد (و تحت فشار قرار گیرد) و اگر چنین كنید از فرمان خداوند خارج شده اید و از خدا بپرهیزید و خداوند (راه درست زندگى را) به شما تعلیم مى دهد وخداوند به هر چیزى داناست. نکته ها : ( با سیری در این آیه به بخشی از حکمت‌ها و ارزش‌های الهی پی می‌بریم از تدبیر در پیشگیری از نزاع و بدبینی گرفته- که بهترین فرصت را برای شیطان فراهم می‌آورد تا نفوذ کند و بین مومنان شکاف و کینه به وجود آورد - تا دستور به رعایت امانت. عدالت برای صیانت از اموال و رعایت حقوق طرفین و سرانجام امر به آموزه پربهای تقوا در همه شئون به ویژه در داد و ستد که موجب می‌شود مومنان از نزاع و آزار و بی‌عدالتی و خیانت مصون بمانند. بلندترین آیه قرآن که سرشار از حکمت‌هاست درباره داد و ستد اسناد تجاری و حفظ حقوق مالیست معطل شدن امروز برای نوشتن قرارداد بهتر از فتنه و اختلاف فرداست« و ادنی الّا ترتابوا») پیام ها : ................ - مردان، در گواه شدن وگواهى دادن بر زنان مقدّم مى باشند. «شهیدین من رجالكم» - گواهان باید عادل ومورد اطمینان و رضایت طرفین باشند. «ممن ترضون» - هر كدام از مردها به تنهایى مى توانند شاهد باشند، ولى اگر شاهد یك مرد و دو زن بود، آن دو زن به اتفاق هم اداى شهادت كنند. تا اگر یكى لغزش یا اشتباه كرد، نفر دوّم یادآورى كند. «فتذكّر احدیهما» دو زن به جاى یك مرد در گواهى، یا به خاطر روحیّه ى ظریف و عاطفى آنهاست و یا به جهت آن است كه معمولاً زنان در مسائل بازار و اقتصاد حضور فعّال ندارندو آشنایى آنها با نحوه ى معاملات كمتر است. - اگر براى شاهد گرفتن از شما دعوت كردند، خوددارى نكنید، گرچه گواه شدن بدون دعوت واجب نیست. «ولا یأب الشهداء اذا ما دعوا» - مبلغ قرارداد مهم نیست، حفظ اطمینان و حقّ الناس مهم است. «ولاتسأموا ان تكتبوه صغیراً او كبیراً» - ثبتِ سند به صورت دقیق و عادلانه سه فایده دارد: الف: ضامن اجراى عدالت است. «اقسط» ب: موجب جرأت گواهان بر شهادت دادن است. «اقوَم» ج: مانع ایجاد بدبینى در جامعه است. «ادنى ألاّ ترتابوا» - اگر فایده واسرار احكام براى مردم گفته شود، پذیرفتن آن آسان مى شود. «ذلكم اقسط...» - معطل شدن امروز براى نوشتن قرارداد، بهتر از فتنه و اختلاف فرداست. «ادنى الا ترتابوا» - در معاملات نقدى، لزومى به نوشتن نیست. «اِلاّ أن تكون تجارة حاضرة» - در معاملات نقدى، اگرچه نوشتن لازم نیست، ولى شاهد بگیرید. «فلیس علیكم جناح ألاّ تكتبوها واشهدوا اذا تبایعتم» - كاتب و شاهد در امان هستند و نباید به خاطر حقّ نوشتن و حقّ گفتن مورد آزار و اذیّت یكى از طرفین قرار گیرند. «لایضارّ كاتب ولاشهید» 🌴🌼🌱🌸🌿

🌴🌼🌱🌸🌿 🌼 بسم الله الرحمن الرحیم تفسیر نور(آیه 282 سوره بقره): ..... إِلاَّ أَن تَكُونَ تِجَارَةً حَاضِرَةً تُدِيرُونَهَا بَيْنَكُمْ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَلاَّ تَكْتُبُوهَا وَأَشْهِدُوْاْ إِذَا تَبَايَعْتُمْ وَلاَ يُضَآرَّ كَاتِبٌ وَلاَ شَهِيدٌ وَإِن تَفْعَلُواْ فَإِنَّهُ فُسُوقٌ بِكُمْ وَاتَّقُواْ اللّهَ وَيُعَلِّمُكُمُ اللّهُ وَاللّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ (282) ترجمه : ......