خیابان انقلاب
🔴 عمران خان، "نماینده قم" یا ریاض؟
📝 #صابر_گلعنبری
🔹اگر از منظر "نزاع ایرانی عربستانی" به سفر محمد بن سلمان ولیعهد عربستان به پاکستان نگاه کنیم، بار دیگر روابط ریاض و اسلام آباد و تاثیرات آن بر روابط تهران و اسلام آباد را در سایه تنشهای روزهای اخیر در کانون توجه قرار میدهد.
🔹قبلا هم با پیروزی حرکت انصاف در انتخابات پارلمانی ژوئیه 2018 و انتخاب رهبرش عمران خان به نخست وزیری پاکستان پرسشهای جدی درباره آینده روابط ریاض و اسلام آباد مطرح شد. علت آن هم مواضع عمران خان در مخالفت با سیاستهای عربستان به ویژه در جنگ یمن و تاکید وی بر ضرورت تقویت روابط با ایران بود. به همین دلیل، عربستان از سالها پیش عمران خان را وابسته به ایران میدانست و همین اتهام وی را آماج حملات رسانههای محلی و منطقهای ریاض قرار داده بود؛ تا جایی که شاهزاده خالد بن عبدالله آل سعود در مصاحبه با روزنامه عکاظ عربستان، عمران خان را "نماینده قم در اسلام آباد" نامید.
🔻اما بعد از نخست وزیر شدن عمران خان همه چیز یکباره تغییر کرد. یک ماه نگذشته بود که ریاض را به عنوان نخستین مقصد خارجی خود انتخاب کرد و در جریان بحران ترور جمال خاشقچی با انجام دومین سفر خود به ریاض در کنفرانس "داووس صحرا" شرکت و از محمد بن سلمان حمایت کرد.
⁉️ پرسش این است که چطور عمران خان یک شبه متحول شد و "نماینده ریاض" شد؟ چند دلیل مهم در پس این تحول ناگهانی نهفته است؛ نخست سرعت عمل سریع عربستان و امارات در جذب و مهار عمران خان و تا حدودی فرصتسوزی ایران و دیگری واقعیتهایی است که عمران خان پس از رسیدن به قدرت با آنها مواجه شد.
🔹وی با وعده بهبود وضعیت اقتصادی و مبارزه با فساد نخست وزیر شد و در نخستین سخنرانی خود پس از عهدهدار شدن این مسئولیت اوضاع اقتصادی کشورش را بسیار بد توصیف کرد و گفت: "پاکستان در تاریخ خود با چنین شرایط اقتصادی بدی روبرو نشده است." رسیدن کسری بودجه در ژوئن گذشته به 6.6 درصد تولید ناخالص داخلی و حجم بدهیهای خارجی به 95 میلیارد دلار تاییدی بر این مدعای نخست وزیر جدید پاکستان است. در کنار آن هم اقدام دولت آمریکا در قطع کمک امنیتی 300 میلیون دلاری به این کشور مزید بر علت بود.
🔹از این رو، اقتصاد به عنوان مهمترین فاکتور این چرخش عمران خان ارزیابی میشود و این نکتهای است که خود وی با گفتن این که به سرمایه گذاری و اموال عربستان نیاز مبرم دارد، بر آن تاکید کرده است. پاکستان همیشه به ویژه در ایام بحرانهای اقتصادی با کمکهای مالی عربستان از شرایط سخت اقتصادی عبور کرده است.
🔹عمران خان در دو سفر خود به ریاض وعده دریافت 6 میلیارد دلار کمک را گرفت و قرار است ولی عهد عربستان هم در جریان سفر خود 7 میلیارد دلار در پاکستان سرمایه گذاری و پالایشگاه بزرگی در بندر گوادر رقیب منطقهای بندر چابهار احداث کند. برخی منابع، این رقم را تا 15 میلیارد دلار اعلان و روزنامه وال استریت ژورنال آمریکا نیز قبلا نوشته بود که ریاض و ابوظبی پیشنهاد سرمایهگذاری و وام به ارزش 30 میلیارد دلار به دولت عمران خان دادهاند.
