🏴 حیات دین
▪️ نكات فراوانی در همین زیارت اربعین سالار شهیدان هست، برخی از آن نكات جامعه روحانیت را كاملاً هشدار می دهد و همچنین امت اسلامی را بیدار می كند؛ زیرا آن عنصر محوری این زیارت این است كه گرچه هدف اصلی انبیا (علیهم الصلاة و علیهم السلام) تعلیم كتاب و حكمت از یك سو و تزكیه نفوس از سوی دیگر است، یعنی با داشتن حوزه های علمی، مراكز فكری فرهنگی و دانشگاهی جامعه را عالم بكنند به معارف الهی و علوم وحیانی از یك سو و وارسته و منزه بكنند از سوی دیگر، این كار خیلی سخت نیست؛ یعنی یاد دادن، سخن گفتن، درس گفتن، كتاب نوشتن و عده ای را عالم كردن سخت نیست و در حوزه های علمیه الحمدلله موفق اند، دانشگاه ها موفقاند، مراكز فكری فرهنگی موفقاند، این در حدّ ﴿یعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَ الْحِكْمَةَ﴾[3] است. مرحله بعدی كه تزكیه نفوس است آسان نیست! یعنی جامعه ای كه عالم شد عاقل شود، این قدرتی كه دارد بفهمد كجا مصرف بكند و چگونه از آن بهره برداری بكند؛ این علمی كه در حوزه یا دانشگاه یاد گرفت كجا مصرفش كند، این دشوار است ﴿وَ یزَكِّیهِمْ﴾ كار آسانی نیست.
▪️ این بیان نورانی حضرت امیر(سلام الله علیه) كه فرمود «رب عالم قد قتله جهله و علمه معه لا ینفعه» همین است فرمود خیلیها هستند كه در حوزهها یا دانشگاهها درس خواندند استاد شدند كتاب نوشتند مدرس شدند ولی كشته جهلاند علم هست ولی عقل نیست.
▪️ تمام تلاش سالار شهیدان(سلام الله علیه) برای استنقاذ بود نه برای تعلیم حوزه و دانشگاه، آن در آن در فضای آزاد است. شما میبینید در حال عادی هركسی سر پست خودش باشد كافی است؛ اما وقتی دشمن در روز خطر دارد حمله میكند همه در حال آماده باشند میروند در سنگر و آماده حمله و دفاعاند، فرمود ما الآن در شرایط بحرانی هستیم اُموی كشور را به صورت بحران درآورده ما باید اول جامعه را عالم بكنیم، بعد هم جامعه عالم را عاقل بكنیم. ذات اقدس الهی فرمود وجود مبارك رسول گرامی (علیه و علی آله آلاف التحیة و الثناء) مانند سایر انبیاء معلم كتاب و حكمت بود از یك سو، بعد در سورهٴ مباركهٴ «جمعه» دارد كه خدای سبحان آن حضرت را مبعوث كرد تا اینها را از ضلالت به در بیاورد ﴿وَ إِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفی ضَلالٍ مُبینٍ﴾؛[4] از آن ضلالت و حیرت و گمراهی نجات پیدا كند، همین دو هدفی كه در قرآن كریم آمده است در اولین خطبه نورانی نهج البلاغه حضرت امیر (سلام الله علیه) آمده است كه ذات اقدس الهی رسول گرامی را مبعوث كرد «فَهَدَاهُمْ بِهِ مِنَ الضَّلَالَةِ وَ أَنْقَذَهُمْ بِمَكَانِهِ مِنَ الْجَهَالَةِ»؛ یعنی ذات اقدس الهی پیامبر را مبعوث كرد تا پیامبر جامعه جاهلیت فرو رفته در شرك و الحاد را از آن حالت سوختگی و غرق انقاذ كند. اگر وجود مبارك سالار شهیدان شده «حُسَینٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَینٍ»،[5] این هم تعلیم داد در چند سال، هم انقاذ كرد جامعه را نجات داد؛ لذا وقتی در شام از وجود مبارك امام سجاد (سلام الله علیه) سؤال می كنند كه در این جریان چه كسی پیروز شد؟ فرمود ما، ما پیروز شدیم «إِذَا أَرَدْتَ أَنْ تَعْلَمَ مَنْ غَلَبَ وَ دَخَلَ وَقْتُ الصَّلَاةِ، فَأَذِّنْ ثُمَّ أَقِم»؛[6] فرمود اگر خواستی ببینی در این جریان كه پیروز شد؟ موقع نماز اذان و اقامه بگو ببین نام چه كسی را می بری، ما رفتیم این نام را زنده كردیم و برگشتیم؛ حالا زنجیر به گردن حضرت است ... بازوان آنها با طناب بسته عرض كردند چه کسی پیروز شد؟ فرمود ما! ما رفتیم حقمان را گرفتیم، دِینمان را ادا كردیم و برگشتیم، ما رفتیم این نام را زنده كردیم!
