💠 تأملی در مضامین معرفت‌بخش شعر رضوی 🔹از برکت حضور امام علی بن موسی الرضا(علیه‌آلاف‌التحیةوالثناء) شعر رضوی در ادب فارسی جایگاه خاصی دارد. در این یادداشت به برترین مضامین شاعران معاصر اشاره می‌شود که در آن، جنبه‌های تبیینی و معرفتی، نسبت به دیگر مضامین برجستگی دارد. با مرور این مضامین می‌توان به‌راحتی رصد نمود که ذهن شاعران امروز در کدام سمت و سو سیر می‌کند و بین واقعیت (آنچه هست) تا حقیقت (آنچه باید باشد) چقدر فاصله وجود دارد. (مضامین، مصراع‌ها و ابیات، از کانال «شعر هیأت» و از بین حدوداً ۱۶۰ شعر انتخاب شده است.) 🔸مرور مضامین برجسته و معرفت‌بخش در شعر رضوی: معرفی امام: قرآن روی سینه موسی بن جعفر است شمس الشموس، عالم آل محمد است ای بوده با زبور و صحف آشنایی‌ات معرفی و تحلیل سیرۀ امام: تهلیل بی ولای تو هرگز قبول نیست حکم ولایتعهدی‌ات، محکوم «اَلمُلکُ عَقیم» اشاره به روایات مأثوره درباره امام: بوی رسول می‌دهد و پارۀ تنش صفات الگوبخش امام: خوی تو را مکارم الاخلاق خوانده‌اند به مهربانی لبخند «اَمَرتَ بِالمعروف» جایگاه سیاسی معنوی امام: در خراسان تو می‌بینند «الا الله» را نماز عید تو شد یک حماسۀ دیگر دیروز در حصار تبرّی اسیر بود مأمون فریب بود و فرا خواندنش فریب غدیر صحن غریبی‌ست ای مسافر مشهد از این مسیر بیا زائر امام رضا شو ولایت چشمه‌ای دارد که در این خانه باید دید حدیث سلسلة‌الذهب: از نشابور بر موجی از «لا» گذشتی ای ولایت شرط توحید تمام عاشقان فیروزه نه یک سلسله درّ سخن ناب حدیث نور را من سلسله در سلسله خواندم رسیدم تا به نیشابور، فهمیدم مسلمانم رُواتش سلسله در سلسله نورٌ علی نورند کلامش در دل مردابی تاریخ، طوفان کرد حکم رضایت، دست امام هشتم است: اینجا مدال مقبلی مقبلان دهند به شوق «و رضی الله عنهم» آمده‌ایم رضایت‌نامه‌ای کافی‌است با مهر رضا اینجا اشتیاق موجودات برای حرکت به سمت امام: ابر هم زیر قدم‌های شما جان می‌ریخت صحرا اقامه بست نماز امام را حوالۀ دل ما را نوشته‌اند اینجا برکت حضور امام در ایران: به ایران من آبرو داده‌ای قدم برداشت نیشابور را فیروزه‌ باران کرد حرم امام هشتم، قبلۀ هفتم است: هرگاه رو به «قبلۀ هفتم» می‌آورم تا شاهراه سعی و صفا می‌برد مرا آداب زیارت: مؤدبانه‌ترین شکل عرض حال، سکوت است باب الجواد، راه ورودی به قلب توست ابراز دوستی به حقیقت زیارت است بیا سبقت بگیر از خلق با رنگ خدا اینجا الطاف امام و آثار زیارت: ناگاه داد زد که: شفا یافتم... شفا! هرکه بامش بیش برفش نه، کبوتر بیشتر! خواندی مرا وگرنه بدون اشارتت قلبم چنین هوای زیارت نمی‌کند تو را دیدم و روشنایی شدم علی بن موسی الرضایی شدم تو از من بیشتر مشتاق دیداری سه جا به داد دل شیعیان خود برسی در شب اول که به قبرم نهند نور بدان شام سیاهم بده جایگاه معنوی زیارت: به طور زادۀ موسی بخوان «العزة لله» طواف قبلۀ هفتم صفایی فوق حج دارد سیر من سیر الی‌الله است تا مقصد تویی حج من و شماست در این قطعه از بهشت گفتند زائر حرمت زائر خداست پیوند مشهد و کربلا: آن پرچمی که دست تکان می‌دهد به ناز تا صحن سیدالشهدا می‌برد مرا برات زیارت کربلا و اربعین از امام خواستن: یکی از تو برات اربعین در هر قدم می‌خواست یکی با التماس اذن دفاعِ از حرم می‌خواست 🔹نکات پایانی ۱. در این یادداشت کوتاه سعی داشتم آینه‌ای پیش روی مخاطبان بگذارم، تا بتوانند دربارۀ افق اندیشه و سطح فنی شاعران تبیینی‌سرا ارزیابی داشته باشند. این یادداشت، حاصل یک جستجوی یکی دو ساعته در یکی از کانال‌های شعری (شعر هیأت) است که در سنجش و انتخاب اشعار دقت خاصی دارد. اگرچه به پشتوانه این وسواس هنری و محتوایی، جستجو برای صاحب این قلم، آسان و سهل گردید؛ با این وجود، نمی‌توان به استناد این یادداشت و جستجو، حکم کلی دربارۀ این موضوع صادر کرد. چه بسیار اشعار دیگر وجود دارد که مصادیق این بحثند و از دایرۀ این تحقیق دور مانده‌اند. ۲. امروزه، تبیینی‌سرایی و ارائۀ شعر متعهدانه، مهم‌ترین وظیفۀ شاعر شیعی است و لازم است ارزیابی سطح اندیشه و غنای فنی در هر یک از موضوعات شعر شیعی، صورت بگیرد. یکی از پرسش‌های مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که: اگر وفور اشعار حسی و به عکس، خلأ کیفی و کمّی اشعار تبیینی، فرضیه‌ای درست و یا قابل تأمل است، در چه مسأله‌ای ریشه دارد؟ دشواری آفرینش مضامین با محوریت محتوای برجسته یا فقر فکری و اندیشۀ شاعران؟ عدم وسواس هنری و ارائۀ اشعار خلق‌الساعه، یا عدم شناخت نیازهای واقعی مخاطب؟ بی‌شک فرهنگ و ادب شیعی برای رفع هر یک از خلأ‌های پیش رو، راهکارهای دقیق علمی و هنری پیش روی ما گذاشته است که باید بدان توجه داشت. امید می‌رود شعرپژوهان و شاعران به این امر مهم، بیش از پیش بیندیشند. ✍🏻 #سید‌مهدی_حسینی_رکن‌آبادی ✅ @smhroknabadi ✅ @ShereHeyat