فقه و حکمرانی: نگاهی نو به یک پیوند فراموش‌شده (بخش اول) در مباحث مربوط به فقه و حکمرانی، معمولاً با نوعی ابهام و چندگانگی مواجه می‌شویم. برای رفع این ابهام، ناگزیر باید به فلسفه‌ای که در پس مفاهیم بنیادین فقه و حکمرانی نهفته است، بازگردیم تا بتوانیم چارچوبی منقّح و قابل اتکا برای گفتگو درباره این دو مفهوم فراهم کنیم. از فقه فردی تا فقه جامع: بازتعریف یک علم فقه در معنای رایج، دانشی است که به استنباط احکام شرعی برای افعال مکلف فردی می‌پردازد. اما این تعریف کلاسیک، برای مسائل پیچیده و درهم‌تنیده دنیای امروز کافی نیست. در دیدگاه نوین، فقه به‌عنوان ابزاری برای کشف نظر دین در مسائل فردی، اجتماعی، حقوقی، حکومتی و حتی تربیتی مطرح می‌شود. از این منظر، فقه صرفاً مجموعه‌ای از احکام نیست؛ بلکه شامل هست‌ها، نیست‌ها، بایدها و نبایدها می‌شود. اینجا فقه به‌مثابه یک نظام معرفتی در نظر گرفته می‌شود که باید پاسخ‌گوی شبکه‌ای از مسائل متنوع باشد؛ از توصیه‌های اخلاقی گرفته تا راهبردهای کلان در اداره جامعه. فقه جامع، با بازنگری در روش‌ها و گستره خود، می‌کوشد به این پرسش پاسخ دهد: «دین درباره این مسئله خاص، چه می‌گوید؟» مسئله تزاحم و ناتوانی فقه کلاسیک در عرصه اجرا یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که فقه سنتی با آن روبه‌روست، مسئله تزاحم در مرحله اجراست. در زندگی اجتماعی، به‌خلاف زیست فردی، همواره با شرایطی مواجهیم که در آن باید میان دو یا چند حکم یا راه‌حل دینی، یکی را برگزید. فقه سنتی عموماً در این موارد توصیه‌ای کلی می‌دهد: «اهم را بر مهم مقدم کنید.» اما شاخصی برای تعیین این اهم ارائه نمی‌دهد، حال آن‌که تعیین اهم خود یک کار تخصصی درون‌فقهی است. فقه جامع، در اینجا وارد میدان می‌شود. فقیه باید فعالانه تزاحم‌ها را رصد کرده، راه‌حل ارائه دهد و با مدیران اجرایی تعامل مستمر داشته باشد. این نوع نگرش، صرفاً یک اصلاح واژگانی نیست، بلکه تلاش برای ترمیم ضعف‌های عملی فقه در مدیریت جامعه است. علم، ظن و اعتبار در فقه توسعه‌یافته در فقه رایج، تنها ظنونی معتبرند که از مسیر خاصی به دست آمده باشند. اما در عمل، بسیاری از پرسش‌ها وجود دارند که پاسخ روشنی از منابع سنتی ندارند. در چنین حالتی، دو راه پیش رو داریم: یا به کلی به منابع دینی بی‌اعتنا شده و صرفاً بر دانش بشری تکیه کنیم (که به‌نوعی سکولاریسم است)، یا از منابع دینی بهره بگیریم، حتی اگر ظن حاصل شده ظن مطلق باشد. در این مسیر، وظیفه فقیه آن است که از منابع مختلف – نه فقط قرآن و حدیث، بلکه تاریخ، قرائن و شواهد – بهره بگیرد و نهایتاً با ظن معتبر به راه‌حل‌هایی برسد که برای عمل حجت باشند. این گستره دید باعث می‌شود فقه به جای آن‌که در احکام تعذیری و الزام‌آور محدود شود، به ابزاری برای سعادت اجتماعی تبدیل گردد. #فقه_و_حکمرانی #نظام_فقهی #حل_تزاحمات #نظریه_پردازی_فقهی 📌 اقتباس از دروس خارج فقه حکمرانی استاد وکیلی ✍️ قاسم پورمسئله‌گو/ پژوهشگر حکمرانی اسلامی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🕌 تمدن نوین اسلامی|موسسه مطالعات راهبردی|طراحی سیستم های دینی 📥 ایتا | آپارات | تارنما | صوت