[1]. مصباح المتهجد، ج2، ص772.
[2]. تهذیب الأحكام (تحقیق خرسان)، ج6، ص52؛ «وَ رُوِی عَنْ أَبِی مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ الْعَسْكَرِی ع أَنَّهُ قَالَ: عَلَامَاتُ الْمُؤْمِنِ خَمْسٌ صَلَاةُ الْخَمْسِینَ وَ زِیارَةُ الْأَرْبَعِینَ وَ التَّخَتُّمُ فِی الْیمِینِ وَ تَعْفِیرُ الْجَبِینِ وَ الْجَهْرُ بِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم».
[3]. سوره بقره، آیه2
[4]. سوره جمعه، آیه2.
[5]. کامل الزیارت، ص52.
منابع اهل سنت: سنن ابن ماجه، ج1، ص152؛ سنن ترمذی، ج5، ص475؛ «حُسَینٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَینٍ، أَحَبَّ اللَّهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَینًا، حُسَینٌ سِبْطٌ مِنْ الْأَسْبَاطِ».
[6]. الأمالی (للطوسی)، ص677.
#اربعین
#هشدار
#عالم_و_عاقل
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
📚 درس اخلاق
تاریخ: 1386/12/09
🆔 @a_javadiamoli_esra
🏴 چراغ علم و هدایت
▪️ در تبیین سخنان نورانی امام مجتبی (صلوات الله و سلامه علیه) طبق نقل مرحوم كلینی كه فرمود: «كُونُوا أَوْعِیةَ الْعِلْمِ وَ مَصَابِیحَ الْهُدَى»،[1] این هماهنگی استنباط می شود كه انسان هم باید چراغ علم داشته باشد و هم چراغ هدایت; چراغ علم داشته باشد كه راه خود را ببیند, چراغ هدایت كه راه دیگران را نبندد و به دیگران راه بدهد؛ ولی هماهنگی علم و عمل در این است كه آن چراغ به دست همین علم افروخته می شود، روغن زِیت و زیتونه آن را باید همین علم فراهم كند. اگر علمی باشد كه چراغ افروز نباشد این علم, دودمان سوز است نه چراغ افروز, اگر علمی باشد كه «زیتونه» فراهم نكند, «مشكاة» فراهم نكند, «مصباح» فراهم نكند, «زجاجه» فراهم نكند, دیگر ﴿نُّورٌ عَلَی نُورٍ﴾[2] نخواهد بود و مصباح هدایت نمی شود.
▪️ شرح حدیث نورانی امام مجتبی (صلوات الله علیه) كه مرحوم كلینی نقل كرد: «كُونُوا أَوْعِیةَ الْعِلْمِ وَ مَصَابِیحَ الْهُدَى» یعنی چراغ ساز باشید, «مشكاة» ساز باشید, «زجاجه» ساز باشید, «زیتونه» ساز باشید, فتیله این چراغ را خود بسازید و این فتیله را بالا بیاورید تا این چراغ به همگان نور دهد. اینكه فرمود: ﴿وَ جَعَلْنَا لَهُ نُوراً یمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ﴾[3] از همین قبیل است و مردم از نورانیت یك عالِم طَرْفی می بندند از همین قبیل است و اگر در نماز و تعقبیات نماز به ما گفتند بگویید: خدایا به ما علم نافع بده! از همین قبیل است, به ما دستور دادند از علم غیر نافع محفوظ بمانیم از این قبیل است.
▪️ سه مطلب را از بیان نورانی امام مجتبی می شود استفاده كرد: یكی تحصیل علم, دوم افروختن چراغ و سوم اینکه چراغ افروزی به بركت همان علم باید باشد كه انسان هم در علم مستقل و به بیگانه نیازمند نباشد، هم در چراغ به بیگانه محتاج نباشد، هم در تأمین نیازهای این مصباح هدایت از چراغ بهره ببرد.
[1] . الكافی(ط ـ اسلامی), ج1, ص301.
