📚|میراث علمی سَلَف|
🔺 اطلاع رسانی ✅ اصواتِ تدریس کتاب کَشفُ المُراد فی شَرحِ تَجریدِ الاِعتِقاد (دومین کتاب بی نظیر از
🟢🟡 کانال اطلاع رسانی استاد نائیجی دام عزه:
https://eitaa.com/ostadnaeiji
🟢🟡 آیت الله سید ابوطالب حسینی قمی مشهور به میرزا ابوطالب قمی، از فقیهان بزرگ شیعی در دوران قاجار بودند. ایشان شاگرد برجسته و داماد میرزای قمی رحمة الله علیه و مورد اعتماد ایشان بودند و مرحوم میرزا بسیاری از داوری های شرعی را به ایشان احاله می دادند. مرحوم میرزا ابوطالب ثروت فراوانی داشتند که آن را در راه خدا و تعظیم شعائر دین، وقف کردند.
╭────────────╮
📚 کانال میراث علمی سلف؛
🆔 @mirath
🌐 https://mirath.blog.ir
╰────────────╯
⁉️ دروس آزاد؛ عامل تنبلی یا پویایی؟ (*)
🖌استاد رضوانعلی مسیبی
🔶🔹دروس آزاد در حوزه های علمیه به عصر شیخ طوسی و نظیر ایشان بر می گردد. این دروس در مدرسه ای برقرار می شد و کسانی که پایه های بالاتر را می خواندند، به افرادی که در پایه های پایین تر تحصیل می کردند درس می دادند. این روش تدریس، مبتنی بر یک استاد خاص برای جمعیتی خاص نیست. این سیره ظاهرا سیره مستمره هست، از ابتدا تا کنون ادامه دارد اما در سال های اخیر مقداری کم رنگ شده است.
🟢 علمای جدید نسبت به دروس آزاد یا سبک قدما دو نظر دارند، عده ای روش سابق را روشی مترقی می دانند و عده ای نواقصی بر آن بار می کنند و دروس کلاسیک را ترجیح می دهند به این علت که در نظر آنها درس های کلاسیک نظم و ترتیب بیشتری دارند.
🔺 این در حالی است که از سیره علمای قدیم بر می آید که آن ها برای تدریس، هیچ مسامحه ای نداشتند و تنها کارشان حاضر شدن در کلاس درس و رعایت وقت بود. درس آزادی که در قدیم مرسوم بود، با آن چه که هم اکنون در دسترس ماست، بسیار متفاوت است. اساتیدی هستند که می گویند سیزده سال در درس آزاد شرکت کردند اما فقط دو جلسه غیبت داشته اند و این جوابی می باشد برای آنانی که به عدم نظم و ترتیب در ساعات حضور کلاس به روش دروس آزاد اشکال می گیرند. اشکال دیگری که به اساتید وارد است و باید به صورت ریشه ای، این مشکل مرتفع شود، این است که برخی از اساتید چندین شغل دارند؛ یعنی در موسسات و دانشگاه، همزمان تدریس می کنند و برای درس آزاد وقت نمی گذارند.
(*) منبع: پایگاه اینترنتی نشست دوره ای اساتید دروس عالی و خارج حوزه علمیه قم
╭────────────╮
📚 کانال میراث علمی سلف؛
🆔 @mirath
🌐 https://mirath.blog.ir
╰────────────╯
🔶🔹اطلاعیه مهم
🔺نشر صوت دروس و کتب مختلف سنتی در میراث علمی سلف، بدان معنا نیست که محتواهای آن، صد در صد مورد تایید است. سیاست میراث علمی سلف آن است که حول کتب و منابع علمی مختلف سنتی، صوت اساتید را منتشر کند، لکن هرگز صحت همگی آنها را تایید نمی کند. البته این بدان معنا نیست که بی محابا، صوت هر استادی را منتشر کند اما اگر مقبولیتی نسبی نسبت به یک استاد وجود داشته باشد و تقاضاهایی به ما برسد، صوت آن منتشر شده است. دلیل این تسامح، دو چیز است:
1) تدریس هر مدرّسی ویژگی های گوناگونی از جهت کمی و کیفی دارد و ما توانایی آن را نداریم که در تمام این ویژگی ها، کمال آن را بیابیم و منتشر کنیم. هر مدرّسی نقاط قوت و ضعف فراوانی از جهات مختلف دارد که معمولاً همگی قوت ها در یک نفر جمع نمی شود.
