«این صحنه همیشه محل آزمایش است
چهار صباحی زنده ایم
آخر هم از دنیا می رویم
در این چهار صباحی که زنده ایم
مرتب به وسیله خدا آزمایش می شویم
و هر لحظه و ثانیه عمر ما آزمایش است
شکست هست، پیروزی هست
سختی هست، راحتی هست
همه چیز هست
ولی آن چه بیش از همه مطرح است
آزمایش خداست»
• شهید محمّدابراهیم همت🕊
#شهــیدانه🌹
ترجمه و شرح خطبه 139 نهج البلاغه: هشدار از پیامد شورای خلافت
متن نهج البلاغه
و من كلام له (علیه السلام) في وقت الشورى:
لَنْ يُسْرِعَ أَحَدٌ قَبْلِي إِلَى دَعْوَةِ حَقٍّ وَ صِلَةِ رَحِمٍ وَ عَائِدَةِ كَرَمٍ؛ فَاسْمَعُوا قَوْلِي وَ عُوا مَنْطِقِي، عَسَى أَنْ تَرَوْا هَذَا الْأَمْرَ مِنْ بَعْدِ هَذَا الْيَوْمِ تُنْتَضَى فِيهِ السُّيُوفُ وَ تُخَانُ فِيهِ الْعُهُودُ، حَتَّى يَكُونَ بَعْضُكُمْ أَئِمَّةً لِأَهْلِ الضَّلَالَةِ وَ شِيعَةً لِأَهْلِ الْجَهَالَةِ.
سخنى از آن حضرت (ع) هنگام شورا:
هيچكس پيش از من براى قبول دعوت حق و صله رحم و احسان نشتافت. پس سخن من بشنويد و هر چه مى گويم، نيك، در خاطر نگه داريد. پس از اين روز، خواهيد ديد كه شمشيرها از غلاف كشيده شود و پيمانها شكسته آيد تا آنجا كه بعضى از شما سركرده گمراهان شويد و برخى ديگر از پيروان اهل جهالت.
از سخنان آن حضرت است به هنگام شورا:
احدى پيش از من به قبول دعوت حق، و صله رحم، و احسان كريمانه نشتافته. پس سخنم را بشنويد، و گفتارم را حفظ كنيد، ممكن است بعد از امروز ببينيد كه در مسأله خلافت شمشيرها بر آمده، و به پيمانها خيانت عارض شده، تا جايى كه برخى از شما پيشواى گمراهان گشته، و بعضى تابع جاهلان شده ايد.
(در سال 23 هجرى وقتى در شوراى شش نفره تنها با تأييد داماد عثمان «عبد الرحمن» به عثمان رأى دادند و حقائق مسلّم را ناديده گرفتند، فرمود).
ويژگى هاى امام عليه السّلام (و هشدار از حوادث خونين آينده):
مردم هيچ كس پيش از من در پذيرش دعوت حق شتاب نداشت، و چون من كسى در صله رحم، و بخشش فراوان تلاش نكرد، پس به سخن من گوش فرا دهيد، و منطق مرا در يابيد، كه در آينده اى نه چندان دور براى تصاحب خلافت شمشيرها كشيده شده، و عهد و پيمان ها شكسته خواهد شد، تا آن كه بعضى از شما پيشواى گمراهان و پيرو جاهلان خواهيد شد.
و از سخنان آن حضرت است به هنگام شورى:
هيچ كس پيش از من به -پذيرفتن- دعوت حق نشتافت، و چون من توفيق صله رحم و افزودن در بخشش و كرم نيافت. پس گفته مرا بشنويد و به سخنم گوش فرا دهيد كه بيم آن است كه پس از اين روز، بر سر اين كار شمشيرها كشيده شود، و در پيمانها خيانت رود، تا آنجا كه بعض از شما پيشواى گمراهان گردد، و پيرو فرقه نادانان.
