📖آیه امروز📖 سوره بقره(۲) آیه ۱۵۸ آیه صد و پنجاه و هشتم إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِن شَعَائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِمَا وَمَن تَطَوَّعَ خَيْرًا فَإِنَّ اللَّهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ ﺑﻲ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﺻﻔﺎ ﻭ ﻣﺮﻭﻩ ﺍﺯ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﺧﺪﺍﺳﺖ ; ﭘﺲ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺣﺞ ﺧﺎﻧﻪ ﻛﻌﺒﻪ ﻛﻨﺪ ، ﻳﺎ ﻋﻤﺮﻩ ﺍﻧﺠﺎم ﺩﻫﺪ ، ﺑﺮ ﺍﻭ ﮔﻨﺎﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺩﻭ ﻃﻮﺍﻑ ﻛﻨﺪ . ﻭ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ [ ﺑﻪ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺧﻮﺩﺵ ﺍﻓﺰﻭﻥ ﺑﺮ ﻭﺍﺟﺒﺎﺕ ] ﻛﺎﺭ ﻧﻴﻜﻲ [ ﭼﻮﻥ ﻃﻮﺍﻑ ﻭ ﺳﻌﻲ ﻣﺴﺘﺤﺐ ] ﺍﻧﺠﺎم ﺩﻫﺪ ، ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﺧﺪﺍ [ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻋﻤﻞ ﺍﻭ ] ﭘﺎﺩﺍﺵ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻭ [ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻭﺣﺎﻝ ﺍﻭ ] ﺩﺍﻧﺎﺳﺖ .(١٥٨) محل نزول: این آیه در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است.  تفسير 👇 «شعائر» جمع «شعيرة» به نشانه‌هايى كه براى اعمال خاصّى قرار مى‌دهند، گفته مى‌شود و «شعائر الله» علامت‌هايى است كه خدا براى عبادت قرار داده است. «1» صفا و مروه نام دو كوه در كنار مسجدالحرام است كه با فاصله تقريبى 428 متر، روبروى يكديگر قرار دارند و امروزه به صورت خيابانى سرپوشيده در آمده است. زائران خانه خدا، وظيفه دارند هفت مرتبه فاصله ميان اين دو كوه را طى كنند. اين كار يادآور خاطره‌ى هاجر، همسر فداكار حضرت ابراهيم است كه براى پيدا كردن جرعه آبى براى كودك خود اسماعيل، هفت بار فاصله اين دو كوه را با اضطراب و نگرانى و بدون داشتن هيچ گونه ياور و همدمى طى كرد. امام صادق عليه السلام فرمود: در روى زمين، مكانى بهتر از ميان اين دو كوه وجود ندارد، زيرا هر متكبّرى در آنجا سر برهنه و پابرهنه و كفن پوشيده بدون هيچ امتياز و نشانه‌اى بايد مسافت بين دو كوه را طى كند، گاهى با دويدن و گاهى با راه رفتن. كوه صفا علاوه بر اينها خاطره‌هايى از دعوت پيامبر اسلام دارد كه چگونه كفّار مكّه را به توحيد فرامى‌خواند و آنها گوش نمى‌دادند. «2» در عصر جاهليّت، مشركان در بالاى كوه صفا، بتى بنام «اساف» و بر كوه مروه، بت ديگرى بنام «نائله» نصب كرده بودند و به هنگام سعى، آن دو بت را به عنوان تبرّك، با دست مسح مى‌كردند. مسلمانان به همين جهت از سعى ميان صفا ومروه كراهت داشته وفكر مى‌كردند «1». تفسير مجمع‌البيان. «2». تفسير نورالثقلين، ج 1، ص 145. جلد 1 - صفحه 244 با توجّه به سابقه قرار داشتن بت بر بالاى دو كوه، نبايد سعى كنند. آيه فوق نازل شد كه صفا و مروه از شعائر الهى است و اگر مردم نادان آنها را آلوده كرده‌اند، دليل بر اين نيست كه مسلمانان آن را رها كنند. «1» حج وعمره، گاهى در كنار هم، مانند اذان واقامه بجا آورده مى‌شوند، و گاهى اعمال عمره، جداگانه وبه تنهايى انجام مى‌شود. در عمره تمتع پنج عمل واجب است: 1- احرام. 2- طواف. 3- نماز طواف. 4- سعى بين صفا ومروه. 5- كوتاه كردن مو يا ناخن. البته در عمره مفرده، طواف نساء و نماز طواف نساء نيز بر اين پنج عمل اضافه مى‌شود. حج علاوه بر اينها، چند عمل ديگر دارد كه در جاى خود بدان اشاره شده است. به هر حال سعى بين صفا و مروه، هم در عمره مطرح است و هم در حج. ديدن صفا ومروه، حضور در صحنه تاريخ است تا اينكه تصديق به جاى تصور، و عينيّت به جاى ذهنيّت قرار گيرد. در صفا ومروه، كلاس خداشناسى است كه چگونه اراده او اين همه انسان را با آن همه اختلاف، در يك لباس و يك جهت جمع مى‌كند. كلاس پيامبر شناسى است كه چگونه ابراهيم، آن پيامبر الهى، براى انجام فرمان خداوند، زن و فرزند خويش را در آن بيابان تنها گذاشت. و هم كلاس انسان‌شناسى است كه مى‌آموزد چگونه انسان مى‌تواند در لحظاتى اعمالى را انجام دهد كه تا ابد آثار آن باقى بماند. سعى صفا ومروه، ياد مى‌دهد اگر همه با هم حركت كنيم، روح الهى را در جامعه خود مى‌بينيم. سعى صفا ومروه، ياد مى‌دهد كه بايد تكبّر را به دور انداخته وهمراه ديگران حركت كنيم. سعى صفا و مروه، به ما مى‌آموزد كه در راه احياى نام خداوند، زن و كودك هم سهم دارند. در آيات قبل، سخن از بلا و آزمايش بود، در اين آيه نمونه‌اى از آزمايش هاجر، كودك، پدر او و ساير مسلمانان مطرح است. اثر كار خدايى و اخلاص تا آنجا پيش مى‌رود كه همه‌ى انبيا و اوليا، موظّف مى‌شوند به تقليد از هاجر همسر ابراهيم و با قيافه‌اى مضطرب و هروله كنان همچون او، اين مسافت را هفت بار طى كنند. و اين فرمان، تشكر خداوند از رنجهاى‌ «1». تفسير تبيان، ج 1، ص 44. جلد 1 - صفحه 245 حضرت هاجر است. «فَإِنَّ اللَّهَ شاكِرٌ عَلِيمٌ» با اينكه سعى صفا ومروه واجب است، لكن مى‌فرمايد: «فَلا جُناحَ عَلَيْهِ»، اين لحن بخاطر همان نگرانى از وضع پيشين است كه جايگاه بت ومحلّ عبور مشركان بود.