✡ زرسالاران یهودی و پیدایش بابیگری (١)
1⃣ برخلاف نظر مورخینی چون احمد کسروی و فریدون آدمیت، که #بابیگری اولیّه را جنبشی خودجوش و ناوابسته به قدرتهای استعماری میدانند، پژوهش من بر پیوندهای #علیمحمد_باب و پیروان او با کانونهای معینی تأکید دارد که شبکهای از خاندانهای قدرتمند و ثروتمند #یهودی در زمرهٔ شرکای اصلی آن بودند. این تصویر، بابیگری را از اساس و از بدو پیدایش، فرقهای مشابه با دونمههای ترکیه و فرانکیستهای اروپایشرقی جلوهگر میسازد.
2⃣ ارائهٔ تمامی مستندات خود را دربارهٔ پیوند بابیگری اوّلیه با کانون فوق به فرصتی دیگر موکول میکنم و در اینجا تنها دو نکته را مورد تأکید قرار میدهم:
3⃣ اول، حضور ۵سالهٔ علیمحمد باب در تجارتخانهٔ داییاش در بوشهر و ارتباط او با #کمپانیهای_یهودی و انگلیسی مستقر در این بندر و کارگزاران ایشان.
4⃣ اندکی پس از این اقامت ۵ساله بود که باب در سال ١٢۶٠ق./ ١٨۴۴م. دعوی خود را اعلام کرد و با حمایت کانونهای متنفّذ و مرموزی بهسرعت شهرت یافت.
5⃣ دوران اقامت باب در بوشهر مقارن است با سالهای اولیهٔ فعالیت #کمپانی_ساسون (متعلق به سران #یهودیان_بغداد) در بوشهر و بمبئی.
6⃣ #ساسونها در دهههای بعد به «امپراتوران تجاری شرق» بدل شدند و در زمرهٔ دوستان خاندان سلطنتی بریتانیا جای گرفتند. #خاندان_ساسون بنیانگذاران #تجارت_تریاک ایران بودند و با تأسیس بانک شاهی انگلیس و ایران نقش بسیار مهمی در تحولات تاریخ معاصر ایران ایفا نمودند.
7⃣ دوم، ارتباط نزدیک #مانکجی_هاتریا، رئیس شبکهٔ اطلاعاتی حکومت هند بریتانیا در ایران در سالهای ١٨۵۴-١٨٩٠، با سران بابی و از جمله با شخص #میرزا_حسینعلی_نوری (بهاء).
✍ استاد عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ زرسالاران یهودی و پیدایش بابیگری (٢)
1⃣ نقش شبکهٔ #زرسالاران_یهودی و شرکا و کارگزاران ایشان در گسترش #بابیگری و بهائیگری را از دو طریق میتوان پیگیری کرد:
2⃣ اول، حرکتهای سنجیده و برنامهریزیشدهٔ برخی از دولتمردان قجر، بهویژه #حاج_میرزا_آقاسی صدراعظم و #منوچهرخان_معتمدالدوله گرجی حاکم اصفهان، که به گسترش بابیگری انجامید.
3⃣ دوم، گروش وسیع #یهودیان به بهائیگری که سبب افزایش کمّی و کیفی این فرقه و گسترش جدّی آن در ایران شد.
4⃣ حاج میرزا آقاسی ایروانی از رابطهٔ بسیار نزدیک با #جدیدالاسلامهای_یهودی، بهویژه اعضای #خاندان_قوام_شیرازی، برخوردار بود و این گروه، از جمله حیدرعلیخان شیرازی، در برکشیدن وی به مقام صدراعظمی ایران نقش اساسی داشتند.
5⃣ حیدرعلی خان مدتی مهردار عباس میرزا بود و از دشمنان قائممقام. قائممقام در هجویهای خطاب به عباس میرزا دربارهٔ نفوذ وی و حاجی میرزا آقاسی در دستگاه ولیعهد چنین گفته است:
🔸از آن دم کاین #جهود بدقدم را بسط ید دادی
🔸ترا زحمت پیاپی، درد و محنت دم به دم باشد
🔸سپید نر که داری، با سیاه ماده سودا کن
🔸که باجی خوشقدم بهتر ز حاجی بدقدم باشد
6⃣ «باجی خوشقدم» کنیز عباس میرزاست. منظور از «حاجی بدقدم» حاج میرزا آقاسی و «جهود بدقدم» حیدرعلی خان شیرازی، از اعضای خاندان قوام شیرازی، است.
✍ استاد عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ یهودیان مخفی و گسترش بابیگری و بهائیگری (١)
1⃣ پدیدهٔ «یهودیان مخفی» و نقش ایشان در پیدایش و گسترش #بابیگری و #بهائیگری عامل مهمی در تحولات معاصر ایران است که باید مورد شناسایی مستند و علمی قرار گیرد.
2⃣ گسترش سریع بابیگری و بهائیگری و بهویژه نفوذ منسجم و عمیق ایشان در ساختار حکومتی قاجار، از دوران مظفرالدین شاه، بدون شناخت این پیوند غیرقابل توضیح است.
3⃣ در بررسی تاریخ پیدایش و گسترش بابیگری در ایران، نمونههای فراوانی از گِرَوِش #یهودیان جدیدالاسلام به این فرقه مشاهده میشود که به مروّجین اولیهٔ بابیگری و عناصر مؤثر در رشد و گسترش آن بدل شدند.
4⃣ مثلاً بابیگری را یک #یهودی جدیدالاسلام ساکن رشت، بهنام میرزا ابراهیم جدید، به سیاهکل وارد کرد و نیز میدانیم اولین کسانی که در خراسان بابی شدند یهودیان #جدیدالاسلام مشهد بودند.
5⃣ معروفترین ایشان #ملا_عبدالخالق_یزدی است که ابتدا در یزد اقامت داشت. او از علمای #دین_یهود بود و پس از مسلمان شدن در زمرهٔ اصحاب مقرّب #شیخ_احمد_احسایی [رئیس شیخیه] جای گرفت و احسایی ٧سال در خانهٔ وی سکونت داشت.
6⃣ ملا عبدالخالق یزدی سپس به مشهد مهاجرت کرد، در صحن حضرت رضا (ع) جماعت و منبر و وعظ برقرار نمود و، بهنوشتهٔ مهدی بامداد، به یکی از «علمای طراز اوّل مشهد» بدل شد!
7⃣ گوبینو مینویسد:
📝 ملا عبدالخالق یزدی از شاگردان شیخ احمد احسایی بود و از حیث مقام علمی و فضایل شهرت زیادی داشت و در انظار عامه احترام و اعتباری پیدا کرده بود.
✍ استاد عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ یهودیان مخفی و گسترش بابیگری و بهائیگری (٢)
1⃣ #یهودیان_مشهد که تعدادشان در سال ١٨٣١ حدود ٢٠٠٠نفر گزارش شده، در سال ١٨٣٩، اندکی پس از استقرار #کمپانی_ساسون در بوشهر و بمبئی و ۵سال پیش از آغاز دعوت علیمحمد باب، بهطور دستهجمعی مسلمان شدند بی آنکه هیچ فشاری بر ایشان باشد، و کدخدای ایشان، بهنام ملا مشیاخ، به ملا مهدی و حاخام ایشان، بهنام ملا بنیامین یزدی، به ملا امین تغییر نام داد!
2⃣ گروهی از جدیدالاسلامهای مشهد در سلک اهل #تصوف بودند و به ترویج #میرزا_ابوالقاسم_سکوت شیرازی بهعنوان مرشد خود میپرداختند. گروهی از آنان به #بابیگری پیوستند و بعدها نقش فعّالی در گسترش #بهائیگری بهدست گرفتند.
3⃣ گروش این #یهودیان به اسلام واقعی نبود و ایشان بهطور پنهان #یهودی بودند. دایرةالمعارف یهود پدیدهٔ جدیدالاسلامهای مشهد را در ذیل مدخل «یهودیان مخفی» مطرح کرده نه در مدخل «مرتدین» و در جای دیگر تصریح میکند که آنان بهعنوان «یهودیانی در لباس اسلام» به حیات خود ادامه دادند.