از سخنان آن حضرت عليه السَّلام است (بعد از وفات عمر) هنگاميكه (بدستور او براى امر خلافت) شورى برقرار شد (امام عليه السّلام به زيان آن مجلس اشاره فرمود):
(1) هيچكس پيش از من به دعوت حقّ و پيوند با خويشان و باحسان و بخشش (خلاصه در كارهاى خدا پسند) نشتافته است، پس (در آنچه اقدام نمى نمايم مانند اين مجلس كه عمر امر به تشكيل آن داده حقّ و حقيقى نمى بينم، بنا بر اين) سخنم را شنيده گفتارم را در نظر داشته باشيد،
(2) بزودى بعد از امروز (كه اين مجلس منعقد ميشود) امر خلافت را مى بينيد كه شمشيرها در آن كشيده و عهد و پيمانها شكسته خواهد شد تا جائيكه بعضى از شما (طلحه و زبير) پيشوايان گمراهان شده و برخى پيرو نادانان (عثمان و غيره) مى گردد (و اين همه فتنه و فساد و خونريزيها نتيجه اين مجلس است كه اساس آن روى باطل و نادرستى قرار گرفت).
هيچ کس زودتر از من دعوت حق را اجابت نکرد، و به سوى صله رحم و احسان و بخشش همچون من نشتافت. بنابراين سخنم را بشنويد، و گفته هايم را حفظ کنيد. ممکن است بعد از امروز در مورد اين امر (خلافت) با چشم خود، شمشيرهايى را ببينيد که از نيام درآمده و به پيمانها خيانت شده! (و بيعت ها نقض گرديده) تا آن جا که بعضى از شما پيشوايان اهل ضلالت و (بعضى ديگر) پيروان اهل جهالت خواهيد بود.
شرح
شرح : پیام امام امیر المومنین ( مکارم شیرازی )(لبه فعال)
شرح علامه جعفری
شرح ابن میثم بحرانی ( ترجمه محمدی مقدم )
منهاج البراعه (خوئی)
جلوه تاریخ درشرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ( مهدوی دامغانی )
پيام امام اميرالمؤمنين عليه السلام، ج 5، ص: 547-541
وَمِنْ كلام لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ في وقت الشورى.
از سخنان امام عليه السلام كه به هنگام تشكيل شوراى شش نفرى براى انتخاب خليفه پس از عمر، ايراد فرمود.
خطبه در يك گناه:
مى دانيم هنگامى كه عمر خودرا در آستانه مرگ ديد براى تعيين خليفه بعدى اقدام به تشكيل شوراى شش نفره اى كرد كه يكى از آنها على عليه السلام و ديگرى عثمان بود. چينش افراد شورا بسيار حساب شده و كاملًا سياسى بود و از همان آغاز پيدا بود كه هدف، كنارگذاشتن على عليه السلام و روى كارآوردن عثمان نه به عنوان نصب خليفه پيشين، بلكه به عنوان منتخب شوراى بزرگان اسلام بود كه شرح آن در تفسير خطبه سوّم خطبه شقشقيه گذشت.
على عليه السلام كه از حوادث پشت برده شورى كاملًا با خبر بود، براى اتمام حجت خطبه اى خواند و به شوراييان هشدار داد كه بخش كوتاهى از آن را مرحوم سيّد رضى در اين جا آورده است.
هشدار نسبت به حوادث آينده:
اين سخن امام (عليه السلام) در واقع از سه قسمت تشکيل شده است : نخست اشاره به چند فضيلت از فضايل خود مى فرمايد، نه براى خود ستايى بلکه تا زمينه را براى پذيرش آنان آماده سازد. پس از آن از آنان مى خواهد که به منطقش گوش فرا دهند، و اندرزهايش را بپذيرند، که خير و صلاح و سعادت آنها در آن است، و در قسمت سوّم به حوادث دردناکى که در صورت عدم پذيرش اندرزهايش در جامعه اسلامى روى مى دهد، اشاره مى فرمايد و به آنها هشدار مى دهد.
در قسمت اوّل مى فرمايد : «هيچ کس زودتر از من دعوت حق را اجابت نکرد و به سوى صله رحم و احسان و بخشش همچون من نشتافت» (لَنْ يُسْرِعَ أَحَدٌ قَبْلِي إلَى دَعْوَةِ حَقٍّ، وَ صِلَةِ رَحِم، وَ عَائِدَةِ کَرَم).
در اين سه فضيلت بزرگ، ابتدا اشاره به پذيرش اسلام مى فرمايد : که على (عليه السلام) نخستين کسى بود که اسلام را پذيرفت، و طبيعى است چنين کسى از همه با هوش تر و نسبت به اسلام دلسوزتر است، و ديگر اين که او در صله رحم نيز پيشگام بود، چرا که از آغاز دعوت پيامبر (صلى الله عليه وآله) تا پايان عمرش همواره در کنار او قرار داشت، و در حوادث سخت همچون ليلة المبيت و جنگ احد و مانند آن خودرا سپر بلا براى حفظ جان پيامبر (صلى الله عليه وآله) نمود. و در احسان و بخشش نيز از همه پيشگام تر بودم، تا آن جا که خداوند آياتى در قرآن در مورد بخشيدن خاتم، در حال رکوع(1)، و يا بخشيدن غذاى خود به مسکين و يتيم و اسير(2)، و يا بخشيدن درهمى پنهان و درهمى آشکار، درهمى در شب و درهمى در روز(3)، نازل فرمود.
سپس با توجه به اعترافى که همگان نسبت به او در اين امور داشتند، مى فرمايد : «اکنون که چنين است، سخنم را بشنويد و گفته هايم را حفظ و نگهدارى کنيد». (فَاسْمَعُوا قَوْلِي، وَ عُوا مَنْطِقي).
در انتخاب عثمان عجله نکنيد، اين کار خطرناکى است که عواقب شومى دارد و براى مسلمين بسيار گران تمام مى شود.
در ادامه اين سخن به شرح آينده تاريک اين انتخاب پرداخته، مى افزايد : «ممکن است بعد از امروز، در مورد اين امر (خلافت) با چشم خود شمشيرهايى را ببينيد که، از نيام به درآمده و به پيمان ها خيانت شده ! (و بيعت ها نقض گرديده است) تا آن جا که بعضى از شما پيشوايان اهل ضلالت، و (بعضى ديگر) پيروان اهل جهالت خواهيد بود». (عَسَى أَنْ تَرَوْا هذَا الاَْمْرَ مِنْ بَعْدِ هذَا الْيَوْمِ تُنْتَضَى فِيهِ السُّيُوفُ، وَتُخَانُ فِيهِ الْعُهُودُ، حَتَّى يَکُونَ بَعْضُکُمْ أَئِمَّةً لأَهْلِ الضَّلاَلَةِ، وَ شِيعَةً لأَهْلِ الْجَهَالَةِ).
در اين که، اين پيشگويى اشاره به حوادث قتل عثمان و کشيده شدن شمشيرها و شکستن بيعت ها از سوى کسانى همچون طلحه و زبير، و مانند آنها است، يا اشاره به شورش ناکثين و قاسطين و مارقين( آتش افروزان جنگ جمل و صفّين و نهروان) مى باشد، در ميان مفسّران نهج البلاغه گفتگوست.
ولى با توجه به ظروفى که اين خطبه در آن ايراد شده، (هنگام شورا براى انتخاب خليفه سوّم) به نظر مى رسد که تفسير اوّل قويتر است، و همان گونه که امام (عليه السلام) پيش بينى کرده بود با روى کارآمدن عثمان، حيف و ميل در بيت المال آغاز شد، و بستگان و اطرافيان او مقامهاى حسّاس کشور اسلامى را در اختيار گرفتند، وخودرا روى بيت المال افکندند و هر کارى خواستند با بيت المال مسلمين انجام دادند، و اين امر خشم مسلمين را برانگيخت و بر ضد او قيام کردند، گروهى همچون طلحه و زبير، سردمدار اين قيام بودند، و گروهى هم به دنبال آنها افتادند و شد آنچه نمى بايست بشود، در حالى که اگر تعصّبهاى خويشاوندى و ملاحظات شخصى بر آن شوراى آنچنانى حاکم نمى شد، و خلافت را به دست اهلش مى سپردند، نه آن حوادث به وجود مى آمد، و نه حوادث نامطلوب بعد از آن، چرا که ريشه هاى فتنه ناکثين و قاسطين و مارقين را نيز بايد در حوادث عصر عثمان جستجو کرد.
خطبه ۱۳۹نهج البلاغه
شهید محمد کامران -۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ - لبخند اشک | شبکه قرآن
خاطره گویی خواهر گرامی شهید مدافع حرم محمد کامران
بر روی لینک بزنید
👇👇👇
https://telewebion.com/episode/0x66fbe5f