👈 ادغام بدون ادغام: سقوط اصلاحیه بیستوپنجم در مناطق قبایلی پاکستان
🔹 اصلاحیه بیستوپنجم قانون اساسی #پاکستان که در ۳۱ مه ۲۰۱۸ تصویب شد، نقطه عطفی در تاریخ قانون اساسی این کشور بود که وضعیت مناطق قبایلی تحت اداره فدرال (FATA) و مناطق قبایلی تحت اداره ایالتی (PATA) را دگرگون کرد. با لغو وضعیت تبعیضآمیز پیشین و ادغام این مناطق در ایالت خیبرپختونخوا و دولتهای ایالتی #بلوچستان و #خیبرپختونخوا، ساکنان این مناطق از «رعایا» به «شهروندان واقعی» ارتقا یافتند. هدف این اقدام، پایان دادن به سلطه نظام استعماری و قوانین قبیلهای سختگیرانه و اعطای حقوق اساسی و نفوذ سیاسی به جوامع بومی بود.
🔸 با این حال، واقعیتهای پس از ادغام با روح قانون فاصله زیادی دارد. ساختار حکمرانی در مناطق ادغامشده (MDs) سطحی و فاقد بنیانهای کارآمد باقی مانده است. وعده اختصاص سالانه ۱۰۰ میلیارد روپیه برای توسعه این مناطق عملی نشده و استانهای مختلف سهم خود را پرداخت نکردهاند. کمبود خدمات درمانی، آموزشی و زیرساختی همچنان زندگی مردم را با دشواری مواجه کرده است. هشدارهای #بانک_جهانی نیز تأیید میکند که شکست در اجرای اصلاحات بیشترین آسیب را به اقشار آسیبپذیر، بهویژه زنان و کودکان، وارد میکند.
🔹 ادغام سیاسی نتوانسته ادغام اداری و نهادی را به دنبال داشته باشد. مقامات محلی همچنان نگاه تحقیرآمیز به مردم دارند و مسائل پیچیده مالکیت زمین منجر به درگیریهای خشونتآمیز شده است. نظام قضایی نیز با وجود ایجاد دادگاهها و مناصب قضایی جدید، ناکارآمد باقی مانده و نبود ساختمانهای دادگستری در بسیاری از مناطق دسترسی به عدالت را دشوار کرده است. اعتماد عمومی به فرآیند قضایی کاهش یافته و بسیاری دوباره به داوریهای سنتی که اغلب به صدور احکام قرون وسطایی ختم میشود روی آوردهاند.
🔸 اصلاحات پلیس نیز ناقص مانده است. جذب بیش از ۲۶ هزار نفر از نیروهای محلی سابق به پلیس خیبرپختونخوا بدون آموزش و تجهیز مناسب، نیروی انتظامی این منطقه را در وضعیت بلاتکلیفی عملیاتی قرار داده است. به تعبیر برخی تحلیلگران، تغییر نام ساختارها بدون اصلاحات عمیق و سرمایهگذاری کافی، نتیجهای جز تکرار ناکارآمدی گذشته ندارد. #رهبران_قبایلی نیز نسبت به تشدید ناامنی و بیتوجهی دولت هشدار داده و بر لزوم بازگشت نهادی #جرگه برای تأمین عدالت بومی تأکید کردهاند.
🔹 پیش از اصلاحیه، حکمرانی در این مناطق عمدتاً امنیتمحور بود و این رویکرد پس از ادغام نیز تغییر چندانی نکرده است. بازگشت #طالبان به قدرت در #افغانستان، افزایش توان عملیاتی #تحریک_طالبان_پاکستان (TTP) و رشد حملات مسلحانه، مناطق مرزی را به صحنه اصلی درگیری بدل کرده است. عملیات امنیتی دولت، شامل ایستهای بازرسی، پهپادهای نظارتی و بازداشتهای خودسرانه، موجب نارضایتی گسترده مردم شده و آنان را تحت برچسب «تروریست بالقوه» قرار داده است.
🔸 گزارشهای امنیتی نشان میدهد که روند کاهش خشونتها بین سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ معکوس شده و از ۲۰۲۱ تاکنون حملات تروریستی بهشدت افزایش یافته است. مناطق کُرم، وزیرستان شمالی و خیبر بیشترین قربانیان را داشتهاند. برخی مقامات پیشین حتی مدعی شدهاند که تحریک طالبان پاکستان عملاً دولت سایه تشکیل داده و بر امور محلی مسلط شده است.
🔹 در چنین شرایطی، نبود راهبرد واحد و مؤثر در مقابله با تروریسم و بیتوجهی به مشارکت واقعی مردم محلی، خطر بازگشت به ساختارهای غیررسمی قدرت و حکمرانی سایه را افزایش داده است. دولت برای جلب اعتماد قبایل باید وعدههای خود در زمینه خدمات، امنیت و زیرساخت را عملی کرده و از تمرکز صرف بر اقدامات نظامی فاصله بگیرد.
🔸 هفت سال پس از اصلاحیه، امید اولیه مردم مناطق ادغامشده جای خود را به سرخوردگی داده است. قبایل چیزی فراتر از حقوق قانونی خود نمیخواهند: نمایندگی سیاسی، امنیت، فرصتهای اقتصادی و مشارکت در تصمیمگیریهایی که بر زندگیشان اثر میگذارد. اما اگر دولت همچنان به حاشیهراندن این مناطق و اعمال کنترل متمرکز ادامه دهد، فرصت اصلاح از دست خواهد رفت و این دومین شانس تاریخی برای ادغام واقعی نیز از میان میرود.
✍️ شبهقاره | امین رضایینژاد
🔰 استفاده از محتوای کانال با ذکر منبع بلامانع است.
@Sub_ContinentStudies