4⃣ #والتر_فیشل، محقق یهودی، مینویسد که این جدیدالاسلامها همچنان مخفیانه به دین یهود پایبند بوده و هستند. فیشل این مطلب را در سال ١٣٢٨ش. عنوان میکند. بهعبارت دیگر، در طی دوران طولانی ١١٠سالهای (١٨٣٩-١٩۴٩) که از مسلمان شدن این یهودیان میگذشت، اینان همچنان در خفا یهودی بودند!!
5⃣ از این یهودیان مشهد فردی بهنام #ملا_ابراهیم_ناتان را میشناسیم که رهبری یک #شبکه فعال اطلاعاتی انگلیس را در منطقه بهدست داشت و در سال ١٨۴۴ (سال آغازین دعوی باب) به بمبئی مهاجرت کرد.
6⃣ #توماس_تیمبرگ مینویسد: ملا ابراهیم ناتان، بهسان #یهودیان_بغدادی «دارای پیوندهای قوی» با جامعهٔ یهودی خراسان بود و نیز دارای پیوندهای قوی با حکومت بریتانیا.
7⃣ دایرةالمعارف یهود تصریح میکند که ملا ابراهیم ناتان رهبری یهودیان بخارایی، افغانی و ایرانی مقیم بمبئی را بهدست داشت و «نقش مهمی در جنگ اوّل انگلیس و افغان ایفا نمود.» این مأخذ در جای دیگر از ملا ابراهیم ناتان بهصراحت بهعنوان #مأمور_اطلاعاتی_بریتانیا یاد کرده است!
✍ استاد عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ یهودیان مخفی و گسترش بابیگری و بهائیگری (٣)
1⃣ صرفنظر از #آنوسیها (یهودیان مخفی)، نقش «یهودیان علنی» در ترویج و گسترش کمّی و کیفی #بابیگری و #بهائیگری نیز چشمگیر است.
2⃣ «اسماعیل رائین» مینویسد:
📝 بیشتر #بهائیان ایران #یهودیان و زردشتیان هستند و مسلمانانی که به این فرقه گرویدهاند در اقلیت میباشند. اکنون سالهاست که کمتر شده مسلمانی به آنها پیوسته باشد....
3⃣ سالها پیش از رائین، در اوایل حکومت رضاشاه، «عبدالحسین آیتی» نظر مشابهی ابراز داشت و به سلطهٔ یهودیان بر جامعهٔ بهائی اشاره کرد:
📝 این بشارتی است برای مسلمین که بساط #بهائیت بهطوری خالی از اهل علم و قلم شده که زمام خامه را بهدست مثل حکیم رحیم و اسحاق یهودی و امثال او دادهاند.
4⃣ رائین مینویسد:
📝 بهائیان از بدو پیدایش تا به امروزه همواره از #جهودان [یهودیان] ممالک استفاده کرده آنها را #بهائی کردهاند. میدانیم که ذات یهودی با پول و ازدیاد سرمایه عجین شده است. یهودیان ممالک مسلمان... خیلی زودتر از مسلمانان به بهائیت گرویدهاند و از امتیازهای مالی بهره فراوان برده و میبرند و مقداری نیز به مرکز بهائیت (عکا) میفرستند.
5⃣ «حسن نیکو»، مبلّغ پیشین بهائی، نظری مشابه دارد و مینویسد:
📝 یهودیان در دخول در مجامع و محافل بهائیان سه فایدهٔ مسلّم برای خود تصور داشتهاند: اوّل آنکه لااقل سیاهی لشکر دشمنی میشود که بر ضد اسلام قیام کرده و رایت تشتیت و تفریق را بلند نموده است. دوّم آنکه از مسألهٔ اجتناب و دوری که در مسلمین شیعه نسبت به یهود بود مستخلص میشوند و با آنها معاشرت میکنند بلکه وصلت مینمایند. سوم آنکه اگر غلبه و قدرت با بهائیان گردد عجالتاً خودی در حزب آنان وارد کرده باشند.