2) اشتباه (حتی اشتباهات فاحش) یا حداقل ضعف در ارائه مطلب، در تدریس بسیاری از اساتید (حتی اساتید بنام و مشهور) وجود دارد، لذا اگر بخواهیم مبنا را بر سختگیری بگذاریم، تقریبا نباید هیچ صوتی را منتشر کنیم. واقعاً استاد خرّیط فن در این روزگار، کبریت احمر شده است و بسیار نایاب. دلیل این معضل هم بر صاحبان دقت، کاملاً مشخص و عیان است.
لذا از عموم طلاب و دانش پژوهان گرامی استدعا داریم که با چند ابزار سعی کنند این تسامحات ناگزیر ما را جبران کنند تا کمتر دچار آسیب شوند:
الف) پیش مطالعه و مطالعه قوی.
ب) مباحثه منظم و متعهدانه.
ج) تحقیق و پژوهش.
د) مقایسه صوت ها و برگزیدن بهترین آنها.
ه) پرسش و تحقیق از اساتید مختلف و صاحبان فن.
╭────────────╮
📚 کانال میراث علمی سلف؛
🆔 @mirath
🌐 https://mirath.blog.ir
╰────────────╯
🟡🟢 تاملی در دروس آزاد حوزه (*)
🖌استاد رضوانعلی مسیبی
🔺آسيبي که در اين بخش براي طلاب درس آزاد است، گريزپا بودن طلاب، عدم مباحثه، عدم پيش مطالعه و اشکال نگرفتن در سر درس است که اين آسيب سبب شده که روش قديمي يا روش درس آزاد براي طلبه هاي جوان امروز مقداري بي حاصل شود، چون پايبندي اساتيد و طلاب به درس کم شده است. يکي از دلايل عدم پايبندي و علاقه اساتيد و طلاب به درس بحث معيشتي، بحث اجتماعي يا بحث مدرکي است. اساتيد چندين سال دروس سطوح عالي را تدريس مي کنند اما از هيچ مدرکي برخوردار نيستند و هيچ ماهيت علمي در اجتماع و ادارات کشور و مراکز علمي ندارد و اساتيد بايد براي کسب برخي از مدارک به دانشگاه رجوع کنند يا به بعضي از موسسات بروند و مدرکي دريافت کنند.
🔺مسئولين حوزه بايد اين مشکل اساتيد حوزه را مرتفع کنند. اين مساله چندين بار در نشست دوره اي مطرح شده است. اگر حوزه به مدرک اساتيد توجهي نداشته باشد، اين کمبود مدرک باعث مي شود که اساتيد به سمت دانشگاه ها و هيئت علمي شدن سوق پيدا کنند و کمبود مدرک خود را جبران کنند اما چرا در حوزه نبايد اين چنين باشد در صورتي که اين افراد پرورش يافته حوزه هستند.
⚠️تنها مزيت موسسات، داشتن مدرک است اما از لحاظ بار علمي و سواد حوزوي مفيد نيستند. وقتي بحث و جدل مي شود، افرادي که درس آزاد خوانده اند، حريف تر از افرادي هستند که به طرق ديگر درس خوانده اند. اگر طلبه در درس آزاد با برنامه باشد و استادِ راهنماي خوبي داشته باشد يقينا تاثير بيشتري دارد؛ همان طور که اکثر اساتيد و مشايخ، از همين راه به جايي رسيدند. براي مثال بعد از انقلاب که دروس حوزوي را به دانشگاه برديم آيا توانستيم در آنجا، مجتهد مسلط به امور فقهي و امور فلسفي و نظاير اين ها تربيت کنيم؟ اين نشان مي دهد که درس آزاد خوب است اما بايد آسيب هايش را مرتفع کرد و نقاط مثبتش را برجسته نمود.
