📑 معرفی کتاب «معماری و شهرسازی مطابق با سبک زندگی اسلامی» / بخش یکم 📝 این کتاب نوشته محمدمنان رئیسی عضو هئیت علمی دانشگاه قم است که با تکیه بر آیات قرآن و احادیث معصومین نوشته شده است. 1⃣ فصل اول: پارادایم تحقیق از منظر اسلامی نفی پارادایم‌های عینی و نسبی در تحقیقات معماری و شهرسازی و تبیین پارادایم مد نظر اسلام برای ورود به پژوهش 2⃣ فصل دوم: ماهیت شهر اسلامی استنباط نگارنده در این فصل از آیات قرآن این است که شهر در ادبیات قرآنی با مفهوم ایمان تعریف می‌شود، در قرآن آنجایی که از لفظ مدینه استفاده می‌شود جایی است که افراد مؤمن در آن حضور دارند حتی اگر یک نفر و جایی که از قریه استفاده می‌کند به جایی اشاره دارد که هیچ فرد باایمانی در آن سکونتگاه نیست. در بررسی شواهد معارض نیز نگارنده آیاتی را مطرح می‌کند که در آن‌ها لفظ مدینه به جایی که کفار و غیرمؤمنین ساکن هستند اطلاق می‌شود و قریه به جایی که مؤمنین در آن حضور دارند گفته می‌شود. در توضیح این تعارض نگارنده می‌گوید که به کار بردن لفظ مدینه و قریه در این آیات از زبان خداوند نیست بلکه آیه در حال نقل قول از دیگران است. در این فصل کتاب نگارنده معتقد است که شهر از منظر قرآن، نه با جمعیت و اندازه شهر و تقسیم کار و... بلکه با مفهوم ایمان تعریف می‌شود. 3⃣ فصل سوم: اندازه افقی شهر مطابق با سبک زندگی اسلامی در این فصل نگارنده با استفاده از چند حدیث استنباط می‌کند که مسجد جامع کانون اصلی و رکن کالبدی شهر اسلامی است که در هر شهر واحد است و باید در مرکز هندسی شهر قرار بگیرد. سپس با تحلیلی دیگر از روایات استباط نگارنده این است که مطلوب‌ترین شکل هندسی برای شهر، (فارغ از محدودیت‌های جغرافیایی، اجتماعی و...) شکل دایره است. سپس با استفاده از حدیثی از امام باقر (ع) که می‌فرمایند فاصله بین دو نماز جمعه بایستی حداقل سه میل (معادل تقریبا ۵٫۵ کیلومتر) باشد و از آنجایی که در هر شهر بایستی صرفاً یک نماز جمعه برگزار شود و آن هم در مسجد جامع باشد نتیجه می‌گیرد که حداقل فاصله دو مسجد جامع از یکدیگر ۳ میل است یعنی حداقل قطر شهر ۳ میل یا ۵٫۵ کیلومتر است. (در صورت مماس بودن دو شهر بر یکدیگر، در غیر اینصورت حداقل اندازه موضوعیت ندارد) هم‌چنین با استناد به حدیثی دیگر از امام باقر (ع) که می‌فرمایند نماز جمعه بر کسی که تا دو فرسخی (تقریباً ۱۱ کیلومتر) آن باشد واجب است و سپس با تکیه بر آیات و روایاتی دیگر که نماز جمعه را برای عموم مردم توصیه می‌کند و استنباط نگارنده بر اینکه نباید اندازه شعاع شهر بیش از دو فرسخ باشد که کسی از حضور در نماز جمعه (محل مسجد جامع یعنی مرکز شهر) معاف شود نتیجه می‌گیرد که حداکثر اندازه قطر مطلوب شهر معادل چهار فرسخ (تقریباً ۲۲ کیلومتر) است. در انتهای این فصل نگارنده با استفاده از قاعده فقهی «تلقی رکبان» و حدیثی از امام صادق (ع) در این‌باره نتیجه می‌گیرد که اندازه حومه شهر نیز تا چهار فرسخ (۲۲ کیلومتر) می‌باشد. 🏙 رهایی از معماری وحشی | @memarivahshi |