📖آیه امروز📖
سوره بقره(۲)
آیه ۲۱۹
آیه دویست و نوزدهم
يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِن نَّفْعِهِمَا وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ
ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺷﺮﺍﺏ ﻭ ﻗﻤﺎﺭ ﺍﺯ ﺗﻮ ﻣﻰ ﭘﺮﺳﻨﺪ ، ﺑﮕﻮ : ﺩﺭ ﺁﻥ ﺩﻭ ، ﮔﻨﺎﻫﻲ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﺳﻮﺩﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺮﺩم ﺍﺳﺖ ، ﻭ ﮔﻨﺎﻩ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺍﺯ ﺳﻮﺩﺷﺎﻥ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ . ﻭ ﺍﺯ ﺗﻮ ﻣﻰ ﭘﺮﺳﻨﺪ : ﭼﻪ ﭼﻴﺰ ﺍﻧﻔﺎﻕ ﻛﻨﻨﺪ ؟ ﺑﮕﻮ : ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﻓﺰﻭﻥ ﺑﺮ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺖ . ﺧﺪﺍ ﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺁﻳﺎﺗﺶ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ .(٢١٩)
#ختم_قرآن
محل نزول:
این آیه در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است.
شأن نزول:
مفسرين گويند: جماعتى نزد رسول خدا صلى الله عليه و آله آمدند و گفتند: يا رسول الله درباره خمر فتوائى به ما بده زيرا عقل را زائل نموده و مال را از بين ميبرد سپس اين آيه نازل گرديد، (صاحب كشف الاسرار گويد: پرسش كننده عمر بن الخطاب بوده است) و عبدالرحمن بن عوف نيز شبى جلسه اى را با دوستان خود ترتيب داده بود و به خوردن شراب پرداختند و در آن افراط كردند و با حالت مستى به خواندن نماز پرداخته و سوره كافرون را غلط قرائت كرده و به جاى آيه «لاأَعْبُدُ ما تَعْبُدُونَ» اعبد ما تعبدون خوانده بودند و نيز بجاى «لَكُمْ دِينُكُمْ وَلِيَ دِينِ» لكم دينكم الشّرك ولى دينى الاسلام خواندند، سپس آيه «لاتَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى » آيه 43 سوره نساء (چنانكه در جاى خود نيز ذكر خواهد گرديد) نازل گرديد.
و درباره اين قسمت آيه «وَ يَسْئَلُونَكَ ماذا يُنْفِقُونَ» مفسرين عامه و خاصه گويند: عده اى مانند عمرو بن الجموح يا معاذ بن جبل و ثعلبه نزد پيامبر آمدند و سؤال كردند كه اموال خود را به چه كيفيت انفاق و بخشش نمايند سپس اين آيه نازل گرديد.
تفسیر👇
كلمه «اثم» به گفتهى راغب در مفردات، به كارى گويند كه انسان را در انجام كارهاى خير كُند و سست كند.
سؤال اوّلِ مردم دربارهى حكم خمر و ميسر است. كلمه «خمر» به معناى پوشش است و لذا به پارچهاى كه زنان سرِ خود را با آن پوشانده و مراعات حجاب مىكنند، «خمار» مىگويند. از آنجا كه شراب، قدرت تشخيص را از عقل گرفته ودر واقع آن را مىپوشاند، به آن «خمر» مىگويند.
همچنين كلمهى «مَيسر» از «يسر» به معناى آسان است. گويا در قمار، طرفين مىخواهند مال همديگر را به آسانى بربايند.
اين آيه در پاسخ پرسش آنها مىفرمايد: شرابخوارى و قماربازى، گناهان بزرگى هستند، گرچه ممكن است منافعى داشته باشند. چنانكه عدهاى از راه كشت انگور يا شراب فروشى و گروههايى با داير كردن قمارخانه، ثروتى بدست مىآورند. در كتابهاى علمى وتربيتى، آثار وعوارض منفى شراب و قمار به تفصيل بازگو شده است.
در اينجا فهرستى از آنچه در تفسيرنمونه در باب زيانهاى شراب وقمار آمده است، مىآوريم:
1. كوتاه شدن عمر.
2. عوارض منفى در كودكان. مخصوصاً اگر آميزشى در حال مستى صورت گيرد.
3. گسترش فساد اخلاقى وبالا رفتن آمار جنايات از قبيل: سرقت، ضرب وجرح، جرائم جنسى و افزايش خطرات و حوادث رانندگى. از يكى از دانشمندان نقل شده است كه اگر دولتها نيمى از شراب فروشىها را ببندند، ما نيمى از بيمارستانها و تيمارستانها را مىبنديم.
قمار نيز از جمله عوامل هيجان، بيمارىهاى عصبى، سكتههاى مغزى و قلبى، بالا رفتن ضربان قلب، بى اشتهايى، و رنگ پريدگى و ... است. همچنان كه بررسى كنندگان، سى درصد آمار جنايات را مرتبط با قمار دانستهاند. در ضمن قمار، در شكوفايى اقتصادى نقش تخريبى داشته و نشاط كار مفيد را از بين مىبرد. در بعضى از كشورهاى غير اسلامى نيز در
جلد 1 - صفحه 342
سالهايى قمار را ممنوع و غير قانونى اعلام كردهاند. مثلًا انگلستان در سال 1853، شوروى در سال 1854 و آلمان در سال 1873 قمار را ممنوع اعلام كردند.
سؤال دوّمِ مردم دربارهى انفاق است كه مىپرسند چه چيزى را انفاق كنند؟ آيه در جواب مىفرمايد: «عفو» را! عفو در لغت علاوه بر گذشت و آمرزش به معناى حدّ وسط، مقدار اضافى، و بهترين قسمت مال آمده است و هر يك از اين معانى نيز با آيه سازگار است و ممكن است مراد از عفو، همهى اين معانى باشد. يعنى اگر خواستيد انفاق كنيد، هم مراعات اعتدال را نموده و همهى اموالتان را يكجا انفاق نكنيد تا خود نيازمند نشويد و هم در موقع انفاق، از بهترين اموال خود بدهيد. چنانكه قرآن در جاى ديگر مىفرمايد: «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ» «1» به نيكى نمىرسيد مگر از آنچه دوست داريد انفاق كنيد.