(*) منبع: پایگاه اینترنتی نشست دوره ای اساتید دروس عالی و خارج حوزه علمیه قم
╭────────────╮
📚 کانال میراث علمی سلف؛
🆔 @mirath
🌐 https://mirath.blog.ir
💰 شماره کارت اختصاصی جهت نذر علمی
6037697632370752
╰────────────╯
🟡🟢 تاملی در دروس آزاد حوزه (*)
🖌استاد مرتضی ترابی
🔶🔹 تاریخچه دروس آزاد را باید در حلقات درس اصحاب ائمه علیهم السلام در مسجد کوفه جستجو کرد. مخصوصا در تاریخ هست که حلقات زیادی در زمان امام صادق علیه السلام در مسجد کوفه ایجاد شد و شاگردان امام علیه السلام، علوم اهل بیت علیهم السلام را در مسجد کوفه به دیگران تعلیم می دادند.
🔺تاریخچه دیگر دروس آزاد حوزه های علمیه به حوزه های کنار مراقد ائمه اطهار علیهم السلام اختصاص دارد. مهمترین آن ها حوزه ای در نجف است که کنار مرقد حضرت امیرالمومنین علیه اسلام شکل گرفته است (1)، همچنین حوزه علمیه ای که کنار مرقد حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها در قم، دوره های مختلفی را پشت سر گذاشته است.
📌 بنابراین این دروس حوزوی دو مرکز پیدا کرد: یک مرکز در مساجد و یک مرکز در کنار مراقد ائمه اطهار علیهم السلام.
🟢 سوال این است که چه زمانی دروس به شکل جدید و تحت برنامه مطرح شد؟ آنچه به نظر می رسد، این شیوه در نجف توسط مرحوم مظفر، بنیان گذاری شده است. ایشان برای اولین بار به صورت منظم یک مجموعه ای را با عنوان «منتدی النشر و کلیة الفقه» در نجف پدید آورد و به اصطلاح یک دانشکده فقه و اصول فقه تشکیل دادند و در همان جا طبق یک برنامه ای عده ای را پذیرش و تدریس نمودند و بعد از ایشان، مرحوم کلانتر صاحب شرح لمعه با تأسیس «جامعة النجف» با برنامه منظم به تربیت طلاب پرداختند و مرحوم علامه عسگری رحمت الله علیه با تاسیس «کلیه اصول دین» یعنی دانشکده اصول دین این راه را ادامه دادند. در کنار این مجموعه باید از مدرسه «دار الحکمه» وابسته به بیت آیت الله العظمی حکیم در نجف نیز یاد کرد که آن هم برنامه ای منظمی را تعقیب می کرد.
📌 ظاهرا در ایران هم در شهر مقدس قم این شیوه جدید قبل از انقلاب اولین بار توسط شخصیتهای چون شهید بهشتی و شهید قدوسی و حقانی، ربانی شیرازی و دیگران پی ریزی گردید و مدرسه با نام «مدرسه حقانی» با هدف تغییراتی در نظام آموزشی در سال ۱۳۳۹ تأسیس شد. همچنین باید از مرکز «دارالتبلیغ» نام برد که زیر نظر یکی از مراجع وقت (2) برای تربیت مبلغ دینی تاسیس شده بود. بعد از انقلاب هم که نمونه های فراوانی از این شیوه در مدارس تحت پوشش و مراکز تخصصی حوزه گسترش یافته است.
—————————————————-
(1) مرحوم شیخ طوسی رضوان الله تعالی در قریب هزار و اندی سال پیش، حوزه نجف را در کنار مرقد حضرت علی علیه السلام تأسیس نمود و آن حوزه تا به امروز پابرجاست.
