📖آیه امروز📖
سوره بقره(۲)
آیه ۱۰۲
آیه صد و دوم
وَاتَّبَعُوا مَا تَتْلُو الشَّيَاطِينُ عَلَىٰ مُلْكِ سُلَيْمَانَ وَمَا كَفَرَ سُلَيْمَانُ وَلَٰكِنَّ الشَّيَاطِينَ كَفَرُوا يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ وَمَا أُنزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ وَمَا يُعَلِّمَانِ مِنْ أَحَدٍ حَتَّىٰ يَقُولَا إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلَا تَكْفُرْ فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُمَا مَا يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَزَوْجِهِ وَمَا هُم بِضَارِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَيَتَعَلَّمُونَ مَا يَضُرُّهُمْ وَلَا يَنفَعُهُمْ وَلَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَرَاهُ مَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْا بِهِ أَنفُسَهُمْ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ
ﻭ [ ﻳﻬﻮﺩﻳﺎﻥ ] ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﻲ ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ [ ﺍﺯ ﻋﻠﻢ ﺳﺤﺮ ﺑﺮ ﻣﺮﺩم ﻣﻰ ﺧﻮﺍﻧﺪﻧﺪ ] ﭘﻴﺮﻭﻱ ﻛﺮﺩﻧﺪ . ﻭ [ ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺤﺮ ﻧﻴﺎﻟﻮﺩ ﺗﺎ ﻛﺎﻓﺮ ﺷﻮﺩ ، ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ] ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ ﻛﺎﻓﺮ ﻧﺸﺪ ، ﻭﻟﻲ ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﺩم ﺳﺤﺮ ﻣﻰ ﺁﻣﻮﺧﺘﻨﺪ ، ﻛﺎﻓﺮ ﺷﺪﻧﺪ . ﻭ [ ﻧﻴﺰ ﻳﻬﻮﺩﻳﺎﻥ ] ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﺮ ﺩﻭ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻫﺎﺭﻭﺕ ﻭ ﻣﺎﺭﻭﺕ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﺑﺎﺑﻞ ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪ [ ﭘﻴﺮﻭﻱ ﻛﺮﺩﻧﺪ ] ، ﻭ ﺣﺎﻝ ﺁﻧﻜﻪ ﺁﻥ ﺩﻭ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﻤﻰ ﺁﻣﻮﺧﺘﻨﺪ ﻣﮕﺮ ﺁﻧﻜﻪ ﻣﻰ ﮔﻔﺘﻨﺪ : ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﻣﺎﻳﻪ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﻴﻢ [ ﻭ ﻋﻠﻢ ﺳﺤﺮ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﺳﺎﺣﺮﺍﻥ ﻭ ﺑﺎﻃﻞ ﻛﺮﺩﻥ ﺳﺤﺮﺷﺎﻥ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻣﻰ ﺩﻫﻴﻢ ] ، ﭘﺲ [ ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺭﺩﻱ ﻛﻪ ﻣﻤﻨﻮﻉ ﻭ ﺣﺮﺍم ﺍﺳﺖ ] ﻛﺎﻓﺮ ﻣﺸﻮ . ﺍﻣﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﻭ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ [ ﺍﺯ ﺳﺤﺮ ] ﻣﻰ ﺁﻣﻮﺧﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺁﻥ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺮﺩ ﻭ ﻫﻤﺴﺮﺵ ﺟﺪﺍﻳﻲ ﻣﻰ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻨﺪ ; ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺁﻥ ﺳﺤﺮ ﺟﺰ ﺑﻪ ﺍﺫﻥ ﺧﺪﺍ ﻗﺪﺭﺕ ﺁﺳﻴﺐ ﺭﺳﺎﻧﺪﻥ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺷﺘﻨﺪ ; ﻭ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﭼﻴﺰﻱ ﺭﺍ ﻣﻰ ﺁﻣﻮﺧﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺁﺳﻴﺐ ﻣﻰ ﺭﺳﺎﻧﻴﺪ ﻭ ﺳﻮﺩﻱ ﻧﻤﻰ ﺑﺨﺸﻴﺪ ; ﻭ ﻳﻘﻴﻨﺎً [ ﻳﻬﻮﺩ ] ﻣﻰ ﺩﺍﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭ ﺳﺤﺮ ﺑﺎﺷﺪ ، ﺩﺭ ﺁﺧﺮﺕ ﻫﻴﭻ ﺑﻬﺮﻩ ﺍﻱ ﻧﺪﺍﺭﺩ . ﻭ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺑﺪﭼﻴﺰﻱ ﺍﺳﺖ ﺁﻧﭽﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻓﺮﻭﺧﺘﻨﺪ ﺍﮔﺮ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻣﻰ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ .(١٠٢)
#ختم_قرآن
محل نزول:
این آیه در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است.