در همین حال هم، حضور و اشتغال حدود 4 میلیون نفر پاکستانی در عربستان و امارات منبع ارزی قابل توجهی (نزدیک به 10 میلیارد دلار) برای دولت پاکستان است که نمیتوان از آن به راحتی گذشت.
💢 واقعیت دیگر این است که عمران خان با میراث سنگین روابط راهبردی شش دهه کشورش با عربستان مواجه است که به این راحتی قابل چشم پوشی و عبور نیست. پاکستان به گفته ترکی فیصل همواره مهمترین همپیمان اسلامی عربستان در شش دهه گذشته بوده است و بر اساس معاهده نظامی میان دو طرف در دهه شصت قرن بیستم، ارتش پاکستان چند بار از جمله در سال 1969 و در جنگ دوم خلیج فارس به عربستان نیرو فرستاده است. ریاض هم جدا از کمکهای مالی فراوان از جمله برای ساخت بمب اتمی، در مسائل منطقهای و در راس آنها مساله کشمیر همواره در کنار اسلام آباد بوده است و انتخاب ارتشبد پاکستانی راحیل شریف به ریاست "ائتلاف نظامی اسلامی" که عربستان تشکیل داده است، با وجود عدم همراهی کامل اسلام آباد در جنگ یمن جلوه دیگری از اهمیت و جایگاه پاکستان در سیاستهای عربستان است.
📌در پایان ذکر این نکته هم مهم است که تلاش اسلام آباد در سالهای گذشته در عدم ورود جدی به صفبندیهای منطقهای ریاض به ویژه علیه تهران به این معنا نیست که اسلام آباد در روابط با ریاض و تهران اصل را بر توازن گذاشته است، بلکه این سیاست اعلامی پاکستان نتیجه جبر همسایگی است، والا منافع این کشور با عربستان در سطوح مختلف در هم تنیده است که روابطش با تهران را تحت الشعاع قرار میدهد.
➖➖➖➖➖➖➖
📡 رصد بهترین تحلیلهای روز در👇
http://eitaa.com/joinchat/825098246C346759229f
🔴 سودان و الجزایر در راه مصر!
✍ #صابر_گلعنبری
🔹در حالی که انقلابهای عربی در حدود یک دهه گذشته (به استثنای تونس) پایان تلخی پیدا کرد و دولت پنهان بار دیگر قویتر از گذشته به عرصه قدرت بازگشت یا در حال بازگشت است، اعتراضات گسترده مردمی در الجزایر و سودان با توجه به تاثیرات مستقیم آنها بر اوضاع دیگر کشورهای عربی به ویژه مصر در صورت به نتیجه رسیدن، امیدها را برای شروع موج دوم "بهار عربی" زنده کرد، اما تحولات روزهای گذشته در الجزایر و امروز در سودان این کورسوی امید را هم بست.
🔸در هر دو کشور تغییرات سریعی اتفاق افتاده و یا در حال وقوع است که ظاهر آن شاید گمراه کننده و پیروزی اعتراضات مردمی جلوه کند، اما باطن آن بازتولید دولت پنهان در هر دو کشور به ویژه سودان در وجوه جدید و بسیار خطرناک است. علت هم این است که تغییرات در دو کشور پیشگفته نه نتیجه طبیعی تظاهرات مردمی، بلکه برآیند دخالت مستقیم ارتش به عنوان رکن رکین دولت پنهان در کشورهای عربی است.
🔻دو نظام بوتفلیقه و البشیر هر چند به نظامهای کهنه عربی تعلق دارند، اما تفاوتهای اساسی با آنها به ویژه در سیاست خارجی داشتهاند و همین مساله هر دو را بارها در تعارض با بلوک عربی عربستان قرار میداد که در مسائل متعدد خود را نشان داد. در این میان، هر چند نظام بشیر در چند سال اخیر به ویژه پس از کودتا در مصر به این بلوک نزدیک شد، اما فاصله خود را تا حفظ کرد.