✍ استاد عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ یهودیان مخفی و گسترش بابیگری و بهائیگری (۵)
1⃣ نمونهٔ دیگر، گروش #یهودیان به #بابیگری و #بهائیگری در #کاشان است. از جمله یهودیان سرشناس کاشان که بهائی شدند و خاندانهای ثروتمند و پرشماری را بنیان نهادند باید به افراد زیر اشاره کرد:
👈 آقا یهودا نیای خاندان میثاقیه، ملا ربیع که نام خاندان وی ذکر نشده، حکیم یعقوب نیای خاندان برجیس، میرزا عاشور (آشور) و برادران و خواهرش که خانوادههای پرجمعیت ساجد و ماهر و وحدت و... از نسل ایشان است، حکیم فرجالله نیای خاندان توفیق، میرزا ریحان (روبین) نیای دو خاندان ریحانی (از نسل پسری) و روحانی (از نسل دختری)، ملا سلیمان و میرزا موسی و میرزا اسحاقخان نیاکان خاندانهای متحده و اخلاقی، میرزا یوسفخان نیای خاندان یوسفیان.
🔸(به دلیل زندگی اعضای این خاندانها در همدان و کاشان، برخی از ایشان همدانی نیز بهشمار میروند.)
2⃣ در #همدان نیز وضعی مشابه با کاشان دیده میشود. حسن نیکو مینویسد:
📝 در همدان، که مرکز مهم #بهائیان است، بهاستثنای سه چهار نفر همگی #یهودیِ بهائی هستند «و همان کلیمیها که بهائی شدهاند زمام امور را بهدست گرفته هر اقدامی که مخالف روح اسلامیّت است میکنند و همیشه به آن سه چهار نفری که بهاصطلاحِ خودشان بهائیِ فرقانی هستند طعن میزنند و آنان را در هیج محفل رسمی عضویت نمیدهند.»
3⃣ تعداد زیادی از خانوادههای بهائی همدان از تبار #حاجی_لالهزار (العازار)، یهودی همدانی، هستند. قبلاً گفتیم كه او نیای دو هزار نفر یهودی، مسیحی و بهائی است!
4⃣ وضعی مشابه با شیراز و مشهد و کاشان و همدان را در #اراک و #تربت و #رشت و سایر نقاط ایران، و حتی #سیاهکل، میتوان دید.
5⃣ در #تهران نیز جمع قابل توجهی از یهودیانِ بهائیشده وجود داشت. بعدها، در دوره #پهلوی، گروهی از ثروتمندترین خاندانهای یهودی-بهائی سراسر ایران در تهران مجتمع شدند و شبکهای متنفذ و مقتدر پدید آوردند که در قلب آن خاندانهای آزاده، اتحادیه، اخوان صفا، ارجمند، برجیس، برومند، جاوید، حافظی، حقیقی، حکیم، شایان، صمیمی، عزیزی، عهدیه، فیروز، لالهزار، لالهزاری، مؤید، ماهر، مبین، متحده، متحدین، مجذوب، معنوی، ملکوتی، میثاقیان، میثاقیه، نصرت، وحدت، یوسفزاده برومند، یوسفیان و... جای داشتند.
6⃣ در اواسط دوران سلطنت رضاشاه (١٣١٢) افرادی چون میرزا اسحاقخان حقیقی، یوسف وحدت، عبداللهخان متحده، جلال ارجمند و اسحاقخان متحده (یهودیان بهائیشده) متنفذترین سرانِ #جامعه_بهائی تهران بودند.
✍ استاد عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡️ آشنایی با «مانکجی لیمجی هاتریا»
1️⃣ یک موج تهاجم علیه فرهنگ ایرانی و اسلامی از دههٔ ١٨۵٠م در ایران اوج گرفت. زمانی که یک مأمور اطلاعاتی حکومت هند بریتانیا بهنام #مانکجی_لیمجی_هاتریا در ایران مستقر شد.
2️⃣ مانکجی از #پارسیان_هند بود و بهعنوان رئیس شبکهٔ اطلاعاتی حکومت هند بریتانیا در ایران کار میکرد و روابط نزدیکی با دیپلماتهای سرشناس دولت انگلیس در ایران داشت. این، سرآغاز یک دوران #نفوذ بسیار جدّی انگلیس در ایران است.