مگر اینكه تجارت و داد و ستد نقدى باشد كه در میان خود دست به دست مى كنید كه ایرادى بر شما نیست كه آنرا ننویسید. و هنگامى كه خرید و فروش (نقدى) مى كنید، (باز هم) شاهد بگیرید و نباید به نویسنده و شاهد (به خاطر حقّگویى) زیانى برسد (و تحت فشار قرار گیرد) و اگر چنین كنید از فرمان خداوند خارج شده اید و از خدا بپرهیزید و خداوند (راه درست زندگى را) به شما تعلیم مى دهد وخداوند به هر چیزى داناست. پیام ها : - ثبتِ سند به صورت دقیق و عادلانه سه فایده دارد: الف: ضامن اجراى عدالت است. «اقسط» ب: موجب جرأت گواهان بر شهادت دادن است. «اقوَم» ج: مانع ایجاد بدبینى در جامعه است. «ادنى ألاّ ترتابوا» - اگر فایده واسرار احكام براى مردم گفته شود، پذیرفتن آن آسان مى شود. «ذلكم اقسط...» - معطل شدن امروز براى نوشتن قرارداد، بهتر از فتنه و اختلاف فرداست. «ادنى الا ترتابوا» - در معاملات نقدى، لزومى به نوشتن نیست. «اِلاّ أن تكون تجارة حاضرة» - در معاملات نقدى، اگرچه نوشتن لازم نیست، ولى شاهد بگیرید. «فلیس علیكم جناح ألاّ تكتبوها واشهدوا اذا تبایعتم» - كاتب و شاهد در امان هستند و نباید به خاطر حقّ نوشتن و حقّ گفتن مورد آزار و اذیّت یكى از طرفین قرار گیرند. «لایضارّ كاتب ولاشهید» - اگر اداى شهادت و یا نوشتن قرارداد، نیازمند زمان یا تحمّل زحمتى بود، باید شاهد و كاتب به نحوى تأمین مالى شوند وگرنه هر دو ضرر خواهند كرد. «ولا یضارّ كاتب ولا شهید» - كاتب وشاهد حقّ ندارند سند را به گونه اى تنظیم كنند كه به یكى از طرفین ضررى وارد شود. «لایضارّ كاتب ولاشهید» - هرگونه خدشه در سند، از هركس كه باشد، فسق و گناه است.«فانّه فسوق» - كاتب و شاهد، مرزبان حقوق مردم هستند و شكستن مرزها همان خروج از مرز وفسق است.«فانّه فسوق» - قلب پاك و با تقوى، همچون آینه علوم و حقایق را مى گیرد. «واتقواللّه و یعلّمكم اللّه» - خداوند تمام نیازهاى مادّى و معنوى شما را مى داند و بر اساس آن، احكام و قوانین را براى شما بیان مى كند. قانون گذار باید آگاهى عمیق و گسترده داشته باشد. «واللّه بكل شى ء علیم» 🌴🌼🌱🌸🌿

🌴🌼🌱🌸🌿 🌼 بسم الله الرحمن الرحیم تفسیر نور(آیه 283 سوره بقره): وَإِن كُنتُمْ عَلَى سَفَرٍ وَلَمْ تَجِدُواْ كَاتِباً فَرِهَانٌ مَّقْبُوضَةٌ فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُكُم بَعْضاً فَلْيُؤَدِّ الَّذِي اؤْتُمِنَ أَمَانَتَهُ وَلْيَتَّقِ اللّهَ رَبَّهُ وَلاَ تَكْتُمُواْ الشَّهَادَةَ وَمَن يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ (283) ترجمه : و اگر در سفر بودید و نویسنده اى نیافتید، وثیقه اى بگیرید و اگر به یكدیگر اطمینان داشتید (وثیقه لازم نیست.) پس كسى كه امین شمرده شده، امانت (و بدهى خود را بموقع) بپردازد و از خدایى كه پروردگار اوست پروا كند. و شهادت را كتمان نكنید و هر كس آنرا كتمان كند، پس بى شك قلبش گناهكار است و خداوند به آنچه انجام مى دهید داناست. نکته ها : هرگاه براى تنظیم سند بدهى نویسنده اى نبود، مى توان از بدهكار گرو و وثیقه گرفت، خواه در سفر باشیم یا نباشیم. بنابراین جمله ى «ان كنتم على سفر» براى آن است كه معمولاً در سفرها انسان با كمبودها برخورد مى كند. نظیر جمله ى «اذا حضر احدكم الموت الوصیة» یعنى هنگامى كه مرگ به سراغ شما آمد وصیّت كنید. با اینكه مى دانیم وصیّت مخصوص زمان مرگ نیست، لكن آخرین فرصت آن، زمان فرا رسیدن مرگ است. پیام ها : - شرط وثیقه، بدست گرفتن و در اختیار بودن است. «مقبوضة» [امام باقر علیه السلام فرمود: »لا رهن الاّ مقبوضة« رهن، بدون قبض نمى شود.تهذیب، ج 7، ص 176] - كار از محكم كارى عیب نمى كند، در برابر طلب، وثیقه بگیرید.