از این رو، بسیار دور از ذهن است که دخالتهای ارتش در این دو کشور به ویژه در سودان بدون پشتوانه خارجی بلوک ریاض ـ ابوظبی انجام شده باشد. به همین خاطر باید گفت که تا اینجای کار این بلوک هم توانسته است، دو نظام "نسبتا زاویهدار" با خود را حذف کند و هم مانع آن شود تا اعتراضات مردمی مسیر خود را به سمت تحقق خواستههای اساسی معترضان طی کند.
🔹فعلا وضعیت الجزایر در نتیجه دخالت ارتش تا حدودی شبیه دوره پس از کنارهگیری حسنی مبارک است و چند ماه آتی و انتخابات ریاست جمهوری بسیار حساس است و دولت پنهان چه نظامی چه رسانهای چه مالی با حمایت خارجی درصدد بازتولید خود از طریق جهتدهی به اوضاع و کنترل آن است و باید دید چه اتفاقی در نهایت خواهد افتاد.
🔸اما در سودان، وضعیت شبیه کودتای عبدالفتاح سیسی است و ارتش مستقیما گرداننده اوضاع است. هر چند دیتای مستندی وجود ندارد، اما قرائن و شواهد متعدد نشان میدهد که مثلث ریاض، ابوظبی و قاهره در کودتای امروز در این کشور نقش جدی داشته و دارند.
اکنون لحظه سرنوشتسازی برای مردم و فعالین سیاسی و مدنی الجزایری و سودانی است و تجربه تلخ مصر هم پیش روی آنهاست.
💢واقعیت این است که رهبران نظامهای غیر سیستمی و غیر دمکراتیک هیچ کدام با میل و رغبت خود عرصه قدرت را رها نمیکنند و اساسا ماهیت این نظامها چنین اقتضایی را دارد و سرنوشت آنها را مرگ، یا استعفا یا کودتا یا انقلاب یا برکناری یا حمله خارجی تعیین میکند و همین خود مسبب دور باطلی در حیات ملتها است و پایان دوران زمامداران به روشهای پیشگفته نه پایان یک دوره تلخ، بله غالبا سرآغاز دورهای تلختر و بحرانی فراگیرتر است.
➖➖➖➖➖➖
📡 رصد بهترین تحلیلهای روز در خیابان انقلاب 👇
http://eitaa.com/joinchat/825098246C346759229f
خیابان انقلاب
🔴 ترورِ تنها انتخاب مصر!
🔹ساعاتی پیش اعلام درگذشت شما بخوانید ترور محمد مرسی رئیس جمهور سابق مصر به خبر فوری رسانهها تبدیل شد.
🔸درگذشت مرسی پس از ۶ سال حبس به دنبال کودتای سیسی علیه او در سال ۲۰۱۳ تنها درگذشت رئیس جمهورِ سابقِ محبوسِ مصر نیست، بلکه ترور نماد تنها انتخاب دمکراتیک این کشور در طول تاریخش است.
🔻مرسی تنها رئیس جمهور انتخابی مصر بود که یک سال حکومت کرد و با کودتای وزیر دفاعش عبدالفتاح سیسی از قدرت برکنار شد. فارغ از اشکالات و ایراداتی که بر این دوره یک ساله حکمرانی اخوان المسلمین مصر وارد است، اما در تاریخ خواهد ماند که تنها رئیس جمهور انتخابی مصر متعلق به این جریان فکری است.
🔹وجود مرسی هر چند در زندان، اما به عنوان نماد و سمبل این انتخاب در سایه شعار اخوان المسلمین و طیف طرفدار آن مبنی بر "بازگشت مشروعیت" به قدرت در این کشور همواره برای عبدالفتاح سیسی آزار دهنده بود.
🔸از این رو، سیسی همواره به مرسی به عنوان یک وجود مزاحم و لو در پشت میلههای زندان نگاه میکرد.
به این سادگی نمیتوان این روایت رسمی دولت مصر را باور کرد که مرسی بر اثر ایست قلبی از دنیا رفته باشد.