3️⃣ در پیامد فعالیتهای مانکجی و شبکهٔ او بود که سرانجام میرزاحسینخان مشیرالدوله (سپهسالار) بهعنوان صدراعظم ایران منصوب شد. دوران صدارت سپهسالار اوج فعالیتهای فرهنگی و سیاسی این #کانون در ایران است.
4️⃣ فعالیت فرهنگی مانکجی در چهار شاخه صورت گرفت:
🔸اول، حمایت و تقویت #بابیگری و کمک به گسترش آن؛
🔸دوم، تأسیس و گسترش #فراماسونری در ایران؛
🔸سوم، اشاعهٔ #باستانگرایی در فرهنگ ایرانی؛
🔸چهارم، تقویت برخی از فرقههای اهل #تصوف در ایران.
✍️ استاد عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter
✡️ مانکجی و بابیگری
1️⃣ حدود سه سال قبل از استقرار مانکجی در ایران، #علیمحمد_باب اعدام شده بود. حرکت باب از همین کانون استعماری سرچشمه میگرفت.
2️⃣ باب از ١٨ تا ٢١ سالگی در بوشهر به تجارت مشغول بود و سپس به کربلا رفت و شاگرد سیدکاظم رشتی، از سران #شیخیه شد و بعد از مرگ سیدکاظم رشتی ادعاهای خود را شروع کرد.
3️⃣ در سالهای اقامت باب در بوشهر، این بندر مرکز مهم فعالیت کمپانیهای انگلیسی و #یهودی و پارسی بود. مهمترین کمپانی مستقر در این بندر به خانواده یهودی #ساسون تعلق داشت که رهبر یهودیان بغدادی بودند.
4️⃣ مانکجی پس از استقرار در ایران نقش مهمی در تقویت بقایای بابیها و گسترش #بابیگری ایفا کرد و در دبیرخانهٔ مفصل و فعال او کتب اعتقادی متعددی در ترویج بابیگری تألیف شد.
5️⃣ پیوند مانکجی با بابیها و بهائیها در حدّی است که منابع بهائی از مانکجی بهعنوان #بهائی یاد میکنند و مینویسند که وی بعد از ملاقات با میرزا حسینعلی نوری (بهاء) در بغداد به این مذهب گرویده بود!
✍️ استاد عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter
✡️ میرزا جهانگیرخان شیرازی و روزنامه صور اسرافیل
1️⃣ میرزا #جهانگیرخان_شیرازی یکی از فعالان #بابی عصر قاجار بود که به سبب روزنامهاش، #صور_اسرافیل، و نیز کُشته شدنش بهدستور محمدعلیشاه قاجار برای علاقهمندان تاریخ جنبش #مشروطیت ایران چهرهای نامآشناست.
2️⃣ روزنامه صور اسرافیل یکی از مهمترین جریدههای دورهٔ مشروطیت بود که ضمن تبلیغ #ناسیونالیسم_ایرانی، علیه #روحانیت فعالیت میکرد!!
3️⃣ برخی مسلمانان، ازلیان، بهائیان و نیز افرادی چون ادوارد براون و فریدون آدمیت – که ازلیان را از نزدیک میشناختند – میرزا جهانگیرخان را در زمرهٔ #ازلیان یاد کردهاند.
4️⃣ وی از «مریدان مخصوصِ» شیخ هادی نجمآبادی (از شهداء بیان) بود و در سالهای پیش از مشروطیت بر روی برخی آثار میرزا آقاخان کرمانی (داماد صبح ازل و نظریهپرداز ازلی) کار کرد و آنها را به چاپ رساند.
5️⃣ با توجه به اعتقاد #ازلی میرزا جهانگیرخان، عنوانِ روزنامهٔ او نیز معنیدار میشود. با این توصیف، باید گفت آن روزنامه به نفخهٔ صور اسرافیل در روز قیامت (ظهور باب) برای تجدید اسلام نظر داشت!!