فقه و حکمرانی: نگاهی نو به یک پیوند فراموش‌شده (بخش دوم) حکمرانی؛ معنا، منشأ و نسبت آن با فقه مفهوم «حکمرانی» برخلاف واژه‌هایی چون «حکم شرعی»، در متون کلاسیک فقهی به‌طور مستقیم نیامده است. از این‌رو، به‌جای کشف معنای نهفته، باید معنایی برای آن جعل کرد؛ معنایی که با توجه به کاربردهای مختلف آن در علوم اجتماعی و سیاسی، قابل‌پذیرش و جامع باشد. با اتکا به نظریه استخدام، حکمرانی را می‌توان پاسخی به نیاز بشر برای حل تعارضات دانست. طبیعت انسان او را به سمت بهره‌برداری حداکثری از منابع سوق می‌دهد، اما محدودیت منابع و کثرت انسان‌ها او را ناچار به تعامل و توافق می‌کند. از این‌رو، سازوکاری برای تقسیم منافع و رفع تزاحم منافع شکل می‌گیرد: حکمرانی. پیدایش کانون‌های قدرت و شکل‌گیری حکومت برای استمرار نظم در جامعه، ناگزیر باید نهادی برای تضمین اجرای قوانین وجود داشته باشد. این نهاد که ابتدا به‌صورت سنتی و استبدادی ظاهر شد، با تحول‌های تاریخی به اشکال گوناگونی از حکومت تبدیل شد: سلطنت، دموکراسی، یا حتی حکومت‌های ترکیبی. در این روند، مفهوم «حاکم» و «حکم» شکل گرفت و سپس نهادی به نام «حکومت» پدید آمد که وظیفه‌اش قانونگذاری، اجرا و نظارت است. گسترش مشارکت مردم، به‌ویژه در دموکراسی‌ها، باعث شد مفهوم تازه‌ای به نام «حکمرانی» از دل حکومت بیرون بیاید. حکمرانی، فراتر از حکومت در ادبیات جدید، حکمرانی مفهومی فراتر از حکومت است. اگر حکومت صرفاً به نهاد قدرت و انشاء و اجرای قانون محدود می‌شود، حکمرانی مجموعه‌ای از فرایندها و ابزارهایی است که بر جهت‌دهی اراده‌های اجتماعی اثر می‌گذارد. در این نگاه، حتی ابزارهایی چون فضای مجازی، رسانه‌ها، معماری مدارس یا ساختن سلبریتی‌ها، می‌توانند بخشی از حکمرانی باشند. به‌عبارت دیگر، حکمرانی تمام ابزارهایی را شامل می‌شود که در مدیریت اراده‌های فردی و جمعی نقش دارند؛ چه این ابزارها از سوی نهادهای رسمی باشند، چه از سوی نهادهای مردمی. روش‌شناسی در استخراج مدل حکمرانی دینی برای دستیابی به مدل مطلوب حکمرانی اسلامی، نمی‌توان صرفاً با مطالعه متون دینی وارد میدان شد. باید ابتدا فروض و احتمالات مختلف را در ذهن طرح کرد، سپس با این پرسش‌ها به سراغ متون رفت. اگر ذهن در این مرحله بسته باشد، ممکن است مفاهیمی را از بیرون وارد متون کنیم و به تحریف دچار شویم. پس برای اینکه از ادله، مدلی قابل‌اعتماد استخراج کنیم، باید ذهنی ساختارشکن داشت که با انعطاف به سراغ فروض گوناگون برود و فرض مناسب را با تکیه بر شواهد برگزیند. توسعه فقه، احیای حکمرانی آنچه در این میان مهم است، تقابل با فقه سنتی نیست، بلکه توسعه آن است. فقه جامع می‌خواهد هم پاسخ‌گوی نیازهای جدید باشد، هم در مرحله اجرا کارآمدی نشان دهد. از سوی دیگر، حکمرانی تلاشی است برای مردمی‌سازی مدیریت جامعه و بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های ممکن برای هدایت اراده‌ها. تنها در چنین چارچوبی است که می‌توان به مدل حکمرانی‌ای رسید که هم دینی باشد، هم عقلانی، هم کارآمد، و هم متناسب با پیچیدگی‌های دنیای امروز. برای این مسیر، هم نیاز به بازخوانی منابع داریم و هم بازسازی روش‌ها. #فقه_و_حکمرانی #نظریه_حکمرانی #حکومت_و_حکمرانی #معنای_حکمرانی 📌 اقتباس از دروس خارج فقه حکمرانی استاد وکیلی ✍️ قاسم پورمسئله‌گو/ پژوهشگر حکمرانی اسلامی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🕌 تمدن نوین اسلامی|موسسه مطالعات راهبردی|طراحی سیستم های دینی 📥 ایتا | آپارات | تارنما | صوت