(2) منظور ایشان آیت الله سید محمدکاظم شریعتمداری رحمة الله علیه است. بعد از انقلاب و خلع مرجعیت آیت الله سید کاظم شریعتمداری از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دارالتبلیغ در سال ۱۳۶۱ با تنفیذ امام خمینی در اختیار دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم قرار گرفت.
(*) منبع: پایگاه اینترنتی نشست دوره ای اساتید دروس عالی و خارج حوزه علمیه قم
╭────────────╮
📚 کانال میراث علمی سلف؛
🆔 @mirath
🌐 https://mirath.blog.ir
💰 شماره کارت اختصاصی جهت نذر علمی
6037697632370752
╰────────────╯
😱 چه شیطان زیرکی، چه انسان ساده ای
🟢🟡 در برخی از کتب اخلاقی، مطلب بسیار دقیقی نسبت به مبلغان دینی آمده است که دو مقدمه دارد:
۱. دین ناموس الهی است و خداوند به دلائلی ثانوی، از طرق و وسائلی که باطل اند، دین را حفظ می کند، لذا در برخی ماثورات چنین آمده است که خداوند، دین را به وسیله اولیای جور و طواغیت و فاسقان یا حتی مبلغانی که خودشان اهل عمل نیستند و جهنمی هستند، حفظ می کند، چرا که اگر غیر از این باشد، سنت مهمتر الهی بر زمین می ماند؛ یعنی حفظ دین.
۲. مبلغ دینی، گاه نه برای حفظ دین و رهنمون کردن بندگان فانی به سوی رب باقی، بلکه به دلایل دیگری مانند حب شهرت، حب جاه، حب مال، حب غلبه بر دیگران، حب محبوب واقع شدن و حتی ارضا کردن تکبر درونی خویش، دین را تبلیغ می کند. به عنوان مثال، مبلغ دینی، دیگران را در چاه گمراهی و خویشتن را هدایت شده، توهم می کند و برای اینکه آتش تکبر یا عجب خویش را بپروراند، شروع به تبلیغ دین می کند، و به خاطر این نیات فاسد، دچار آسیب هایی می شود (مثلا جلوه نمایی های کاذب و نشر لاطائلات جذاب).
✅ لذا چنین مبلغی، گاه عده کثیری را به دین الهی فرامیخواند، اما خودش در قعر جهنم می سوزد و به عبارت دیگر، ناجی دیگران و مهلک خود می شود.
⚠️گمان نکنیم با پوشیدن یک عبا و عمامه، مبلغ حقیقی دین شده ایم و بهشتی هستیم. امر، خیلی عظیم و خطیر است.
╭────────────╮
📚 کانال میراث علمی سلف؛
🆔 @mirath
🌐 https://mirath.blog.ir
💰 شماره کارت اختصاصی جهت نذر علمی
6037697632370752
╰────────────╯
🟡🟢 تاملی در دروس آزاد حوزه (*)
🖌استاد مرتضی ترابی
🟡🔴 دروس آزاد را باید جریان اصلی حوزه های علمیه تلقی نمود که محور علوم حوزوی بوده است، لذا قبل از انقلاب و بعد از آن که برنامه های جدید در قم و نجف مطرح شد، به حق یک نوع تحفظ ها و نگرانی هایی از سوی علما مطرح بوده است که این روشها، باعث لطمه خوردن به جریان اصلی حوزه و باعث وابستگی و عدم استقلال حوزه نشود... حوزه، پایگاهی است که مردم به عنوان یک مرکز به آن اعتماد می کنند و گاهی می شود که کل مردم و جامعه و کل حکومت و نظام به چنین مرکزی و به چنین قدرتی نیاز پیدا می کند و اگر حوزه بخواهد قدرت و هیمنه و استقلالش را کم رنگ کند، قطعا در سختی ها و ناگواری ها هم نمی تواند به کمک نظام بیاید.