6️⃣ البته میرزا جهانگیرخان در فرازهایی از روزنامه خود از روی #نهانزیستی و برای پیشگیری از اتهام #بابیگری، مانند برخی بزرگان #ازلیان چون حاج میرزا هادی دولتآبادی، حتی به باب و صبح ازل و مَن یُظهره الله نیز پرخاش کرد و ایشان را «پیغمبران دروغین» گفت!
7️⃣ در روزنامه صور اسرافیل نمودهایی از «اندیشهٔ بابیِ #اصلاح_دین» را میتوان دید که یکی از آنها شرک دانستن اعتقاد به #شفاعت است.
✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter
✡️ تکاپوهای بابی میرزا آقاخان کرمانی (٢)
💥 برگی دیگر از پروندهٔ #بتشناسی
1️⃣ میرزا آقاخان، چندسالی در اسلامبول بود تا اینکه #سید_جمالالدین_افغانی به آنجا آمد. در آن زمان «جنبش اتحاد اسلام» به رهبری سیدجمالالدین، آغاز شد.
2️⃣ #میرزا_آقاخان_کرمانی و شیخ احمد، در میان فعالترین همکاران سیدجمالالدین جای گرفتند. این تکاپوها، واکنش دولت ایران را در پی داشت، و سرانجام، به دستگیری آندو انجامید.
3️⃣ با کشتهشدن ناصرالدینشاه قاجار توسط #میرزا_رضا_کرمانی، دولت ایران – که بهدرستی، سیدجمالالدین، میرزا آقاخان، و شیخ احمد را از عاملان آن کار میدانست – سیدجمالالدین را از دولت عثمانی خواست.
4️⃣ #سلطان_عبدالحمید از تحویل او سَر باز زد، اما میرزا آقاخان و شیخ احمد را پیش از آن به ایران فرستاده بود. ایندو، سرانجام، در اوایل سال ۱۳۱۴ق. در تبریز بهدست محمدعلیمیرزا ولیعهد کشته شدند.
5️⃣ نکتهٔ مهمی که در سرگذشت میرزا آقاخان باید مورد توجه قرار گیرد، #ثبات_کیش اوست. دیدگاهی که اکنون دربارهٔ میرزا آقاخان رایج است، آن است که او، پس از ورود به عثمانی، بهتدریج با اندیشههایی دیگر آشنا شد، و سرانجام، از #بابیگری دست برداشت، و به یک #آزادیخواه تمامعیار که با اصلِ دیانت بیگانه بود، بدل گردید.
6️⃣ با این حال، متون و اسناد تاریخی، جز این میگویند. بر اساس آنها، باید گفت که میرزا آقاخان تا پایان، در مسیر رواج #آیین_باب گام برمیداشت. او، حتی کتابهای ضددینی و گاه #ضدبابی خود مانند «صد خطابه» و «سه مکتوب» را برای همان مقصود نگاشت!
✍️ سیدمقداد نبوی رضوی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter
✡️ پروندهٔ شناخت بابیان و بابیت مخفی
1️⃣ در مورد پدیدهٔ یهودیان مخفی بسیار صحبت کردهایم. در ایران #یهودیت_مخفی با پدیدهای مشابه و خویشاوند بهنام #بابیت_مخفی و #بهائیت_مخفی پیوند خورده است.
2️⃣ پژوهشهای ما بر پیوندهای اولیهٔ #علیمحمد_باب و پیروان او با کانونهای معینی تأکید دارد که شبکهای از خاندانهای قدرتمند و ثروتمند #یهودی در زمرهٔ شرکای اصلی آن بودند. این تصویر، #بابیگری را از اساس و از بدو پیدایش، فرقهای مشابه با دونمههای ترکیه و فرانکیستهای اروپایشرقی جلوهگر میسازد.
3️⃣ پدیدهٔ #یهودیان_مخفی و نقش ایشان در پیدایش و گسترش #بابیگری و #بهائیگری عامل مهمی در تحولات معاصر ایران است. گسترش سریع بابیگری و بهائیگری و بهویژه #نفوذ منسجم و عمیق ایشان در ساختار حکومتی قاجار، از دوران مظفرالدین شاه، بدون شناخت این پیوند غیرقابل توضیح است.