شأن نزول:
«شیخ طوسی» گوید: ابن اسحق گويد: بعضى از احبار يهود مى گفتند: آيا از محمد تعجب نمى كنيد كه پنداشت سليمان پيامبر است؟ در صورتى كه ساحر و جادوگرى بيش نبوده است سپس اين آيه نازل گرديد.
تفسیر👇
آنچه از روايات استفاده مىشود آن است كه حضرت سليمان عليه السلام براى جلوگيرى از انحراف يا سوء استفاده، دستور داد اوراق ساحران را جمعآورى و نگهدارى كنند. ولى گروهى به آن نوشتهها دست يافته و مشغول تعليم و اشاعه سحر «1» در ميان مردم شدند. آنان حتّى معجزات حضرت سليمان را سحر معرّفى كرده و پيامبرى او را منكر شدند. و برخى از بنىاسرائيل نيز به جاى پيروى از تورات به سراغ سحر و جادو رفتند. اين كار چنان شهرت و گسترش يافت كه يهود زمان پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله نيز سليمان را ساحرى زبردست مىدانستند و او را به عنوان پيامبر نمىشناختند!
اين آيه، گناه و انحراف رها كردن تورات و پيروى از شياطين سحرآموز را بيان مىكند كه يهود به جاى تورات از آنچه شياطين در زمان سليمان بر مردم مىخواندند، پيروى مىكردند. آنان براى توجيه كار خويش، نسبت سحر به سليمان نيز مىدادند، در حالى كه سليمان مرد خدا بود و كارش معجزه، و شياطين در جهت مخالف او و كارشان سحر بود.
علاوه بر آنچه گذشت، يهود از منبع ديگرى نيز به سحر دست يافتند. بدين طريق كه خداوند دو فرشته را به نام «هاروت» و «ماروت» به صورت انسان در شهر «بابل» «2» در ميان مردم قرار داد كه روش ابطال و خنثى سازى سحر و جادو را به آنان بياموزند. امّا براى اينكار لازم بود ابتدا آنان را با سحر آشنا سازند. چون انسان تا فرمول تركيبى چيزى را نداند، نمىتواند آنرا خنثى نمايد. لذا فرشتهها، ابتدا طريق سحر و سپس طريقه ابطال آن را مىآموختند و قبل از آموزش با شاگردان خود شرط مىكردند كه از آن سوء استفاده نكنند ومىگفتند: اين كار مايهى فتنه و آزمايش است، مبادا در مسير خلاف بكار گيريد. امّا يهود از آن آموزش سوء استفاده نموده و از آن براى مقاصد ناشايست بهره بردند و حتّى براى جدايى ميان مرد و همسرش بكار گرفتند.
«1». سحر، به فن ظريف و دقيقى گفته مىشود كه امور را از مسير عادّى خود منحرف مىسازد. وگاهى سحر به معنى خدعه، و باطل را در شكل و قالب حقّ آوردن، آمده است.
«2». «بابل» نام منطقهاى حدود نجف و كربلاى فعلى بوده است.
جلد 1 - صفحه 171
قرآن در اينجا نكتهاى را يادآور مىشود كه جاى دقت و تأمل است. مىفرمايد: ساحر با داشتن علمِ سحر، از دايرهى قدرت الهى خارج نيست و بدون ارادهى خدا قادر به انجام كارى نيست و به كسى نمىتواند ضررى برساند، ولى از آنجايى كه خداوند براى هر چيز اثرى قرار داده است، سحر و جادو نيز مىتواند اثرات سويى داشته باشد كه از آن جمله تأثير آن بر روابط زناشويى و خانوادگى است.