🔺 به عنوان نمونه عرض می کنم اگر مرجعیت در عراق، قدرت مستقلی نداشت قطعا موجودیت شیعیان عراق در بحران های سال های اخیر با خطر جدی مواجه می شد.
✅ از مزایای درس های آزاد به چند مزیت می شود اشاره کرد:
یکی اینکه به مراکز قدرت طبیعتا وابسته نمی شود... اما اگر بخواهد تحت برنامه باشد طبعا باید با مراکز قدرت و حکومت هماهنگ باشد و این به طور طبیعی آن استقلال را تحت شعاع قرار می دهد. البته ما هر نوع ارتباط یا هر نوع تحت پوشش قرار گرفتن و هماهنگی را رد نمی کنیم ولی به عنوان مزیت دروس آزاد باید این را مد نظر قرار داد و این جهت را همواره در نظر داشت که حوزه این مزیت را چگونه می تواند حفظ کند.
دوم اینکه از انگیزه های مادی طبیعتا دور می ماند اگر دروس به صورت آزاد برگزار شود خوب انگیزه های مادی برای شرکت کنندگان کمتر می شود. به عکس اگر یک مراکزی باشد که طبق یک برنامه مدونی بخواهند پذیرش کنند و خروجی بدهند قطعا آنجاها بیشتر بر محور مدرک و مسائل دیگر می چرخد.
سوم این که انتخاب احسن صورت می گیرد، یعنی طلاب می توانند گزینش کنند و بهترین درس و استادی که امکان استفاده از آن را دارند انتخاب کنند و مجبور نباشند که یک سال را در یک درسی که احیانا نمی توانند از آن استفاده کنند صرف کنند.
چهارم پیشرفت علمی قوی تر و عمیق تر صورت می گیرد و این بدان جهت است که معیار دیگری برای سنجش نخواهد بود زیرا که وقتی دروس آزاد است معیار پیشرفت چه استاد و چه شاگرد بر اساس علمش است چون بنا است که شخصیت هر کس با علم بروز و ظهور پیدا کند و نه با مسئله دیگری.
(*) منبع: پایگاه اینترنتی نشست دوره ای اساتید دروس عالی و خارج حوزه علمیه قم
╭────────────╮
📚 کانال میراث علمی سلف؛
🆔 @mirath
🌐 https://mirath.blog.ir
💰 شماره کارت اختصاصی جهت نذر علمی
6037697632370752
╰────────────╯
🟡🟢 تاملی در راهبردهای حوزه (*)
🖌استاد مرتضی ترابی
🟡🔴از جمله کارهایی که باید صورت بگیرد و روی آن برنامه ریزی و فکر شود تا اینکه عملیاتی شود این است که ما بتوانیم هم مزایای دروس آزاد حوزه را حفظ کنیم هم از آسیب ها دور بمانیم. یکی از نکات این است که در سطح کلان، حوزه احتیاج به تنظیم راهبردها و استراتژی دارد. فرض کنید چه اصول و بینش و راهبردی بر حوزه حاکم خواهد بود. مثلا از نظر ارتباط حوزه با حکومت چه راهبردی وجود دارد؟
🔺دوم اینکه باید حوزه در این راهبردها کل مذهب و کل شیعه را در نظر بگیرد نه اینکه ما (فقط) حوزه ایران و حوزه قم داریم. باید حوزه جهان تشیع و حوزه شیعه به طور کل در نظر گرفته شود. ما یک حوزه ای می خواهیم که اهداف شیعه را در کل جهان بتواند پیش ببرد، لذا این نیازمند یک دید فراگیر به حوزه است و نیاز دارد تا از تمام نیروهای متفکر شیعه استفاده بشود؛ یعنی بهترین مغزهای شیعه باید در خدمت حوزه قرار بگیرند.
