#صبر
✅شکایت بیجا
🔻راوی میگوید:
🔹رسول گرامی اسلام«صلیاللهعلیهوآله» فرمودهاند:
«زمانی فرا میرسد که مردم از خدای خود شکایت میکنند.» پرسیدم: «یا رسولالله، مگر میشود از خدا شکایت کرد؟» آن حضرت در پاسخ فرمودند: «در آن زمان کسی میگوید: به خدا سوگند که از فلان زمان تا فلان زمان سودی نکردهام و فقط از سرمایهام استفاده کردهام. [در حالیکه سزاوار است به او گفته شود:] وای به حالت! آیا سرمایه و سود آن از آنِ خدا نیست؟»
🔸معنای این سخن رسول خدا«صلیاللهعلیهوآله» این است: چگونه انسان از خدا شکایت میکند و میگوید هیچ چیز به دست نیاوردهام، در حالیکه اصل مال و سودش نعمتی است که خداوند به انسان ارزانی کرده است؟
👈این مطلب ناگفته نماند که اگر کسی این جملات را بر زبان جاری کند، ولی منظورش گِلهکردن از خداوند نباشد و مقصودش این باشد که خودش اسباب ضرر را برای خودش ایجاد کرده است، چنین بیانی شکایت از خداوند متعال نیست.
▫️البته ممکن است کسی خدای عزوجل را قبول نداشته باشد؛ اما به زبان خویش بگوید: «از فلان روز تا به حال سودی نکرده و از سرمایهام استفاده کردهام.»
مقصود او از این کلام، خبر دادن از وضعیت زندگی خودش است که چگونه به سر میبرد و هیچگاه قصد ندارد از خدای سبحان شکایت کند؛ زیرا او به پروردگار عزوجل اعتقادی ندارد.
@abolhasanmahdavi
#صبر
✅ثواب بیماریِ بیشکایت
🔻صبر جمیل و شکایتنکردن از بلا نکتهٔ مهمی است که بر اهمیت و ارزش آن در برخی روایات تأکید کردهاند؛ مثلاً پیامبر گرامی اسلام«صلیاللهعلیهوآله» دربارهٔ کسیکه بر بیماری خود صبور است و به کسی شکایت نمیکند، فرمودند:
👈خدای عزوجل میفرماید: کسیکه سه روز مریض شود، اما به هیچیک از عیادتکنندگان خود شکایت نکند، گوشتی بهتر از گوشتی که الان دارد، به او خواهم داد و خونی بهتر از خونی که دارد، نصیبش میکنم.
اگر به او عافیت دادم، در حالی به او عافیت میدهم که تمام گناهانش را بخشیدهام و اگر هم او را قبضِ روح کنم، بهگونهای قبضِ روح میکنم که رحمت مرا درک کند.
🔹البته مقصود از این تبدیلکردن گوشت و خون، گوشت و خون ظاهری نیست؛ بلکه این جمله کنایه از این است که وقتی کسی سه روز بیماری را تحمل کند و به عیادتکنندگان شکایتی نکند، خداوند روحیهٔ او را عوض میکند؛ بهگونهای که گویا وجود او را عوض کرده است.
▫️البته ممکن است این لطف الهی تأثیری هم بر گوشت و خون ظاهری بیمار بگذارد.
@abolhasanmahdavi
#صبر
✅رضایت به قضای الهی و گریه در مصیبت
❓پرسش:
🔻اگر وجود نازنین پیامبر«صلیاللهعلیهوآله» در درجهٔ بالای صبر قرار دارند و ایشان به تمام مصیبتهایی که وارد میشود، رضایت کامل دارند، بلکه مشتاق و شاکر خداوند نیز هستند، پس چرا در مرگ فرزندشان اشک ریختند؟
✍پاسخ:
🔹در پاسخ باید گفت که اشکریختن برای مرگ نزدیکان، با رضایت انسان به خواستهٔ الهی منافاتی ندارد.
🔸اگر حضرت با جزعوفزع از مرگ فرزندشان به خدا شکایت میکردند، این شکایت با صبر و رضا منافات داشت؛ اما نفس گریهکردن در غم عزیزان و نزدیکان اشکالی ندارد و کاشف از رقّت و نرمی دل است.
به هر حال، انسان از فقدان عزیزان ناراحت شده و اشک جاری میشود.
👈اتفاقاً همانوقت کسی از پیامبر مکرم اسلام«صلیاللهعلیهوآله» همین مطلب را پرسید.
حضرت در پاسخ فرمودند: «تَدمَعُ الْعَینُ وَ یَحزَنُ الْقَلْبُ»؛[در فوت فرزند] دل میسوزد و اشک جاری میشود.
▫️از این رو، پیامبر خدا«صلیاللهعلیهوآله» اجازه میدادند اشخاص در مصیبتهای وارد شده گریه کنند.
@abolhasanmahdavi
#گسترهٔ_صبر
#صبر #شجاعت #ترس
✅شجاعت و ترس
🔻انسان شجاع کسی است که در موقعیت ترس، با صبر و بردباری، کار شجاعانه انجام میدهد یا شجاعت را بر خود تحمیل میکند.
🔹چنین فردی در وضعیت ترسناک، مانند میدان جنگ و تاریکی و تنهایی، بردبار است.
🔸در علم اخلاق، به حالتِ صبر و تحمل در موقعیت ترس، شجاعت گویند. پس انسان شجاع همان انسان صبوری است که متعلَّق صبر او حالت ترس و اضطراب است.