[2]. سوره نور, آیه35.
[3]. سوره انعام, آیه122.
#امام_حسن_علیه_السلام
#استقلال_از_بیگانگان
#نور
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
📚 دانش هدایتگر جلسه دوم
🆔 @a_javadiamoli_esra
💠 توحید محض
🔹 از وجود مبارک امام صادق (سلام الله علیه) سؤال کردند که اگر ذات اقدس الهی ﴿نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ﴾ است، پس چرا ما او را مشاهده و زیارت نمی کنیم؟ فرمود شما بین خود و خدا پرده گذاشتید! حجاب است! حجاب کجاست؟ چیست؟ آن را توضیح می دهند که «لَیسَ بَینَهُ وَ بَینَ خَلْقِهِ حِجَابٌ غَیرُ خَلْقِهِ احْتَجَبَ بِغَیرِ حِجَابٍ مَحْجُوبٍ وَ اسْتَتَرَ بِغَیرِ سِتْرٍ مَسْتُور».[1]
🔹 در کتاب شریف توحید صدوق صفحه 179 ایشان از وجود مبارک أبی ابراهیم موسی بن جعفر (سلام الله علیهما) می فرمایند: «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَی كَانَ لَمْ یزَلْ بِلَا زَمَانٍ وَ لَا مَكَانٍ وَ هُوَ الْآنَ كَمَا كَانَ»؛ گرچه فیض خدا و فعل خدا با همه هست ﴿هُوَ مَعَكُمْ أَینَ ما كُنْتُمْ﴾[2] اما هیچ چیزی با او نیست؛ این یک معیت یک طرفه است، فوقیت یک طرفه است، اضافه «متوافقة الاطراف ما متخالفة الاطراف» آن حضرت است. فرمود: «لَمْ یزَلْ بِلَا زَمَانٍ وَ لَا مَكَانٍ وَ هُوَ الْآنَ كَمَا كَانَ لَا یخْلُو مِنْهُ مَكَانٌ وَ لَا یشْغَلُ بِهِ مَكَانٌ وَ لَا یحُلُّ فِی مَكَانٍ ﴿ما یكُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ﴾،[3] این از دقیق ترین لطایف آیات قرآنی است که «ثالث ثلاثه» کفر است، «رابع ثلاثه» توحید محض است، این چه کتابی است؟ ﴿لَقَدْ كَفَرَ الَّذینَ قالُوا إِنَّ اللَّهَ ثالِثُ ثَلاثَةٍ﴾. اینکه نظیر کتاب جواهر و مانند اینها نیست که شما درس بخوانید یا درس بگویید! «ثالث ثلاثه» کفر است، «رابع ثلاثه» توحید ناب است. «﴿ما یكُونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنی مِنْ ذلِكَ وَ لا أَكْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَینَ ما كانُوا﴾». بعد در ذیل فرمود: «لَیسَ بَینَهُ وَ بَینَ خَلْقِهِ حِجَابٌ غَیرُ خَلْقِهِ».
🔹 حجاب همیشه سه ضلعی است: یک «محجوب» داریم، یک «محجوب عنه» داریم، یک «حاجب». حجاب دو ضلعی نداریم که بین «الف و باء» حجابی نیست! ما هر چه از حجاب شنیدیم این است که یک «الف»ی است یک «باء»ی است و یک «جیم»ی، این وسطی حاجب است. اما اینجا فرمود شما یک «الف» دارید و یک «باء»، خود این «باء» حجاب است و نمی گذارد «الف» را ببیند! «لَیسَ بَینَهُ وَ بَینَ خَلْقِهِ حِجَابٌ غَیرَ خَلْقِهِ»، این «غَیرَ» منصوب است چون کار «إلّا» را می کند «غَیرَ خَلْقِهِ احْتَجَبَ بِغَیرِ حِجَابٍ مَحْجُوبٍ وَ اسْتَتَرَ بِغَیرِ سِتْرٍ مَسْتُورٍ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْكَبِیرُ الْمُتَعالِ»؛ انسان تا خودش را می بیند خدا را نمی بیند.