اگر هم تروری متعارف در کار نباشد، باز مرگ او یک ترور خاموش در نتیجه اهمال پزشکی است.
🔻خانواده مرسی و نهادهای حقوق بشری مصری و جهانی در طول شش سال حبس مرسی به ویژه در چند ماه اخیر، همیشه از اهمال پزشکی در حق وی، شکنجههای روحی و روانی و به خطر افتادن جان او میگفتند.
خود مرسی در جریان جلسه محاکمه امروز و لحظاتی قبل از وفات گفته بود: "در معرض مرگ عمدی قرار دارم و ممنوع از درمان هستم."
✅به دنبال اعتراضی که احکام اعدامی صادره علیه رهبران و فعالان مخالف مصری از جمله از جریان اخوان المسلمین در سطح جهان به ویژه از جانب نهادهای حقوق بشری برانگیخت، دولت سیسی به شیوه جدیدی روی آورد که به مرگ تدریجی این افراد ختم میشود و آن هم سیاست اعمال اهمال کامل پزشکی است که تاکنون قربانیان زیادی داشته است که معروفترین آنها محمد مهدی عاکف رهبر سابق اخوان المسلمین است.
💢با این وضع، بعد از ترور خاموش مرسی باید منتظر اعلام مرگ "مشکوک" دیگر رهبران اخوان المسلمین در ماهها و چند سال آینده بود.
📝 #صابر_گلعنبری
➖➖➖➖➖➖
📡 رصد بهترین تحلیلهای روز در خیابان انقلاب 👇
http://eitaa.com/joinchat/825098246C346759229f
🔴 شرق فرات زیر سایه جنگ!
✍🏻 #صابر_گلعنبری
🔹 این گونه به نظر میرسد که ترکیه در آستانه شروع عملیاتی دیگر در داخل مرزهای کشور سوریه و این بار در منطقه حساس شرق فرات است. در این میان، هم این گونه پیداست که آمریکا میان هم پیمان نوظهور خود یعنی نیروهای کردی در شمال و شرق سوریه و هم پیمان دیرینه خود یک نوع موضع به ظاهر بیطرفانه اما متمایل به ترکیه را اتخاذ کرده است.
🔺موضعی که دوباره بحث خیانت آمریکا به متحدان خود را در فضای رسانه ای پیش کشیده است این نکته در بیانیه امروز کاخ سفید و محتوای تماس تلفنی رجب طیب اردوغان با دونالد ترامپ هویدا بود. البته این بدان معنا نیست که این موضع آمریکا چراغ سبزی برای ترکیه جهت سیطره بر کل این منطقه باشد که هم این چراغ سبز و هم این سیطره کامل دور از ذهن و قابل تحقق نیست و آن چه قابل پیش بینی است ایجاد یک منطقه امن است.
🔹به احتمال زیاد ترکیه عملیات خود را از سمت تل ابیض شروع کند که در مرحله نخست کنترل این منطقه و شهر مد نظر است تا نقطه اتکا برای توسعه عملیات به بخشهای دیگر داخل سوریه باشد. حمله احتمالی ترکیه پس از آن صورت میگیرد که در چند ماه اخیر با هدف فشار بر آمریکا برای تامین خواستههای آنکارا و دست کشیدن از حمایت از نیروهای قسد (SDF) و پی.وای.دی و ایجاد یک منطقه امن با عمق ۳۰ کیلومتر در داخل خاک سوریه بارها تهدید به حمله کرده بود؛ اما با وجود حصول یک توافق اولیه با واشنگتن در دو ماه پیش برای احداث این منطقه بدون مشخص شدن جزئیات فنی آن، خواستههای ترکیه برآورده نشده و آمریکا هم زیر بار نرفته است.