«فرهان مقبوضة» - جایگاه افراد در احكام تفاوت دارد. براى ناشناس رهن وبراى افراد مطمئن بدون رهن. «فرهان مقبوضة فان أمن...» - نگذارید اعتمادها و اطمینان ها در معاملات سلب شود. «فان امن بعضكم بعضاً فلیؤدّ الذى اؤتمن» فلسفه رهن گرفتن، اطمینان است كه اگر بدون آن اطمینان بود، رهن گرفتن ضرورتى ندارد. - افراد آگاه به حقوق مردم، در برابر مظلومان مسئولند. «ولاتكتموا الشهادة» - آنجا كه بیان حقّ لازم است، سكوت حرام است. «ومن یكتمها فانّه اثمٌ قلبه» - انحراف درونى، سبب انحراف بیرونى مى شود. قلب گناهكار، عامل كتمان گواهى مى شود. «ولم یكتمها فانّه آثم قلبه» - ایمان به اینكه خداوند همه كارهاى ما را مى داند، سبب پیدایش تقوا وبیان حقایق است. «واللّه بما تعملون علیم» (پرسش: اگر شخصی از کسی چیزی امانت بگیرد، و به دلایلی نتواند آن‌را به صاحبش برگرداند (مثلا نمی‌داند الآن صاحب آن کجا است و یا این‌که نمی‌تواند آن‌را به دست او برساند)، چگونه باید این حق الناس را ادا کند؟ پاسخ: اگر بتوان آن امانت را – و لو از طریق واسطه - به صاحبش برساند باید آن‌را برگرداند و اگر امکان مصالحه با او نیز وجود دارد، باید به این کار اقدام کند، اما اگر فعلا با هیچ روشی به او دسترسی ندارد، ولی این احتمال وجود دارد که در آینده این امکان فراهم شود، باید صبر کند. ولی اگر عرفا به هیچ وجه امکان تحویل دادن آن به صاحبش نیست، حکم مال مجهول المالک را دارد و لازم است آن‌را با هماهنگی با مرجع تقلیدش به فقیری صدقه دهد.) 🌴🌼🌱🌸🌿

🌴🌼🌱🌸🌿 🌼 بسم الله الرحمن الرحیم تفسیر نور(آیه 284 سوره بقره): لِّلَّهِ ما فِي السَّمَاواتِ وَمَا فِي الأَرْضِ وَإِن تُبْدُواْ مَا فِي أَنفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ يُحَاسِبْكُم بِهِ اللّهُ فَيَغْفِرُ لِمَن يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَاءُ وَاللّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (284) ترجمه : آنچه در آسمان ها و آنچه در زمین است، تنها از آنِ خداست. (بنابراین) اگر آنچه را در دل دارید آشكار سازید یا پنهان دارید، خداوند شما را طبق آن محاسبه مى كند. پس هر كه را بخواهد (وشایستگى داشته باشد) مى بخشد و هر كه را بخواهد (ومستحقّ باشد) مجازات مى كند و خداوند بر هرچیزى تواناست. نکته ها : (آیه، گویی راهکاری واقعی برای اجرای درست رفتارهای اقتصادی بلکه تمام رفتارهای فردی و اجتماعی و ظاهری و باطنی است که فراتر از سند نویسی و شاهد و وثیقه است و همه جا اثربخش خواهد بود این راهکار مبتنی بر درک حقیقت توحید است که اساس تعالیم وحی به شمار می‌آید یکی از ابعاد توحید، توحید در مالکیت است اینکه باور کنیم تنها مالک آفرینش، خداست پس او هر طور بخواهد در ملک خود تصرف می‌کند. باور دیگر آن است که بدانیم ظاهر و باطن ما از کردارها و نیت‌ها نیز جزء نظام آفرینش و ملک او محاسبه می شود می تواند ببخشد یا ما را در باره آنها مخذه کند؛ چون او بر هر کاری تواناست . اگر این حقایق را باور کنیم به خودکنترلی می‌رسیم؛ یعنی از رفتارها و نیت‌های خود مراقبت خواهیم کرد و پیش از محاسبه خداوند از خودمان حساب می‌کشیم آنگاه همواره بین خوف، اینکه نکند ما عقاب شویم و رجا، اینکه گناهانمان را ببخشاید به سر می‌بریم که نشانه ایمان است و ما را به حرکت بیشتر وا می‌دارد) علامه طباطبائى در تفسیر المیزان مى فرماید: حالات قلبى انسان دو نوع است: گاهى خطور است كه بدون اختیار چیزى به ذهن مى آید و انسان هیچگونه تصمیمى بر آن نمى گیرد كه آن خطور گناه نیست، چون به دست ما