📖آیه امروز📖
سوره بقره(۲)
آیه ۲۲۰
آیه دویست و بیستم
فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَىٰ قُلْ إِصْلَاحٌ لَّهُمْ خَيْرٌ وَإِن تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
[ ﺁﺭﻱ ، ﺗﺎ ] ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ [ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺻﻠﺎﺡ ] ﺩﻧﻴﺎ ﻭ ﺁﺧﺮﺕ [ ﺍﺳﺖ ] ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ . ﻭ ﺍﺯ ﺗﻮ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻳﺘﻴﻤﺎﻥ ﻣﻰ ﭘﺮﺳﻨﺪ ، ﺑﮕﻮ : ﺍﺻﻠﺎﺡ ﺍﻣﻮﺭ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ، ﻭ ﺍﮔﺮ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﻌﺎﺷﺮﺕ ﻛﻨﻴﺪ ﻭ ﺍﻣﻮﺭﺗﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﻣﻮﺭﺷﺎﻥ ﺑﻴﺎﻣﻴﺰﻳﺪ [ ﻛﺎﺭﻱ ﺧﺪﺍﭘﺴﻨﺪﺍﻧﻪ ﺍﺳﺖ ] ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺮﺍﺩﺭ ﺩﻳﻨﻲ ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ، ﻭ ﺧﺪﺍ ﺍﻓﺴﺎﺩﮔﺮ [ ﺩﺭ ﺍﻣﻮﺭ ﻳﺘﻴﻢ ] ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﺻﻠﺎﺡ ﮔﺮ ﺑﺎﺯﻣﻰ ﺷﻨﺎﺳﺪ . ﻭ ﺍﮔﺮ ﺧﺪﺍ ﻣﻰ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ [ ﺩﺭ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻭ ﻣﺴﺆﻭﻟﻴﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎﻝ ﻭ ﺟﺎﻥ ﻳﺘﻴﻢ ] ﺑﻪ ﺯﺣﻤﺖ ﻣﻰ ﺍﻧﺪﺍﺧﺖ ; ﻣﺴﻠﻤﺎً ﺧﺪﺍ ﺗﻮﺍﻧﺎﻱ ﺷﻜﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻭ ﺣﻜﻴﻢ ﺍﺳﺖ .(٢٢٠)
#ختم_قرآن
محل نزول:
این آیه در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است.
شأن نزول:
صفوان بن عبدالله بن مسكان از امام صادق عليه‌السلام روايت كند كه وقتى كه آيه «إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوالَ الْيَتامى ظُلْماً» نازل گرديد. هر كسى كه طفل يتيمى را در كفالت خويش داشت از نزد خود بيرون راند و درباره بيرون راندن آنها از پيامبر كسب تكليف نمودند سپس اين آيه نازل گرديد.[۳]
و نيز از ابن عباس روايت گرديده: كه وقتى كه آيات «وَلاتَقْرَبُوا مالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ» و «إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوالَ الْيَتامى » نازل گرديد، هر كس طفل يتيمى كه در سرپرستى خويش داشت يا او را رها مي‌كرد و يا اين كه غذا و لباس آنها را از خانواده خود جدا مي‌ساخت و به غذاهاى آنها دست نمي‌زد. به النتيجه غذاهاى مزبور يا فاسد مي‌گشت و يا به دور انداخته مي‌شد و اين كارها بر يتيمان سخت و گران مي‌آمد. جريان امر را به رسول خدا صلى الله عليه و آله گفتند: اين آيه نازل گرديد.
او عزيز و حكيم است.
تفسیر👇
جمله «فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ»، يا مربوط به مسئله انفاق است كه در آيه قبل آمده است، يعنى انفاق شما براى آسايش دنيا و آخرت باشد، نه همه مال را خرج كنيد كه باعث زحمت شما
جلد 1 - صفحه 344
در دنيا شود، و نه بخل ورزيد كه مايه محروميّت شما از ثواب آخرت باشد، «1» و يا اينكه مربوط به تفكّر باشد كه در پايان آيه قبل اشاره شد. يعنى انسان بايد در مسائل دنيا و آخرت فكر كند و براى آخرت خود از همين دنيا چيزى را كسب كند و در مبدأ و معاد و اسرار هستى و آفريده‌ها و قوانين حاكم فكر كند و تا آنجا كه مى‌تواند، مسائل را با تعقّل و انديشه قبول كند هر چند شرط پذيرش مكتب، آگاهى بر همه اسرار نيست. «2»
در تفاسير آمده است: وقتى آيه دهم سوره نساء نازل شد، كه خوردن مال يتيم، خوردن آتش است، افرادى كه در منزل يتيمى داشتند به اضطراب افتادند. برخى يتيمان را از خانه بيرون كردند وبعضى ظرف وغذاى يتيم را جدا نمودند به طورى كه براى يتيم و صاحب‌خانه مشكلاتى بوجود آمد. آنان به حضور پيامبر صلى الله عليه و آله رسيده و از رفتار با يتيمان سؤال نمودند، پيامبر جواب داد: اصلاح امور يتيمان، از رها كردن آنهابهتر است، نبايد به خاطر آميخته شدن اموال آنان با اموال خودتان، ايتام را رها كرده و از مسئوليّت اداره آنها شانه خالى كنيد، آنان برادران دينى شما هستند و مخلوط شدن اموال آنان با زندگى شما، در صورتى كه هدف، حيف و ميل اموال آنها نباشد مانعى ندارد و بدانيد خداوند مفسد را از مصلح باز مى‌شناسد.
پیام ها
1- دنيا و آخرت را سطحى ننگريد و در آن فكر كنيد. «تَتَفَكَّرُونَ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ»
2- رها كردن كار يتيمان، مصلحت نيست، بلكه به نيّت خير و با چشم برادرى معاشرت نمودن با آنان مصلحت است. «قُلْ إِصْلاحٌ لَهُمْ خَيْرٌ»
3- هرگونه اصلاح در وضعيّت يتيمان، ارزش است. كلمه «اصلاح» به صورت مطلق آمده تا شامل همه‌ى اصلاحات اعمّ از اصلاح مالى، علمى، عملى، تربيتى و دينى بشود. «إِصْلاحٌ لَهُمْ خَيْرٌ»
4- يتيمان، نه برده و نه فرزند ما هستند، بلكه برادر كوچك ما و جزء خود ما هستند. «فَإِخْوانُكُمْ»
«1». ترجمه مرحوم الهى قمشه‌اى.
«2». تفسيرالميزان، ذيل آيه.
جلد 1 - صفحه 345
5- نه افراط و نه تفريط، نه به نام اصلاح، اموال ايتام را بخوريد و نه از ترس فساد، آنان را رها كنيد كه خداوند مصلح و مفسد را مى‌شناسد. «وَ اللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ»
6- اگر بدانيم خداوند افكار ونيات ما را مى‌داند، فساد و خلاف نمى‌كنيم. «وَ اللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ»
7- تكليفِ فوق طاقت در اسلام نيست. «لَوْ شاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَكُمْ»
8- آسان‌گيرى دستورات، كارى حكيمانه است. «لَوْ شاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ»
@shahid_modafe_haram_miladheidari