▫️در مقابلِ صفت شجاعت نیز «جُبن» به معنای ترس قرار دارد. شاعر در تقابل این دو میگوید:
جُبن است عار و هست تَهوّر نشان جهل/حدّ وسط، شجاعت مرد است در جدال
@abolhasanmahdavi
#گسترهٔ_صبر
#صبر #ضبط_النفس #بَطَر
✅ضبطالنّفس و بَطَر
🔻صفت دیگری که زیربنای آن صبر است، خویشتنداری انسان در حالتهایی است که شادی و سُرور بیاندازه بر او وارد شود.
🔹در این هنگام، اگر شخص صبوری کند و مراقب نفس خویش باشد تا این شادی فراوان را در خود نگه دارد و به افراط در شادیکردن دچار نشود، حالت «ضبطالنّفس» دارد.
🔸به عکس، اگر انسان در این وضعیت، مراقب نفس خود نباشد و شادی فراوان ابراز کند، از نظر اخلاقی صفت «بَطَر» دارد.
@abolhasanmahdavi
#گسترهٔ_صبر
#صبر #بی_تابی #تحمل_نکردن
✅صبر و جَزَع
🔻تحمل و بردباری در هنگام رسیدن بلا و سختی، صبر نام دارد؛ اما اگر کسی هنگام گرفتاری به بلا و مصیبت صبر نکرد، به صفت «جَزَع» مبتلا شده است.
🔹بهگفتهٔ سعدی:
خداوندی است تدبیر جهان را/
بری از شبه و مثل و جنس و همتا/
اگر روزی مرادت بر نیارد/
جزع سودی ندارد صبر کن تا
@abolhasanmahdavi
#گسترهٔ_صبر
#صبر #سعهٔ_صدر #زجر
✅سعهٔ صدر و زجر و تَبرُّم
🔻صبر در تحمل فشارهای روحی و اندوهها و ملامتها و نگرانیهایی که در گذران زندگی به شخص میرسد، «سعهٔ صدر» نام دارد.
🔹صفت سعهٔ صدر حاکی از ظرفیت روحی وسیع شخص است؛ بهگونهای که صاحب این صفت میتواند به راحتی فشارهای زندگی را تحمل کند.
🔸در مقابلِ آن نیز «زجر» و «تَبرُّم» و «ضیقِ صدر» قرار دارد: زجر بهمعنای ناراحتی و ملامت است و تَبرُّم بهمعنای بهستوهآمدن و نگرانشدن. ضیقِ صدر نیز بهمعنای نداشتن ظرفیت روحی برای تحمل مشکلات است.
@abolhasanmahdavi
#گسترهٔ_صبر
#صبر #عفت #شهوت
✅عفت و شهوت
🔻صبر در برابر خواهشهای جنسیِ نفس، «عفت» نامیده میشود؛ ولی نشاندادن واکنش مثبت به این خواهشها، «شهوت» نام دارد.
🔹همچنین واژهٔ عفت میتواند به معنای صبر و خودداری نفس از هرگونه تمایل ناشایست باشد؛ مثل عفت در کلام و در نگاه و نیز در خوردن و پوشیدن که جامع همهٔ اینها صفت صبر است.
@abolhasanmahdavi
#گسترهٔ_صبر
#صبر
#تواضع #تکبر #شفقت #حِقد #انصاف #عصبیت #استقامت #اعوجاج #سخاوت #ایثار #بخل
✅تواضع و تکبر
🔻صبر در مقابل خودبرتربینی نفس «تواضع» است و عکسِ آن، «تکبر» نام دارد.
✅شفقت و حِقد
🔻بدخواهی نفس برای دیگران را «حِقد» گویند. در مقابل آن، صفت زیبای «شفقت» است که صاحب آن در برابر بدخواهی نفس برای دیگران، صبر میورزد و احسان و خدمت به مردم را جایگزین میکند.
✅انصاف و عصبیت
🔻«عصبیت» پافشاری بیدلیل بر باطل است و عکسِ آن، یعنی صبر در اَدای حق، «انصاف» نامیده میشود؛ اگرچه این صبر خلاف میل انسان باشد.
✅استقامت و اعوجاج
🔻دورشدن و دوربودن از حق «اِعوجاج» نام دارد و پایداری بر حق، «استقامت» است. به عبارت دیگر اگر کسی بخواهد همواره به حق پایبند باشد، باید صبورانه استقامت بورزد و در برابر آسیبها و موانع متزلزل نشود.
✅سخاوت و ایثار و بخل
🔻«سخاوت» صبر در بخشش مال به دیگران است و «ایثار» مقدمکردن نیاز دیگران بر نیاز خود. در مقایسه با سخاوت، ایثار به صبرِ بیشتر نیاز دارد؛ اما کسیکه برای این صفات صبر ندارد، صفت «بخل» را برگزیده است.
@abolhasanmahdavi
#گسترهٔ_صبر
#صبر #شکر #کفران
✅شکر و کفران
🔻کسیکه نعمتهای الهی را نشناسد و آن را در مسیر رضایت مُنعِم مصرف نکند، بلکه نعمت را کتمان سازد، «کفران» نعمت کرده است.
🔹به عکس، صبر بر قدرشناسی نعمتها و صَرف آنها در مسیر رضایت خداوند و اظهار نعمتها، تشکر و سپاسگزاری از مُنعم است. پس زیربنای «شکر» نیز صفت صبر است؛ گرچه در ظاهر، متعلق صبر و شکر مختلف است: شکر، هنگام نعمتها و صبر در بلاهاست.
🔸به هر حال، در این بحث متوجه شدیم که علاوه بر اینکه در سختیها به صبر نیاز داریم، هنگام جلب رضایت مُنعم در نعمتها و جاریساختن آن نعمتها در چهارچوب خشنودی خداوند کریم(مُنعم) نیز به صبر محتاجیم.
👈شاید یکی از معانی دعا برای درخواست صبر «شاکرین» همین باشد: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ صَبرَ الشَّاکِرینَ لَک!»
@abolhasanmahdavi