🔺به نظر میرسد که آنکارا این شرایط زمانی را بهترین موقعیت برای چنین حملهای میداند و دردسرهای داخلی دونالد ترامپ و تحولات اخیر منطقه به ویژه در عرصه تنش میان آمریکا و ایران میتواند مشوق اردوغان برای آغاز این عملیات نظامی باشد؛ به این معنا که وقتی ترکیه مشاهده میکند هیبت آمریکا در مقابل پافشارهای ایران عملا زیر سوال رفته و شکسته شده و ابتکار عمل خاصی ندارد؛ همین مسئله مقامات آنکارا را جسورتر کرده و باعث میشود ملاحظات کمتری را نسبت به قبل راجع به واکنشهای احتمالی آمریکا در تصمیمگیریها درباره این حمله دخیل کنند.
🔹از سوی دیگر، طرفهای منطقهای دیگر همچون عربستان، امارات و مصر نیز که در خصومتی آشکار با ترکیه بوده و کمکهای مالی و نظامی به شرق فرات کرده یا میکنند، امروزه بیش از هر زمانی و هر کدام به نحوی دچار بحران بوده و مشغلههای خاص خود را دارند. در واقع، اگر ترکیه این بار تهدیدات خود را عملی کند، لابد نیم نگاهی به این تحولات داشته و همین انگیزهاش را بیشتر کرده است.به هر حال، باید منتظر ماند و دید حمله احتمالی ترکیه در چه سطحی خواهد بود؟ گسترده یا محدود؟ هر چند اولی بعید است.
🔺آنکارا به دلایل متعدد ژئوپلیتیکی و راهبردی میکوشد هر طور شده منطقه امنی داخل مرزهای سوریه ایجاد کند که عمق آن ۳۰ کیلومتر در امتداد ۴۶۰ کیلومتر نوار مرزی باشد؛ اما چنین عمقی در واقع مهمترین شهرهای مرزی غالبا کردنشین در سه استان حسکه، حلب و رقه را در بر میگیرد و از این منظر عملیاتی کردن منطقه امن در چنین گسترهای بسیار دشوار و حتی ناممکن به نظر میرسد. جدا از آن نیز، مانع دیگر پراکندگی پایگاههای آمریکا در این منطقه و همین خود مشکل بزرگی فراروی ترکیه است و بعید به نظر میرسد که آمریکا پایگاههای خود در کل منطقه را برچیند تا ترکیه بر کل آن سیطره پیدا کند.
🔹تخلیه برخی پایگاههای آمریکا در منطقه مرزی نزدیک به تل ابیض میتواند نشانه این باشد که حمله احتمالی ترکیه در محدوده خاصی است و گسترده نیست.البته این بار انگیزه حمله فراتر از دغدغههای همیشگی ترکیه درباره آینده شمال سوریه و تشکیل دولتی کردی در این منطقه است. یکی دیگر از مهمترین عوامل بحث حضور آوارگان سوری در خاک ترکیه است که به یک مشکل سیاسی و اجتماعی تبدیل شده و حزب حاکم عدالت و توسعه به نوعی تاوان آن را در انتخابات اخیر شهرداریها به ویژه در استانبول پس داد.
🔺حضور سه میلیون و 630 هزار و 575 آواره سوری در ترکیه در سایه مشکلات اقتصادی اخیر این کشور به مسئله بغرنجی تبدیل شده و دولت اردوغان با ایجاد یک منطقه امن وسیع در شمال سوریه به دنبال بازگرداندن تعداد قابل توجهی از این آوارگان است؛ تا از فشار داخلی ناشی از حضور آنها بکاهد.اسکان این آوارگان در منطقهای در شمال و شرق سوریه هم میتواند تا حدود زیادی ترکیه را از زیر فشارهای اقتصادی و سیاسی داخلی ناشی از حضور آن ها در داخل خاک خود بکاهد و هم یک منطقه حایل عربنشین میان منطقه کردی سوریه و منطقه کردی ترکیه ایجاد کند و این انگیزه هم جایگاه خاص خود را در لابه لای محاسبات ترکیه برای ایجاد منطقه امن دارد.
➖➖➖➖➖➖
📡 به خیابان انقلاب بپیوندید:
http://eitaa.com/joinchat/825098246C346759229f