هنر در شرایط جنگی / 4 جنگ هم قصه می‌خواهد! در دنیای دیزاین داشتن قصه، برگ برنده‌ای است که می‌تواند مخاطب را به انجام یا ترک فعلی مجاب کند. بسیار شنیده‌ایم و خوانده‌ایم که «بهترین قصه‌گو همیشه برنده است.» اما در دنیای جدید همه‌چیز رسانه است و رسانه، دیزاین می‌طلبد. از زبان بدن مسئولان و دیپلمات‌هایمان گرفته تا همین جنگ! جنگ هم قصه می‌خواهد و این قصه بیش از موشک و جت و بمب می‌تواند کارساز باشد. اسراییل با یک قصه جنگ را آغاز کرد: حمله به نیروهای نظامی، مراکز نظامی و جداکردن مردم از آن‌ها. همه می‌دانیم و شواهد چیز دیگری نشان می‌دهد ولی این قصه برای برخی مخاطب کوته‌فکر مجاب کننده بود و هنوز هم در همین خیال به وقایع نگاه می‌کنند. اما هر چه هست این قصه، محور تمام معادلات، تبلیغات، صحبت‌ها و جهت موشک‌ها و پرتابه‌ها و بمب‌ها را تعیین می‌کند و کاملا برنامه‌ریزی شده در این راستا هماهنگ عمل می‌کنند. مخاطب را فعلا مجاب می‌کنند و در نهایت با یک شیب قصۀ جنگ را به میان مردم هم می‌آورند. از این طرف ما در جنگ، قصه مشخص مرکزی نداریم که بتوانیم حول محور آن معادلات، تبلیغات، صحبت‌ها و جهت موشک‌ها را تعیین کنیم. خیلی هماهنگ نیستیم و هر کس قصه و محور خودش را دنبال می‌کند. البته بی‌قصه هم نبوده‌ایم؛ اما مشخص و واحد اتفاق دیگری است. ما قصۀ قدرت و توان جنگ ترکیبی‌مان را در مقابل چشم همه نشان دادیم. ما نشان دادیم که با شهادت افراد و فرمانده‌ها هیچ خللی در سیستم نظامی ما ایجاد نمی‌شود. ما امنیت پوشالی اسراییل را نشان دادیم. ما بالاترین سطح انسجام و اتحاد مردم را شاهدش هستیم و صدها اتفاق دیگر. اما اگر یک دال مرکزی و قصۀ واحدی برایش فکر می‌شد اتفاقات بهتری را شاهد بودیم.

هنر در شرایط جنگی / 5 معروف است و خیلی از اساتید قدیمی با نیش و کنایه به ما می‌گفتند اگر برق برود خیلی از شما طراحان گرافیک بی‌سواد می‌شوید و دیگر هیچ‌کاری ازتان بر نمی‌آید. تمام تکنیک‌ها و سوادتان منحصر شده در ابزار دیجیتال. به ما نهیب می‌زدند که اگر برق هم رفت باید سواد کار با دست را بلد باشید که اساس و پایه است. الان اینترنت ملی شده است، احتمالا تا چند روز آینده. نه هوش مصنوعی جواب می‌‌دهد و نه جستجوی عکس در نت. خیلی‌ها دستشان بالا رفته و تسلیم‌اند در این شرایط که دیگر نمی‌توانیم! یحتمل اگر برق برود یا نرم‌افزارها هم مشکل‌دار شوند ممکن است برخی دیگر هم به این جرگه اضافه شوند. هنرمند در زمان جنگ باید بتواند با دست خالی هم بجنگد. تجربه شود برای ما که این‌قدر تک بعدی رشد نکنیم.

