انسان (سوژه) در انقیاد انضباط مدرن مرده است و ظهور این مرگ در نیست‌انگاری قرن بیستم، جنگ‌های جهانی، بی‌معنا شدن زندگی، افول خِرد سیاسی و سیطره‌ی تکنیک فراتر از اراده‌ی انسان به چشم می‌خورد. اما شگفتی اینجاست که فوکو این سخن تاریخ‌ساز خود را به نیچه نسبت می‌دهد.(انسان اختراع جدید است. اختراعی که به پایان خود نزدیک می‌شود.) او می‌گوید نیچه هرچند مرگ خدا را اعلام کرد، در واقع او مرگ انسانی را اعلام کرده که قاتل خداوند است. اشارات نیچه به سوی سوبژکتیویته، به عنوان آلت قتاله‌ی عالم غیب و ساحت ملکوت و قدس است. شاید آن هنگام که نیچه چنین گفته بود، کسی تصور نمی‌کرد در کمتر از هفتاد سال بعد، دو جنگ جهانی بزرگ با ده‌ها میلیون قربانی و ده‌ها میلیون آواره به انسان تحمیل شود. 📚 داستان فراموشی ص۱۳۹ ✍وحید یامین‌پور