📖آیه امزوز📖
سوره بقره(۲)
آیه ۱۰۶
آیه صد وششم
مَا نَنسَخْ مِنْ آيَةٍ أَوْ نُنسِهَا نَأْتِ بِخَيْرٍ مِّنْهَا أَوْ مِثْلِهَا أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
ﻫﺮ ﺁﻳﻪ ﺍﻱ ﺭﺍ ﻛﻪ [ ﻣﺤﺘﻮﻱ ﺣﻜﻢ ﻳﺎ ﺍﺣﻜﺎﻣﻰ ﺍﺳﺖ ﻭﻗﺘﻲ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻳﺎ ﺍﻗﺘﻀﺎﻱ ﺯﻣﺎﻥ ] ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﺑﺮﺩﺍﺭﻳﻢ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﺍﻧﺪﺍﺯﻳﻢ ، ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻳﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪﺵ ﺭﺍ ﻣﻰ ﺁﻭﺭﻳﻢ . ﺁﻳﺎ ﻧﺪﺍﻧﺴﺘﻪ ﺍﻱ ﻛﻪ ﺧﺪﺍ ﺑﺮ ﻫﺮ ﻛﺎﺭﻱ ﺗﻮﺍﻧﺎﺳﺖ ؟ !(١٠٦)
#ختم_قرآن
محل نزول:
این آیه در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است.
شأن نزول:
بعضى از مفسرين چنين گويند: چون خداوند برخى از احكام و دستورات خود را نسخ ميكرد. يهوديان طعنه ميزدند و مى گفتند محمد داراى رأى متين و محكمى نمى باشد وقتى دستور و حكمى ميآورد، پشيمان ميشود سپس حكم و دستور ديگرى برخلاف آن مى آورد، خداوند براى رد گفتار آنان اين آيه را نازل فرمود.
و نيز از طريق عكرمة از ابن عباس چنين نقل گرديده: كه هر وقتى به رسول خدا صلى الله عليه و آله در شب وحى مى رسيد و در روز آن را فراموش مينمود اين آيه نازل ميگرديد.
تفسیر👇
كلمه «ننسها» از مصدر «انساء» به معناى تأخير انداختن يا حذف كردن است. بدين معنا كه نزول وحى به تأخير افتد و پس از مدّتى نازل شود.
اين آيه در مقام پاسخ به تبليغات سوء يهود است. آنان سؤال مىكردند چرا در اسلام برخى قوانين تغيير پيدا مىكند؟ چرا قبله از بيتالمقدّس به كعبه تغيير يافت؟ اگر اوّلى درست بود
«1». آنان هرگز دوست ندارند به مسلمانان كمترين خيرى برسد، ولى در مقابل از بازگشت آنان به كفر وارتجاع واز سازشكارى وسكوت وسستى با كفّار واز به سختى افتادن آنان، لذّت مىبرند.
«وَدُّوا لَوْ تَكْفُرُونَ كَما كَفَرُوا فَتَكُونُونَ سَواءً» كفّار دوست دارند همانند آنها كافر شويد. نساء، 89.
«وَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ فَيُدْهِنُونَ» كفّار دوست دارند كه تو اى پيامبر نيز با آنها سازش كنى. قلم، 9.
«وَدُّوا ما عَنِتُّمْ» كفّار دوست دارند كه شما مسلمانان در زحمت قرار گيريد. آلعمران، 118.
«وَدَّتْ طائِفَةٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ لَوْ يُضِلُّونَكُمْ» گروهى از اهل كتاب دوست دارند شما را منحرف نمايند. آلعمران، 69.
جلد 1 - صفحه 176
پس دستور دوّم چيست؟ و اگر دستور دوّم درست است پس اعمال قبلى شما باطل است.
قرآن به اين ايرادها پاسخ مىگويد: ما هيچ حكمى را نسخ نمىكنيم يا آن را به تأخير نمىاندازيم مگر بهتر از آن يا همانندش را جانشين آن مىسازيم.
آنان از اهداف و آثار تربيتى، اجتماعى و سياسى احكام غافل هستند. همان گونه كه پزشك براى بيمار در يك مرحله دارويى تجويز مىكند، ولى وقتى حال مريض كمى بهبود يافت، برنامه دارويى و درمان او را تغيير مىدهد. يا معلّم با پيشرفت درس دانشآموز، برنامه درسى او را تغيير مىدهد، خداوند نيز در زمانها و شرايط مختلف و متفاوت، برنامههاى تكاملى بشر را تغيير مىدهد.
يكى از مصاديق آيه، استمرار امامت در جامعه و جانشينى هر امام به جاى امام قبلى است، چنانكه در حديثى ذيل اين آيه مىخوانيم: هر امامى از دنيا مىرود، امام ديگر جانشين او مىشود. «1»
پیام ها
1- انسان همراه با نيازهاى فطرى و ثابت خويش، گاهى در شرايط خاصّ اجتماعى، اقتصادى، سياسى و نظامى نيز قرار مىگيرد. در اين موارد در كنار قوانين و مقررات واحكام ثابت، بايد دستورالعملهاى متغير داشته باشد كه از طريق نسخ يا فرمان پيامبر وجانشينان او به مردم ابلاغ شود. «ما نَنْسَخْ مِنْ آيَةٍ»
2- تغيير احكام، دليل بر شكست طرح قبلى نيست، بلكه نشانهى توجّه به مسائل جديد وتغييرى حكيمانه است. همانند تغيير كتاب ومعلّم. «ما نَنْسَخْ مِنْ آيَةٍ ... نَأْتِ بِخَيْرٍ مِنْها ...»
3- گرچه در ظاهر دستورها متغير وانبيا متعدّدند، ولى لطف خدا همواره يكسان است. «مِثْلِها»
4- جعل احكام و همچنين تغيير و تأخير آنها، بدست خداست. «نَنْسَخْ، نُنْسِها»
«1». نخبة التفاسير.
جلد 1 - صفحه 177
5- همواره بايد بهتر يا همانند جايگزين شود، نه پستتر. «نَأْتِ بِخَيْرٍ مِنْها»
6- اسلام هرگز بنبست ندارد. بعضى از قوانين، قابل تغيير است. «نَنْسَخْ، نُنْسِها»
7- تغيير قانون، علاوه بر زمينههاى گوناگون وپيدا شدن مصالح جديد، نياز به قدرت دارد. «نَنْسَخْ ... أَنَّ اللَّهَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ»
@shahid_modafe_haram_miladheidari