4️⃣ بر گروههای فوق (یهودیان، بابیان مخفی و بهائیان مخفی) به همراه گروههای دیگر همچون وابستگان به سرویسهای اطلاعاتی فعال در ایران، بهویژه سرویس اطلاعاتی اسرائیل (موساد)، نام عام #نهانپیشهگان نهادهایم.
5️⃣ بهدلیل اهمیت این پدیده و جایگاه مرموز و بغرنج آن در تحولات امروز ایران و جهان، در یادداشتهای متعددی دربارهٔ ایشان سخن گفته و تلاش کردیم دربارهٔ خاستگاهها و مجاری متنوع #نفوذ این نهانپیشهگان روشنگری کنیم.
6️⃣ برای مطالعهٔ این یادداشتها، به آدرس زیر مراجعه کنید:
👉 https://jscenter.ir/jewish-and-sects/bahai/19276
✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter
✡️ میرزا فتحعلی آخوندزاده
💥 مروّج باستانگرایی و اسلامستیزی
1️⃣ یک موج تهاجم علیه فرهنگ ایرانی و اسلامی از دههٔ ۱۸۵۰ میلادی در ایران اوج گرفت و این زمانی است که یک مأمور اطلاعاتی حکومت هند بریتانیا به نام #مانکجی_لیمجی_هاتریا در ایران مستقر شد.
2️⃣ مانکجی از #پارسیان هند بود و بهعنوان رئیس شبکهٔ اطلاعاتی حکومت هند بریتانیا در ایران کار میکرد و روابط نزدیکی با دیپلماتهای سرشناس دولت انگلیس در ایران داشت. این سرآغاز یک دوران #نفوذ بسیار جدّی استعمار انگلیس در ایران است.
3️⃣ فعالیت فرهنگی مانکجی در چهار شاخه صورت گرفت:
🔸اول، حمایت و تقویت #بابیگری و کمک به گسترش آن؛
🔸دوم، تأسیس و گسترش #فراماسونری در ایران؛
🔸سوم، اشاعهٔ #باستانگرایی در فرهنگ ایرانی؛
🔸چهارم، تقویت برخی از فرقههای اهل #تصوف در ایران.
4️⃣ محفل یا شبکهٔ مانکجی، اولین کانون جدّی و متشکّلی محسوب میشود که #ترویج_باستانگرایی را در ایران آغاز کرد.
5️⃣ محفل فرهنگی مانکجی با #میرزا_فتحعلی_آخوندزاده در تفلیس نیز رابطهٔ نزدیک داشت. در این زمان آخوندزاده سرهنگ ارتش روسیه و کارمند عالیرتبهٔ دفتر نایبالسلطنه تزار روسیه در قفقاز بود و همان جایگاه مانکجی در حکومت هند بریتانیا را در دستگاه اطلاعاتی نایبالسلطنه قفقاز داشت، یعنی مسئول امور ایران بود.
6️⃣ چنانکه میدانیم، آخوندزاده از مروّجین باستانگرایی، #اسلامستیزی و عربستیزی و تئوری #استبداد_شرقی در تاریخنگاری ایران بود و در این زمینه تأثیر بزرگی بر جای نهاد. مثلاً در نامهای مینویسد:
✍️ «به اصطلاح اهل یوروپا اسم حقیقی پادشاه به کسی اطلاق میشود که تابع قانون بوده، در فکر آبادی و آسایش وطن و در فکر تربیت و ترقی ملت باشد. در مملکت ایران، بعد از غلبه تازیان و زوال دولت پارسیان و فانی شدن پیمان فرهنگ و قوانین مهبادیان سلطنت حقیقی نبوده است. در مدت تاریخ هجری فرمانروایان این مملکت کلاً دیسپوت و شبیه حرامی باشیان بودهاند.»
7️⃣ آخوندزاده بنیانگذار جریانی است که #تغییر_الفبا را بهعنوان راه توسعه و پیشرفت ممالک اسلامی معرفی میکرد. او این نظر را در عثمانی از طریق منیف پاشا و در ایران از طریق محفل مانکجی پیش میبرد.
✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter