📕 مثَلُهُمْ كَمَثَلِ الَّذِي اسْتَوْقَدَ ناراً فَلَمَّا أَضاءَتْ ما حَوْلَهُ ذَهَبَ اللهُ بِنُورِهِمْ وَ تَرَكَهُمْ في ظُلُماتٍ لا يُبْصِرُونَ [17]
📖 آنان (منافقان) همانند كسانى هستند كه آتشى افروخته‌اند [تا از تاريكى وحشتناك رهايى يابند]، ولى همين كه آتش اطرافشان را روشن ساخت، خداوند روشنايى آنها را گرفته و در تاريكي‌ها رهايشان مى‌سازد؛ در حالى‌كه [چيزى را] نمى بينند.
#بقره
#آیه17
1️⃣ أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) بَعْدَ وَفَاهًْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فِی الْمَسْجِدِ وَ النَّاسُ مُجْتَمِعُونَ بِصَوْتٍ عَالٍ: الَّذِینَ کَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللهِ أَضَلَّ أَعْمالَهُمْ. فَقَالَ ابن عباس (رحمة الله علیه): یَا أَبَا الْحَسَنِ (علیه السلام)! لِمَ قُلْتَ مَا قُلْتَ؟ قَال (علیه السلام): ... اَتَشْهَدُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَنَّهُ اسْتَخْلَفَ أَبَا بَکْرٍ؟ قَالَ: مَا سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّه (صلی الله علیه و آله) أَوْصَی إِلَّا إِلَیْکَ. قَالَ: فَهَلَّا بَایَعْتَنِی. قَالَ: اجْتَمَعَ النَّاسُ عَلَی أَبِی بَکْرٍ فَکُنْتُ مِنْهُمْ. فَقَالَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام): کَمَا اجْتَمَعَ أَهْلُ الْعِجْلِ عَلَی الْعِجْلِ، هَاهُنَا فُتِنْتُمْ، وَ مَثَلُکُمْ کَمَثَلِ الَّذِی اسْتَوْقَدَ ناراً فَلَمَّا أَضاءَتْ ما حَوْلَهُ ذَهَبَ اللهُ بِنُورِهِمْ وَ تَرَکَهُمْ فِی ظُلُماتٍ لا یُبْصِرُونَ صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لا یَرْجِعُونَ.
✅ امام علی (علیه السلام)- امیرالمؤمنین (علیه السلام) پس از رحلت پیامبراکرم (در اجتماع مردم در مسجد، با صدای بلند فرمودند:
«کسانی که کافر شدند و سدّ راه خداوند گشتند اعمالشان نابود می‌گردد».
ابن‌عباس گفت: «ای اباالحسن (علیه السلام)! از چه روی چنین سخن گفتید»؟
حضرت (علیه السلام) فرمودند: «... آیا تو بر اینکه پیامبر (پس از خود، ابوبکر را به خلافت برگزید شهادت می‌دهی»؟
گفت: «نشنیدم که پیامبر (کسی غیر از تو را به عنوان وصیّ خود برگزیند».
حضرت (علیه السلام) فرمودند: «پس چرا تو با من بیعت نکردی»؟
گفت: «دیدم، همه‌ی مردم به بیعت با ابوبکر اجتماع کردند، من هم به ایشان پیوستم».
حضرت (علیه السلام) فرمودند: «همان‌طور که قوم بنی‌اسرائیل بر پرستش گوساله اجتماع کردند، شما نیز این چنین مورد آزمایش قرار گرفتید
و همچنین مَثَل شما مثل کسی است که آتشی بیفروخت و همین که اطراف وی را روشن ساخت، خدا نورش را برد و در تاریکی رهایش کرد که در آن چیزی نمی‌بینند. آنها کر، گنگ وکورند پس [به‌سوی حق] باز نمی‌گردند.
🔰 تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۵۸ بحارالأنوار، ج۲۹، ص۵/ القمی، ج۲، ص۳۰۱
#بقره
#آیه17
2️⃣ الکاظم (علیه السلام)- مَثَلُ هَؤُلَاءِ الْمُنَافِقِینَ کَمَثَلِ الَّذِی اسْتَوْقَدَ نَاراً أَبْصَرَ بِهَا مَا حَوْلَهُ، فَلَمَّا أَبْصَرَ ذَهَبَ اللَّهُ بِنُورِهَا بِرِیحٍ أَرْسَلَهَا عَلَیْهَا فَأَطْفَأَهَا أَوْ بِمَطَرٍ، کَذَلِکَ مَثَلُ هَؤُلَاءِ الْمُنَافِقِینَ النَّاکِثِینَ لَمَّا أَخَذَ اللَّهُ تَعَالَی عَلَیْهِمْ مِنَ الْبَیْعَهًْ لِعَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) أَعْطَوْا ظَاهِراً شَهَادَهًْ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ أَنَّ عَلِیّاً (علیه السلام) وَلِیُّهُ وَ وَصِیُّهُ وَ وَارِثُهُ وَ خَلِیفَتُهُ فِی أُمَّتِهِ، وَ قَاضِی دُیُونِهِ، وَ مُنْجِزُ عِدَاتِهِ، وَ الْقَائِمُ بِسَایِسَهًْ عِبَادِ اللَّهِ مَقَامَهُ، فَوَرِثَ مَوَارِیثَ الْمُسْلِمِینَ بِهَا، وَ وَالَوْهُ مِنْ أَجْلِهَا، وَ أَحْسَنُوا عَنْهُ الدِّفَاعَ بِسَبَبِهَا، وَ اتَّخَذُوهُ أَخاً یَصُونُونَهُ مِمَّا یَصُونُونَ عَنْهُ أَنْفُسَهُمْ بِسِمَاعِهِمْ مِنْهُ لَهَا، فَلَمَّا جَاءَ الْمَوْتُ وَقَعَ فِی حُکْمِ رَبِّ الْعَالَمِینَ الْعَالِمِ بِالْأَسْرَارِ الَّذِی لَا یَخْفَی عَلَیْهِ خَافِیَهًْ، فَأَخَذَهُمْ بِعَذَابِ بَاطِنِ کُفْرِهِمْ فَذَلِکَ حِینَ ذَهَبَ نُورُهُمْ وَ صَارُوا فِی ظُلُمَاتِ عَذَابِ اللَّهِ، ظُلُمَاتِ أَحْکَامِ الْآخِرَهًْ لَا یَرَوْنَ مِنْهَا خُرُوجاً وَ لَا یَجِدُونَ عَنْهَا مَحِیص.
✅ امام کاظم (علیه السلام)- مَثَل این منافقان همچون کسی است که آتشی برپا می‌کند تا با آن اطرافش را ببیند؛
پس آنگاه که می‌تواند ببیند، خداوند با فرستادن باد و یا باران، آتش را خاموش کرده و نورش را از بین می‌برد؛
مَثَل این منافقان پیمان‌شکن این‌چنین است؛
زمانی‌که خداوند از ایشان بر ولایت علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) بیعت گرفت به ظاهر شهادت‌دادند که هیچ معبودی جز خدای یکتا نیست و محمّد (بنده و فرستاده‌ی اوست و علی (علیه السلام) سرپرست، وصی، وارث و جانشین او در میان امّتش می‌باشد؛
احکامش را قضاوت کرده و وعده‌هایش را محقّق نموده و امور بندگان را پس از پیامبر (به جای او سیاست می‌کند؛ و به‌خاطر ولایتش، ارزش‌های اسلام و مسلمین را به ارث می‌برد و مردم نیز به‌خاطر آن او را اطاعت می‌کنند و بدین سبب دفاع از او را نیکو می‌دارند و به خاطر ولایتش، گوش به فرمان او هستند و او را چون برادری دانسته و از او صیانت می‌کنند؛
همان‌طور که از داشته‌های خود حفظ و صیانت می‌کنند. زمانی‌که به امر پروردگار دو جهان - که به اسرار مطّلع است و رازی برایش پنهان نمی‌ماند- زمان مرگ آنها فرا برسد، خداوند ایشان را به‌سبب کفر درونیشان عذاب می‌کند؛ پس آن زمانی است که نورشان زایل شده و در تاریکی عذاب الهی فرومی‌روند. در تاریکی جزای اعمالشان در آخرت گرفتار می‌شوند؛ به‌طوری‌که راهی برای بیرون‌رفتن و فرارکردن نمی‌یابند.
🔰 تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۶۰ بحارالأنوار، ج۳۱، ص۵۶۷/ الإمام العسکری، ص۱۳۰
#بقره
#آیه17