مرکز تحقیقات علمی دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری - بررسی فقهی دیدگاه مشروعیت تلفیقی ولایت فقیه در قالب ثبوت الهی و اثبات مردمی
http://www.rcipt.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=1&fkeyid=&siteid=1&pageid=142&p=1&g=243&showitem=1059
بررسی فقهی دیدگاه مشروعیت تلفیقی ولایت فقیه در قالب ثبوت الهی و اثبات مردمی
سیّد علیرضا طباطبایی، محمد جواد نوروزی
چکیده
موضوع ولایت سیاسی فقیه در تشکیل حکومت اسلامی از دیرباز میان فقیهان امامیه مطرح بوده است و آنان مشروعیت حکومت فقیه را بر مبنای نصب، از سوی امامان معصوم: تبیین کرده اند. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، آراء و نظریات جدیدی در تحلیل مبانی مشروعیت ولایت فقیه مطرح گردید که در پی تأثیرآفرینیِ بیشترِ آرایِ عمومی در مشروعیت تشکیل حکومت فقیه اند. یکی از این دیدگاه ها، دیدگاه تلفیق است که مدعی نقش مردم به عنوان شرطِ مشروعیت بخش در حکومت اسلامی است؛ بدین بیان که هر چند ثبوتاً فقیهان از سوی خدای متعال برای اجرای احکام و تشکیل حکومت نصب گردیده اند، وانگهی شرط اعمال این ولایت در عالم اثبات، متوقف بر آرای عمومی مردم است. این دیدگاه برای اثبات مدعای خود، به دلایلی؛ مانند قیاس اولویت از قاعدة تسلیط، بدبینی مردم نسبت به حکومت اسلامی و عدم تحقق اهداف آن، در صورت فقدان آرای عمومی، استدلال کرده است؛ چنانکه برخی از روایات را در این زمینه، دست مایة خود ساخته است. این دلایل، در برابر دلایل دیدگاه انتصاب، یارای استقامت ندارند. در صورت تسامح از این امر و تردید در شرطیت آرای عمومی برای تنجّز تکلیف فقیه در تشکیل حکومت، دلیل فقاهتی در علم اصول، اصل برائت را در مکلف به جاری می سازد.
واژگان كليدي
مشروعیت ولایت فقیه، نظریة انتصاب، نظریة انتخاب، نظریة تلفیق
https://eitaa.com/Drsart
🌺منشور حکومت اسلامی🌺
قسمت نخست:
✅منشور حکومت اسلامی یا نامه امیرمومنان علی (علیه السلام) به مالک اشتر نخعی (ره) از اوراق زرّینی است که تاسّی به آن از سوی زمامداران حکومت اسلامی و مردم جامعه اسلامی، صلاح ملک و مملکت و سعادت دنیوی و اخروی را برای بشریت به ارمغان می آورد.
سند زرّینی در تاریخ بشریت که حضرت هنگام اعطای فرمانروایی مصر به مالک اشتر در قالب عهدنامهای به وی مینویسد.
✅این عهدنامه که بهترین آیین و دستورالعمل برای حاکمان حکومت اسلامی در همه اعصار است، در قرون متمادی مورد اهتمام دانشمندان و علما قرار گرفته، به گونهای که به شرح و ترجمه آن پرداختهاند. عهدنامه مالک اشتر به طرق مختلف در منابع اسلامی ذکر شده است. همچنین ترجمههای مختلفی از آن منتشر گردیده که از آن میان وجود دهها ترجمه فارسی قابل توجه است، چنانکه ترجمه آن به زبانهای ترکی، فرانسوی و انگلیسی قابل توجه است.
به دلیل اهمیت آن، برخی از شاعران هم در این راه دریغ نکرده و عهدنامه را به نظم در آوردهاند. مهمتر آنکه شرحهای ارزشمندی به زبانهای فارسی و عربی بر عهدنامه نگاشته شده است.
✅نویسنده معروف مسیحی جورج جرداق در کتاب خود به نام الامام علی صوت العدالة الانسانیة مینویسد: بسیار مشکل است که انسان اختلافی در میان این عهدنامه و اعلامیّه جهانی حقوق بشر بیابد، بلکه تمام نکات اساسی موجود در این اعلامیه در عهدنامه امام(علیهالسّلام) دیده میشود. اضافه بر این در عهدنامه امام چیزی است که در اعلامیه جهانی حقوق بشر نیست و آن عواطف عمیق انسانی است که بر تمام این نامه سایه افکنده است.
باید توجّه داشت که اعلامیه جهانی حقوق بشر بیش از ۱۳۰۰ سال پس از این عهدنامه، آن هم به کمک گروهی از متفکران از سراسر جهان تدوین شده و نقایصی آشکار دارد که از مهمترین آنها جنبه سکولاریستی و اومانیستی آن و عدم توجه به مسائل معنوی و ارزشهای والای انسانی است.
✅علامه تهرانی در بیان اهمیت این نامه می نویسد، فرازهای این نامه باید مانند تسبیحات حضرت زهرا(س) که خواندن آن پس از نمازها مورد تاکید است، روزانه سه مرتبه برای دولتمردان و مردم خوانده شود. زیرا دوای انواع دردهای جامعه در آن بیان شده است.
✅به نظر می رسد، وضعیت فعلی جامعه ما و نارضایتی هایی که از عملکرد دولتمردان وجود دارد، به سبب غفلت یا تغافل از این منشور حکومتی است.
(انتشار اختصاصی شرح منشور حکومت اسلامی در کانال اندیشه حقوق عمومی)👇
https://eitaa.com/Drsart
راه اندازی کانال اندیشه حقوق عمومی در سروش
محتوای کانال در موضوعات (حقوق عمومی) و (حقوق فضای مجازی) توسط هیئت تحریریه متشکل از اساتید مبرز حقوق و علوم سیاسی با مدیریت حجت الاسلام دکتر سید علیرضا طباطبایی تولید می شود.
آدرس کانال ایتا
https://eitaa.com/Drsart
آدرس کانال سروش
sapp.ir/dr.sart