🔹 ایران یک کشور بزرگی است، شما یک شاعر، یک حکیم یا یک فیلسوف قبل از اسلام بیاورید که این حدّ از حرف های حافظ و امثال حافظ را بزند:
میان عاشق و معشوق هیچ حائل نیست ٭٭٭ تو خود حجاب خودی حافظ از میان برخیز[4]
این را از کجا یاد گرفتند؟ شما یک نمونه حکیم یا فیلسوفی قبل از اسلام نام ببرید که این حرف ها که بین خلق و خالق حجاب خود خلق است بود! تا خودش را می بیند خدا را نمی بیند؟ این مثل «لا تنقض»[5] نیست که با هفت هشت سال درس خواندن طلبه ها حل بشود. فرمود بین خدا و خلق حجابش خود خلق است، می فرماید چرا اینها فکر نمی کنند که خلقت تجلّی است؟ چرا خودشان را می بینند؟
[1]. التوحید(للصدوق)، ص179.
[2]. سوره حدید، آیه4.
[3]. سوره مجادله، آیه7.
[4]. دیوان حافظ، غزل266.
[5]. وسائل الشیعة، ج1، ص245؛ «لَا تَنْقُضِ الْیقِینَ أَبَداً بِالشَّكِّ وَ إِنَّمَا تَنْقُضُهُ بِیقِینٍ آخَر».
#روز_حافظ
#تجلی_خلقت
#حجاب
#مشاهده_ذات_اقدس_الهی
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
📚 درس تفسیر سوره مبارکه غاشیه جلسه چهارم
تاریخ: 1398/11/21
🆔 @a_javadiamoli_esra
تازه های نشر؛
جلد 56 «تفسیر تسنیم» منتشر شد
این جلد از تفسیر تسنیم، به تفسیر آیات 1 تا 77 سوره مبارکه انبياء اختصاص دارد.
برای تهیه کتاب از لینک ذیل اقدام نمایید
https://b2n.ir/936687
💠 علم الیقین
🔹 در قرآن كریم فرمود عدّه ای از مردان الهی هستند كه از اسرار و رموز كارهای دیگران باخبرهستند ﴿إِنَّ كِتَابَ الْأَبْرَارِ لَفِی عِلِّیینَ ٭ وَمَا أَدْرَاكَ مَا عِلِّیونَ ٭ كِتَابٌ مَرْقُومٌ ٭ یشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ﴾[1] بندگان اهل قُرب آنها كه به قُرب فرایض یا نوافل بار یافتند و جزء مقرّبین هستند هم اكنون كه در دنیا می باشند از نامه اعمال ابرار باخبر هستند، اینها نه تنها بهشت و اهل بهشت را می بینند، بلکه از اعمال و ضوابط اعمال ابرار در دنیا با خبر هستند، اگر «علم الیقین» به این بارگاه منیع بار نیابد این همان علمِ مصطلح حوزوی یا دانشگاهی است كه مشكلی را حل نمی كند، بلكه مشكل ساز است.
🔹 مطلب نظری و پیچیده را با مشهودات باید حل كرد، هرگز با مفاهیم حصولی، با مفهوم بدیهی و روشن، آن مطلب عمیقِ پیچیده حل نمی شود، آن مطلب عمیق نظری كه برای ما روشن نیست و در دسترس ما نیست به منزله خون دل است، آن خون دل را باید با آب توبه شست، آن خون را با مفهوم نمی شود تطهیر كرد. مجهول نظری را با مفهوم حصولی نمی شود حل كرد، اگر حل كردیم که كارِ غالب حوزویان و دانشگاهیان همین است، این می شود علمِ رسمی و علمِ اسمی که این «علم الیقین» قرآنی نیست و اگر «علم الیقین» قرآنی بود زمینه شهود دوزخ را فراهم می كرد.
🔹 پس اگر «علم الیقین» است كه زمینه «عین الیقین» است كه آن زمینه «حقّ الیقین» است این اقسام سه گانه زیر مَقسم خاص قرار دارند و آن هماهنگی ظرفیت علم و مصباح هدایت شدن است. سه اصل را وجود مبارك امام مجتبی (سلام الله علیه) بیان كردند:[2] یكی داشتن علم صائب، یكی داشتن سراج منیر و چراغ شفاف و روشن گر، دیگر اینكه این علم همه نیازهای آن چراغ را فراهم كند.
[1]. سوره مطففین، آیات18 ـ 21.
[2]. الكافی(ط ـ اسلامی)، ج1، ص301؛ ««كُونُوا أَوْعِیةَ الْعِلْمِ وَ مَصَابِیحَ الْهُدَى»».
#شهود
#مصباح_هدایت
#قرب
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
📚 دانش هدایتگر جلسه سوم
🆔 @a_javadiamoli_esra