نیست. امّا آن حالات روحى كه سرچشمه ى اعمال بد انسان مى شود و در عمق روان ما پایگاه دارد، مورد مؤاخذه قرار مى گیرد. ممكن است مراد آیه از كیفر حالات باطنى انسان، گناهانى باشد كه ذاتاً جنبه درونى دارد و عمل قلب است، مانند كفر و كتمان حقّ، نه مواردى كه مقدّمه گناه بیرونى است. انسان، در برابر روحیّات، حالات و انگیزه هایش مسئول است و این مطلب مكرّر در قرآن آمده است. از آن جمله: * «یؤاخذكم بماكسبت قلوبكم» [بقره، 225] خداوند شما را به آنچه دلهاى شما كسب نموده است مؤاخذه مى كند. * «فانّه اثم قلبه» [بقره، 283 ] براستى كه كتمان كننده، دل او گناهكار است. * «انّ السّمع و البصر والفؤاد كلّ اولئك كان عنه مسئولاً» [اسراء، 36 ] همانا گوش و چشم و دل، هر كدام مورد سؤال هستند. * «انّ الّذین یحبّون ان تشیع الفاحشة فى الّذین امنوا لهم عذابٌ ألیمٌ فى الدّنیا والأخرة» [نور، 19] علاقه قبلى به شیوع گناه و فساد در میان مؤمنان، سبب عذاب دنیا و آخرت است. حضرت على علیه السلام مى فرمایند: مردم بر اساس افكار ونیّات خود مجازات مى شوند. پیام ها : [نهج البلاغه، خطبه ى 75] - خداوند، هم مالك مطلق است؛ «للّه ما فى السموات و ما فى الارض» و هم عالم مطلق؛ «ان تبدوا...اوتخفوه» و هم قادر مطلق. «واللّه على كلّ شى ء قدیر» - از كوزه همان برون تراود كه در اوست. اعمال انسان ها نشانگر طرز تفكّر و اعتقادات درونى آنهاست. «تبدوا ما فى انفسكم» - مربّى باید مردم را میان بیم وامید نگه دارد. «یغفر، یعذّب» 🌴🌼🌱🌸🌿

🌴🌼🌱🌸🌿 🌼 بسم الله الرحمن الرحیم تفسیر نور(آیه 285 سوره بقره): آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْهِ مِن رَّبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللّهِ وَمَلآئِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لاَ نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ وَقَالُواْ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ (285) ترجمه : پیامبر به آنچه از سوى پروردگارش بر او نازل شده ایمان دارد و همه مؤمنان (نیز) به خدا و فرشتگان و كتاب ها(ى آسمانى) و فرستادگانش ایمان دارند (و مى گویند:) ما میان هیچ یك از پیامبران او فرق نمى گذاریم (و به همگى ایمان داریم) و گفتند: ما (نداى حقّ را) شنیدیم و اطاعت كردیم، پروردگارا! آمرزش تو را (خواهانیم) و بازگشت (ما) به سوى توست. نکته ها : در این آیه اصول دین )توحید، نبوّت، معاد) بیان شده و در آیه بعد، آمادگى انسان براى انجام تكالیف الهى و درخواست رحمت و مغفرت از خدا مطرح مى شود. لذا در حدیث آمده است كه این آیه و آیه بعد ارزش خاصّى دارند و تلاوت آن دو همانند گنج است. تكریم پیامبر لازم است و حساب رسول اللّه صلى الله علیه وآله از دیگران جداست. لذا در این آیه ابتدا نام رسول خدا و ایمان او آمد و سپس نام مؤمنان و عقاید آنان. پیام ها : - تبلور مكتب در رهبر است. «آمن الرّسول بما انزل الیه» - مبلغان دینى باید به آنچه دعوت مى كنند، باور داشته باشند. «آمن الرسول...» - نزول كتب آسمانى، براى پرورش وتربیت انسان هاست. «من ربّه» - ایمان به همه انبیا لازم است، چون تمام انبیا یك هدف دارند. «كتبه ورسله» - زمینه ى دریافت مغفرت الهى، ایمان وعمل است. «سمعنا واطعنا غفرانك ربّنا» - در كنار ایمان و عمل، باز هم باید چشم امید به رحمت و غفران الهى داشت. «سمعنا و اطعنا غفرانك ربّنا» - بخشش، از شئون ربوبیّت وزمینه ى پرورش است. «غفرانك ربّنا» 🌴🌼🌱🌸🌿