🔺 نکته سوم گسترش علوم حوزوی است. علوم حوزوی که قدیم مطرح بود شامل همه علوم زمان خود بوده است مانند علوم حکمت، ریاضیات، طب و بخش هایی از علوم تجربی، اخترشناسی و علوم هیئت. متأسفانه همه اینها یک به یک حذف شدند و فقط از آن میان، بخشی از علوم دینی به محوریت فقه و اصول مانده است. ما معتقدیم که محوریت فقه و اصول همچنان باید حفظ شود چون در دوران غیبت، ائمه اطهار علیهم السلام مردم را به فقیهان ارجاع دادهاند نه به فیلسوفان یا متکلمان یا دیگر دانشمندان ولی این به این معنی نیست که حوزه های علمیه فقط بخشی از علوم را حفظ کنند بلکه باید مانند قدیم در علوم دیگر هم حرفی برای گفتن داشته باشند. می بینیم که علامه حلی در ریاضیات یک متخصص درجه یک بود. خواجه نصیر طوسی را می بینیم که در هیئت و ریاضیات تخصص خیلی بالایی داشت که الان هم در برخی از دانشگاه های خارج، کتب ایشان تدریس می شود «شرح مجسطی» خواجه نصیر طوسی آن طور که برخی از مطلعین گفتند الان در دانشگاه های لندن در سطح فوق لیسانس تدریس می شود.
(*) منبع: پایگاه اینترنتی نشست دوره ای اساتید دروس عالی و خارج حوزه علمیه قم
╭────────────╮
📚 کانال میراث علمی سلف؛
🆔 @mirath
🌐 https://mirath.blog.ir
💰 شماره کارت اختصاصی جهت نذر علمی
6037697632370752
╰────────────╯
🟡🟢 تاملی در راهبردهای حوزه (*)
🖌استاد مرتضی ترابی
🟡🔴 به نظر بنده الان وقت آن است که رشته های علوم ریاضی و هیأت و طب و نجوم و حتی فیزیک و شیمی در حوزه بر اساس میراث علمی خود حوزویان و با روش حوزوی البته با تلفیق با یافته های جدید در زمینه های یاد شده احیا گردد.
🔺 یکی از مسائل مهم، تأسیس مراکز پژوهش های بنیادی و اهتمام خاص به پژوهش است. الان اگر کسی در حوزه، ده تا مقاله علمی فوق العاده ناب در مباحث حوزوی مانند فقه و اصول و دیگر مسائل بنویسد که حاوی نظرات جدید هم باشد، کسی سراغش را نمی گیرد، اما اگر شما در دانشگاه یک مقاله علمی در یک رشته ای که برای دانشگاهیان مهم است منتشر کنید و مقاله خوبی باشد و واقعا در آن زمینه یک مطلبی عرضه کرده باشید، ممکن است از چندین مرکز داخلی و خارجی با شما تماس گرفته شود که بفرمایید ما فرصت مطالعاتی به شما می دهیم و بیایید در دانشگاه ما تدریس کنید.
🔶🔹 یکی از راهبردها تقویت هویت استقلالی حوزه ها است. باید راهی پیدا کرد که اتکای مالی حوزه به غیر، برطرف گردد و استقلال مالی حوزه تأمین شود. باید یک منابع مستمر برای حوزه ها در نظر گرفته شود. مثلا درآمدهای اوقاف به حوزه ها و مراکز حوزوی واگذار شود تا حوزهها بتوانند از این منابع، برای پیشرفت در این جهات استفاده کنند و بدون وابستگی به دولت ها ادامه مسیر دهند. با وجود اینکه دولت ها عوض می شوند و سیاست های آنها تغییر پیدا می کند، نباید حوزه تحت تأثیر این عوامل قرار گیرد و هم صلاح نیست که از دولتها و وزارت خانه ها بودجه ای بگیرند.
(*) منبع: پایگاه اینترنتی نشست دوره ای اساتید دروس عالی و خارج حوزه علمیه قم
╭────────────╮
📚 کانال میراث علمی سلف؛
🆔 @mirath
🌐 https://mirath.blog.ir
💰 شماره کارت اختصاصی جهت نذر علمی
6037697632370752
╰────────────╯