هنر در شرایط جنگی / 6 گرافیک همیشه به عنوان یک هنرِ در خدمت، در مواجهه با موضوعات سیاسی و اجتماعی روز چالشی بزرگ داشته است، چالش نه از منظر وظیفه و رسالت هنرمند - که خود جای حرف‌های بسیار دارد- چالش از این منظر که مسائل و موضوعات سیاسی و اجتماعی ملغمه‌ای از کلیشه‌ها و حرف‌های تکراری است و حرف نو و جدیدزدن و خلاقیت داشتن در تصویر همین حرف‌ها، کاری بسیار سخت و چالش‌برانگیز است. برای همین است که بسیاری از طراحان گرافیک از زیر بار طراحیِ چنین محصولاتی، شانه‌ خالی می‌کنند و در مواجهه با چنین سفارش‌هایی - سوای اعتقاد و باورشان - نمی‌توانند چنان که در طراحی پوسترهایی با موضوعات خاص مثل تئاتر و... «خود» نشان می دهند، کاری درخور و در حد و قوارۀ اسم و رسم‌شان برای موضوعات اجتماعی و فرهنگی طراحی کنند. چالش‌ها موضوعاتی این چنین می‌تواند سنگ محک خوبی باشد برای فهم میزان خلاقیت هنرمند گرافیست و مشق تصویری این آثار می‌تواند تمرین خوبی باشد برای رسیدن به بیان و زبانی متفاوت از مفاهیم و موضوعاتی تکرارشونده و به‌ظاهر کلیشه‌ای و فائق‌شدن در این چالش سخت. همیشه برای من سئوال بود که هنرمندان وابسته به رژیم اسراییل _ چه یهودی و مقیم اسراییل و چه داخلی و غیر مقیم _ الان کجا هستند و چرا تلاش و دست و پایی از آن‌ها نمی‌بینیم، چرا هیچ اثر هنری جنگ اسراییل ندارد و به جز خروجی‌های هوش مصنوعی که بچه‌گانه و ابلهانه در هر دو طرف به وفور یافت می‌شود، چرا در این جبهه هم ایران قوی‌تر ظاهر می‌شود؟ علتش را باید در همین سختی کار دید. تولید کار با این موضوع چالشی است بسیار سخت که کمتر هنرمندی زیربار فشار آن می‌رود. خلاقیتی می‌خواهد بسیار زیاد تا حرف‌ها کلیشه نباشد و مخاطب آن را بپسندد. بله کار سخت است و باید دست تک تک هنرمندان جبهۀ انقلاب را بوسید.

هنر در شرایط جنگی / 7 راوی تاریخ جنگ ما در میانۀ مقدس‌ترین جنگ تاریخ بعد از عاشورا هستیم. ما این‌دفعه واقعاً یک پیچ تاریخی را در حال تجربه‌کردن هستیم و مطمئناً در صفحات کتاب‌های تاریخ این نبرد جاودانه خواهد شد. تاریخ جهان به فبل و بعد از این جنگ تقسیم می‌شود و آنچه در این جنگ مهم می‌شود روایت باقی‌مانده از این جنگ خواهد بود. پوستر در میانۀ این جنگ هر کارکردی که داشته باشد، تأثیر بگذارد یا نگذارد، به دست مخاطبش برسد یا نرسد، وایرال بشود یا نشود؛ هر چه باشد در این صفحات تاریخ و در بازخوانی این جنگ یک راوی مهم خواهد بود. بررسی فراز و نشیب‌ها، حوادث و رویدادهای هر جنگ اگر پیشتر مدیوم عکس را ضمیمۀ خودش داشت اما در این جنگ، به دلایلی و نوع خاص‌اش این مهم بر دوش پوستر خواهد بود. فردا روزی شهادت مردم، سرداران، بمباران مردم، صدا و سیما، ترس اسراییلی‌ها، صلح تحمیلی و... را اگر کسی روایت می‌کند و روایتش را بخواهد مستند کند به واکنش تصویری مردم و جامعه، مطمئنا مستنداتش تولیدات هنری هنرمندان جامعه، به خصوص پوسترهای تولید شده در آن مقطع زمانی خواهد بود.

🔺 واکنش هنری مجمع طراحان گرافیک انقلاب اسلامی(آیه) به پیام مقام معظم رهبری؛ 📜 ملت ایران در مقابل جنگ تحمیلی محکم می‌ایستد همانگونه که در مقابل صلح تحمیلی نیز محکم خواهد ایستاد و این ملت در مقابل تحمیل، تسلیم هیچکس نخواهد شد. 💠 حوزه هنری استان اصفهان در مجازی: وبسایت | آپارات | ایتا | بله |