💠 محاسبه 🔸 ما همواره نباید از محاسبهٴ خود غافل باشیم! در هر حرکتی ولو کوچک اگر باطل را تقویت کردیم به همان اندازه از دین خدا فاصله گرفتیم! اگر خدای سبحان می فرماید: ﴿وَیلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُّمَزَةٍ﴾[1] روی این حرکت های لبان ما قرآن تکیه می کند که مبادا لبانتان را نحوه ای حرکت بدهید که با لبانتان کسی را بیازارید یا تحقیر کنید. اگر بر حرکت مژه هایمان و حرکت دیدمان قرآن کریم حساب می کند ﴿یعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْینِ﴾،[2] نباید از محاسبهٴ خود غافل باشیم. 🔸 غزّالی یک وقت می گفت محصول زحمت های بیست ساله ام یا بیشتر که من سرگرم ارشاد و هدایت مردم بودم در این یک شعر فردوسی ظهور کرد و آن این است: اگر بار خار است خود کِشته ای ٭٭٭ وگر پرنیان است خود رشته ای[3] یعنی انسان شب و روز دارد کار می کند یا مشغول آبیاری درخت پرخار و تیغ است یا مشغول رشتن پارچه های پرنیانی و ابریشمی، اگر بعد از مرگ رنج می برد برای آن است که عمری زحمت کشید درخت پرتیغی را آبیاری کرد؛ این بدزبانی، بددهنی، بدقلمی، آزردن این و آن، بدگفتن به این و آن، رنجش خاطر این و آن را فراهم کردن همه تیغ است! هر کسی هر گناهی که می کند یا هر ظلمی که می کند ظرف آبی است که به پای درخت پرتیغ خود ریخته که او را سبز کند، آن گاه وقتی می میرد تمام این درخت های پرتیغ تیغ هایش علیه او خواهد بود. 🔸 البته انسان همان نرم رفتاری و احسان او نسبت به مسلمین، این در عین حال که ﴿أَشِدَّاءُ عَلَی الْكُفَّارِ﴾ است ﴿رُحَمَاءُ بَینَهُمْ﴾[4] بودن او همان پرنیان بافتن اوست و اگر می بینید فردوسی مانده است، اشعار توحیدی او مانده است! وقتی می گوید: خداوند بالا و پَستی تویی ٭٭٭ ندانم چه ای هر چه هستی توای[5] که خدا را حقیقت محض و هستی صرف می داند، این باعث ماندنش شد؛ وقتی می گوید: من شهر علمم علیم دَر ست ٭٭٭ درست این سخن قول پیغمبرست[6] او را حفظ کرد و الا اشعاری که برای زید و عمرو سرود که قابل دوام و بقا نبود. این شعرهایی که در ولایت گفت که از شیعه های خاص علی و اولاد علی است، آن شعرهای بلندی که در توحید گفت و آن شعرها آموزندهٴ اخلاقی که گفت او را به این جا رساند که غزالی می گوید محصول نصایح چندین ساله ام در این یک بیت جمع شده است. 🔸 یک دعایی از امام رضا (سلام الله علیه) رسیده است، البته همهٴ این ادعیه نور است، همهٴ این کلمات نور است، وقتی شما انس بگیرید به این روایات و احادیث هر حدیثی را که می بینید یک نورافکنی است، یک مقدار لذت ببرید و انس پیدا بکنید ـ انشاء الله ـ می بینید وقتی کتاب حدیث را باز بکنید مثل اینکه وارد بوستان شدید معطر است شامهٴ تان لذت می برد، باطنتان لذت می برد، یک مقدار انس به سخنان معصومین (علیهم السلام) همهٴ خستگی ها را رفع می کند! اینطور نیست که راه ملکوت فقط برای دیگران باشد و ما راه نداشته باشیم، اگر ما راه نمی داشتیم ما را دعوت نمی کردند! راه داریم و ما را دعوت کردند. بیان نورانی امام هشتم (سلام الله علیه) این است: عرض می کند خدایا «لاَ لِغَیرِی فِی إِحْسَانِكَ وَ لاَ عُذْرَ لِی إِنْ أَسَأْتُ مَا أَصَابَنِی مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنْكَ یا كَرِیمُ اِغْفِرْ لِمَنْ فِی مَشَارِقِ اَلْأَرْضِ وَ مَغَارِبِهَا مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ اَلْمُؤْمِنَاتِ»؛[7] عرض می کند خدایا هر احسانی که به من رسیده است و هر کار خیری که به من رسیده است در اثر لطف و احسان و برکت شماست، نه خودم در رسیدن به آن کار خیر سهمی داشتم نه دیگران و هر قصوری که از من صادر شده است برای خود من است دیگران نقشی ندارند، آن گاه عرض کرد خدایا تمام مومنین مشرق و مغرب عالم را بیامرز این دید وسیع «رحمة للعالمین» بودن آن حضرت است که مثل اعلای ﴿رَحْمَةً لِلْعَالَمِینَ﴾[8] است. [1]. سوره همزه, آیه1. [2]. سوره غافر, آیه19. [3]. شاهنامه فردوسی, فریدون, بخش20. [4]. سوره فتح, آیه29. [5]. شاهنامه فردوسی، بخش1، آغاز کتاب. [6]. شاهنامه فردوسی، بخش7، گفتار اندر ستایش پیغمبر. [7]. عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج2، ص205. [8]. سوره انبیاء, آیه107. #راه_ملکوت #فردوسی #لذت_باطنی #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 سخنرانی ماه مبارک رمضان ـ جلسه 20 تاریخ: 1363 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 هنرِ خلّاق 🔹 انسان یک قوه خیال دارد و یک قوه متخیله؛ از خیال کاری ساخته نیست جز حفظ، خیال بایگانی می ‌کند؛ آن ‌که صورت را با صورت، معنا را با معنا، صورت را با معنا، معنا را با صورت پیوند می ‌دهد و می‌ سازد و می ‌بافد، #متخیله است. هیچ ارتباطی بین متخیله و خیال نیست؛ خیال بایگانی می ‌کند، کار خیال فهم نیست، سازندگی نیست، کارش نگهداری است. آن شاعری توانمند است که متخیله قوی داشته باشد نه خیال قوی؛ آن هجو کننده یا مدح‌ کننده وقتی قوی است که دستگاه سازنده که جوشکاری می کند قوی باشد که این در بعضی‌ ها نیست و در بعضی‌ ها بسیار ضعیف است. در هنرمندان و سُرایند‌گان و اُدبا خیلی قوی است و این است که جوش می ‌دهد. ما انسان دَه سر ندیدیم، اینها را متخیله می‌ سازد؛ تشبیهات از متخیله است نه از خیال. آن هنرمندی موفق است که متخیله قوی داشته باشد، آن شاعری موفق است که متخیله قوی داشته باشد؛ چه در هجو و چه در مدح. خدا رحمت کند #فردوسی را! می گوید: درید و برید و شکست و ببست ٭٭٭ یلان را سر و سینه و پا و دست 🔹 آن ماده اصلی را عقل باید بدهد؛ عقل معزول که در غرب بود و در ایران قبل از اسلام بود، ره ‌توشه ‌ای نداشت تا به متخیله بدهد، لذا متخیله خودش می‌ ساخت یعنی صورت ‌ها را که از حس به خیال آمده بود می‌گرفت و دوخت و دوز می‌کرد. شما می بینید کتاب کلیله و دمنه، یک کتاب ادبی است؛ نویسنده این کتاب متخیله اش قوی بود اما از عقل کمک گرفت، مواد اصلی را از عقل گرفت، ادب را، انسانیت را، امانت را، حفظ را، عفاف را و امثال اینها را گرفت و داد به متخیله، متخیله آن صورت ‌ها را هم از خیال گرفت و به صورت خوبی درآورد، شده کتاب شریف کلیله و دمنه که آموزنده است؛ #فردوسی این کار را کرده است، حافظ این کار را کرده است، سعدی این کار را کرده است. #سالروز_بزرگداشت_حکیم_ابوالقاسم_فردوسی #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 دیدار عوامل فيلمنامه سريال حضرت موسی (عليه السلام) با حضرت استاد تاریخ: 1395/10/20 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠

هنر حماسی 

🔸 هنر معقول برهانی است، جاودانی است، از حس شروع نشد، از وهم و خیال شروع نشد، از زمین شروع نشد، تا در زمین فرو برود از آسمان آمد به زمین رسید، زمینی را آسمانی کرده است. اگر بزرگانی گفتند: محیطی چه گویم چو بارنده میغ ٭٭٭ به یک دست گوهر به یک دست تیغ به گوهر جهان را بیاراسته ٭٭٭ به تیغ از جهان داد دین خواسته اگر نظامی و امثال نظامی این‌گونه از حرف ‌ها را دارند، اینها در کنار سفره بزرگ حکیم اسلامی یعنی #فردوسی نشستند. فردوسی مسئله توحید را حماسه ‌ای کرد، مسئله ولایت و امامت و تشیع را حماسه‌ ای کرد، بعد ایران موحد را، ایران اسلامی را در #سایه_توحید_و_ولایت زنده نگهداشت. لینک پیام به صورت کامل در آپارات: https://www.aparat.com/v/0iy7S #روز_بزرگداشت_فردوسی #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی #باز_نشر 📚 پیام به نخستین جایزه ملی داستان‌های حماسی تاریخ: 1398/04/13 🌐 https://esra.ir 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠

   ترنم توحید

🔸 جای #فردوسی خالی است؛ نه سواد او هست نه هنر او هست و نه حماسه او هست! مرحوم #صدر_المتألهین از فردوسی با جلال و شکوه یاد می‌ کند. حکیم فردوسی می ‌گوید: خداوند بالا و پستی تویی ٭٭٭ ندانم چه‌ای هر چه هستی تویی این «یاء»، یاء ضمیر نیست، یاء مصدری است؛ آن یاء ضمیر که علمیت ندارد که بگوید ما که نمی ‌دانیم چه هستی، هر چه هستی خودت هستی! 🔸 استنباط مرحوم صدرالمتالهین این است که این «یاء»، یاء مصدری است؛ یعنی #تمام_حقیقت_هستی تویی! خداوند بالا و پستی تویی ٭٭٭ ندانم چه‌ای هر چه هستی تویی اگر «یاء»، یاء ضمیر بود اینکه هنر نبود، کسی بگوید من نمی ‌دانم تو چه هستی، شما هر چه هستی خودت هستی! اما ایشان می ‌فرماید این «یاء»، یاء مصدری است نه یاء ضمیر. خداوند بالا و پستی تویی ٭٭٭ ندانم چه‌ای هر چه هستی تویی یعنی تمام حقیقت هستی تویی، آن وقت می ‌شود #هستی_نامتناهی. از این بالاتر دیگر نمی‌ شود خدا را وصف کرد؛ این می‌ شود #حکیم_فردوسی! #روز_بزرگداشت_فردوسی #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی #جام_معرفت 📚 سوره مبارکه واقعه جلسه 15 تاریخ: 1396/10/16 🌐 https://esra.ir 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠

حکیم حماسه

🔹 خدا یک اصل کلی را در قرآن کریم به ما فرمود، فرمود آن ‌قدر ستبر و نیرومند و قوی و قدر باشید که دشمن از شما بهراسد: ﴿وَ لْیجِدُوا فیكُمْ غِلْظَةً﴾. این ﴿وَ لْیجِدُوا﴾ امر غائب است و ناظر به بیگانگان است. بیگانگان نه امر حاضر را گوش می ‌دهند نه امر غائب را؛ ولی در قرآن کریم فرمود حتماً دشمن ‌ها باید از شما بترسند! این یعنی چه؟ 🔹 یعنی شما آن ‌قدر از نظر موشک و غیر موشک باید غنی و قوی باشید که دشمن هوس حمله و امثال آن را نکند. این آیه قرآن، یک #فردوسی می‌خواهد که بگوید ایران این ‌قدر باید قوی باشد که آمریکا هراس داشته باشد؛ یعنی حمله نکند یعنی بی‌ ادبی نکند یعنی جسارت نکند یعنی در حریم حرم امن #ایران_با_شکوه نفوذ نکند. 🔹 این حکیم بزرگوار #هنر را از اول شروع کرد؛ یعنی از #عقل نه از خیال، از عقل نه از واهمه، بعد واهمه را تأمین کرد به عنوان بین راه، خیال را تأمین کرد به عنوان بین راه، سپس از این بین راه پلی زد و به حس رسید و سامعه را تزریق کرد، ناطقه را تزریق کرد و تأمین کرده است. #روز_بزرگداشت_حکیم_فردوسی #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی #جام_معرفت 📚 پیام هنر حماسی تاریخ: 1398/04/09 🌐 https://esra.ir 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠

حکیم الهی

🔹 فردوسی تنها شاعر نبود، حکیم بزرگواری بود. #فردوسی آن قدرت را داشت که در مرز خون، نام مبارک حضرت علی را به عظمت برد: که من شهر علمم علی ام دَر ست ٭٭٭ درست این سخن قول پیغمبرست ◀️ مگر آن روز گفتن نام مبارک حضرت امیر شدنی بود؟! اگر غیر او گفته بود که حمام خون راه می افتاد؛ از غیر او تحمل نمی‌کردند. 🔹 مرحوم صدر المتألهین این شعر را از فردوسی نقل می ‌کند و با عظمت می‌ ستاید: خداوند بالا و پستی تویی ٭٭٭ ندانم چه‌ای هر چه هستی تویی 🔹 آنها خیال کردند که این «یاء»، «یاء» ضمیر است؛ یعنی ما تو را نمی ‌شناسیم، تو هر چه هستی خودت هستی. مرحوم صدر المتألهین می ‌گوید این «یاء»، «یاء» مصدری است، «یاء» هستی نیست. معنایش این نیست که تو هر چه هستی خودت هستی، اینکه مهم نیست، بلکه یعنی #تمام_حقیقت_هستی تویی، آن وقت دیگران می‌ شوند #فیض تو، دیگران هستی ندارند. اگر تمام حقیقت هستی تویی، دیگری می‌شود فیض تو. 👈 حیف فردوسی؛ خدا رحمتش کند! جای فردوسی خالی است! #روز_حکیم_فردوسی #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی #جام_معرفت 📚 دیدار اعضای همایش ریحانه النبی با حضرت استاد تاریخ: 1396/12/05 🌐 https://esra.ir 🆔 @a_javadiamoli_esra