🔅 هو الباقی 🔸 کلُّ مَن عَلَیها فانٍ وَ یَبقی وَجهُ رَبِّکَ ذو الجَلالِ وَ الإکرامِ. 🔰 بدین‌وسیله به اطلاع می‌رسد همزمان با ایام عزای سیدالشهداء علیه‌السلام و اولاد و اصحاب آن حضرت، روح پاک مرحومه مغفوره حاجیه‌خانم نظام‌الدینی، مادر محترم مدیر مؤسسه مطالعات راهبردی، حجة الاسلام و المسلمین دعائی، پس از سال‌ها حرکت در مسیر عبادت، محبت و خدمت، دعوت حق را لبیک گفته و به عالم باقی سفر کرد. ▪️ به همین مناسبت، مجلس ترحیم و بزرگداشت آن بانوی مؤمنه، با حضور برادران و خواهران اهل ایمان برگزار می‌گردد. 🗓 زمان: چهارشنبه، ۲۵ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۶ تا ۱۸ 📍 مکان: مشهد مقدس، خیابان سنایی، میدان صاحب‌الزمان، مسجد صاحب‌الزمان عجل الله فرجه الشریف .ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🕌 تمدن نوین اسلامی|موسسه مطالعات راهبردی|طراحی سیستم های دینی 📥 ایتا | آپارات | تارنما | صوت

⚔️چرا عده ای کراهت از جنگ دارند⁉️ 🏷سخنران: 👤 حجت الاسلام و المسلمین سید محمد حسین دعائی .ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🕌 تمدن نوین اسلامی|موسسه مطالعات راهبردی|طراحی سیستم های دینی 📥 ایتا | آپارات | تارنما | صوت

💠«ایده خودت را تبدیل به پول کن» فرصتی برای تبدیل ایده‌های دینی به محصول پربازده «مرکز نوآوری و رشد تمدن اسلامی» با هدف حمایت از تیم‌های خلاق در حوزه علوم انسانی و معارف اسلامی در جهت تمدن‌سازی و تولید محصولات فناورانه با ارزش افزوده بالا فعالیت می‌کند. شرایط ثبت نام : ✅تیم‌های ۳ نفره یا بیشتر ✅ ایده یا محصول در حوزه علوم و معارف اسلامی با رویکرد تمدنی ✅ قابلیت تبدیل ایده به محصول پربازده ✅ علاقه‌مند به ورود به مسیر دانش‌بنیان خدمات و مزایا: 🌱 فضای استقرار و استفاده از استودیو 📈 آموزش‌های مدیریتی و فنی تخصصی 🎯 منتورینگ تخصصی و مشاوره کسب‌وکار 🤝 شبکه‌سازی و اتصال به اکوسیستم فناوری 💰 امکان بهره‌مندی از حمایت‌ها و گرنت‌های فناورانه ثبت نام از طریق پیامک به شماره 09308634336 مهلت ثبت نام از تاریخ: ۱۴۰۴/۴/۲۵ تا ۱۴۰۴/۵/۱۵ (ویژه شهروندان مشهدی) .ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🕌 تمدن نوین اسلامی|موسسه مطالعات راهبردی|طراحی سیستم های دینی 📥 ایتا | آپارات | تارنما | صوت

🔸جلسه تبیین چگونگی کسب علوم عقلی و فقهی در سطح ۲ و ۳ در 25 تیر برگزار شد. در این نشست اساتید و مسئولین مرکز تخصصی حوزوی تمدن اسلامی نقشه راه طلاب نخبه و مستعد را برای تولید زیرساخت‌های تمدن نوین اسلامی تبیین کردند: 🔸استاد آیت الله #زمانی_فرد (دامت برکاته) با موضوع ضرورت و چگونگی کسب علوم عقلی (فلسفه و کلام) 🔸استاد آیت الله #فیاضی (دامت برکاته) با موضوع ضرورت ورود نخبگان به فضای طلبگی 🔸استاد حجت‌الاسلام #وکیلی (زید عزه) با موضوع ضرورت و چگونگی کسب علوم فقه و اصول با توجه به رویکرد فقه نظام ساز در سطح ۲ و ۳ 🔸استاد حجت‌الاسلام #دعائی (زید عزه) با موضوع تبیین ضرورت ورود نخبگان به فضای علمی تئوری سازی تمدن اسلامی و تبیین سه‌گانه موسسه مطالعات راهبردی 🔸 استاد حجت‌الاسلام حبیبی (زید عزه) با موضوع تبیین طرح نخبگانی مشاوره‌محور شخصی سازی شده 🔸استاد حجت‌الاسلام صدری (زید عزه) با موضوع تأثیر انتخاب هوشمندانه رشته تحصیلی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🕌 تمدن نوین اسلامی|موسسه مطالعات راهبردی|طراحی سیستم های دینی 📥 ایتا | آپارات | تارنما | صوت