📇 خلاصه متنی تفسیر قرآن، #مقدمات_تفسیری
📆 شماره جلسه: ۳۷
📚 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
🔰 گفتیم برخی شبهه کرده اند که کتابی مفید قطعیّت است که یا به #معصوم منتهی شود(خبر واحد محفوف به قراین قطعیه) یا #متواتر باشد. حال قرآن نه به معصوم منتهی میشود و نه متواتر است.
1⃣جوابهای مختلفی برای این شبهه وجود دارد. یکی اینکه این تحلیل، «تاریخی» است لذا نه خبر واحد قطعی است و نه متواتر است که گفته شود جمع آوری قرآن دقیقا به همین صورت است و زیدبن ثابت یا ... در فلان سال این کار را کرده است.
2⃣جواب دوم اینکه زمانی میتوان به این تحلیل تمسک کرد که هم از منع داخلی و هم از معارض خارجی مصون باشد و نقض هم نتوان نمود. دلیلش اینست که ابطال یک قضیه منطقی با سه راه «منع و نقض و معارضه» قابل تحقق است.
❌#منع: یعنی این مقدمه که صغری یا کبری است ممنوع است.
#نقض: یعنی تخلف مدلول از دلیل در مثالی دیگر
#معارضه: یعنی در عرض دلیل مستدل، دلیل دیگری اقامه شود.
✅«جواب اول» این بود که استدلال شما هم نه منتهی به معصوم است نه متواتر.
«جواب دوم» این بود که اینکه خیلیها در جمع آوری قرآن سهیم بودند اما معنیش حفظ قرآن در سینه نیست چون تعداد آنها بسیار زیاد بودند بلکه منظور کسانیند که قرآن را در جایی جمع کردند و اینها از عدد انگشتان دست بیشتر نمیشدند.
3⃣«جواب سوم» اینکه دلیل تاریخیِ شما این بود که جمع آوری قرآن در جاهای مختلف بوده و سبب کم و زیاد میشود. در عرض این دلیل، دلایل دیگری هست که معارض آن است و گوید افراد مختلف جمع نکرده اند و قرآن یکی است چون خود قرآن می فرماید: اگر میگویید قرآن تحریف شده یک «سوره» مثل آن بیاورید! پس همه سوره ها مشخص بوده و قرآن گوید مثل این سوره هایی که همگی در دستانتان است بیاورید. نهایتا یک سوره در دست محمد بوده و یکی در دست زید و ... نه اینکه بخشی از یک سوره در دست یکی و دیگری در دست دیگری باشد.
4⃣همچنین معارض دیگر، #حدیث_ثقلین است که پیامبر گوید کتاب خدا را در کنار اهل بیت در میان شما گذاشتم پس کتاب و یک مجموعه گرد هم آمده وجود داشته نه اینکه آیات یا سور تکه تکه باشد.
5⃣جواب بعدی اینکه ظنی السند بودن قرآن، مخالف اجماع فقها است. گفتیم که اجماع در حد خبر واحد است و تنها دلالتی شرعی است نه اینکه بحثی علمی باشد. اما اینکه بگوییم کم شده و زیاد نشده خلاف عقل است، از کجا مشخص است که کم نشده است؟ اما همگان قبول دارند که کم نشدن موافق اجماع همه علمای اسلام است پس نمیتوان بیجهت در مورد کم نشدن، اجماع داشت اما در مورد زیاد نشدن اختلاف.
6⃣همچین باید گفت اهتمامی که پیامبر و مسلمین به قرآن داشتند که پیامبر قبل از هر چیز قرآن یاد میداد و مردم هم قبل از هر چیز قرآن یاد میگرفتند این اهتمام نشان این است که پیامبر، قرآن را پراکنده رها نکرد و مردم هم نمیگذاشتند پراکنده بماند.
7⃣منظور از جمع آوری قرآن در زمان عثمان این است که آن قرآن جمع آوری شده که در اثر اختلاف قرائتها میرفت مسلمین را مختلف و پراکنده کند عثمان گفت که همه مسلمانان باید این قرآنی که جمع میکنیم را قرائت کنید و بقیه قرآنها را سوزاند یا در آب ریخت.
🔺در آن زمان، مسلمانها را بجای تفسیر، به قرائت قرآن مشغول کرده بودند چنانکه علی (ع) را در ردیف دیگر قاریان به حساب میاوردند و میگفتند فلانی به فتحه قرائت کرده و علی به کسره، بجای اینکه از معارف جهان از علی بپرسند شأنش اینقدر پایین آمده بود! جوابهای دیگر هم در جلسات بعد بررسی خواهد شد.
🚸🚸🚸🚸🚸🚸
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر مقدمات قرآن
🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/28
📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜
📚کانال تفسیر تسنیم
✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصهشده تفسیر قرآن
🔺سوره بقره : جلسه ۷۹
🔖 آیه: ۲۶ و ۲۷
📆 تاریخ: ۱۳۶۴/۰۶/۱۶
👤 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
🔰پس از تببین اهمیت تمثیل، به بررسی #اضلال_ابتدایی از سوی شیاطین جنی و انسی و #اضلال_کیفری از سوی خداوند پرداختیم. قران گوید اگر کسی از شیطان پیروی کند خودش تبدیل به شیطان میشود.
در پایان آیه میبیینم که اگرچه خداوند اضلال را منحصر به گروه خاص فاسقین دانسته است اما هدایت را منحصر به گروه خاصی نمیداند. منظور از فاسقین مطلق افرادی است که از راه راست خارج شدند.
🔴 تفاوت خاسر و متضرر:
در آیه بعد نیز از باب نمونه ۳ مورد از فاسقین را نام میبرد نه اینکه فاسقین منحصر در این سه باشند. این سه گروه را در انتهای آیه ۲۷، #خاسر مینامد. خاسر کسی است که #سرمایه را میبازد لذا اینها سرمایه فطرت پاک اولیه را میبازند.
🚸🚸🚸
🔺 گروه اول کسانیند که #پیمان بین خود و خدا را نقض کردند لذا مشخص است که بین انسان و خدا یک پیمان از ابتدا وجود دارد. پیمان و تعهد را به #حبل یا طناب تشبیه کردهاند چنانکه طناب دو چیز را به هم متصل میکند پیمان نیز اینگونه است. حبل بریده میشود و پیمان نیز نکس و #نقض میشود.
♦️حال این #پیمان_اولیه چیست؟
1⃣برخی گفتند این همان پیمان بین خدا و انسان در #عالم_ذر است.
2⃣برخی گفتند این همان پیمان اولیه خدا از طریق حجت باطنیه #عقل است «رسلً مبشرین و منذرین لئلّا یکون للناس علی الله حجةٌ بعد الرسل/نساء_۱۶۵» اگر این حجت باطنه یعنی عقل نبود مردم در قیامت احتجاج میکردند که چرا ما را که در برابرمان هزاران راه بود الان عذاب میکنی؟
3⃣وجه سوم این است که این پیمان همان ارسال رسل و پذیرش #نبوت پیغمبران از سوی انسانهاست که بعداً نیز باید به تعهدشان پایبند باشند.
4⃣نظر چهارم نیز #کتب_الهی است و نقضکنندگان، اهل کتابی هستند که کتاب خود را فراموش کرده و نقض کردند. البته این وجه، در طول همان وجه سوم میگنجد.
✅ وجه اول در آیه ۱۷۲ سوره اعراف آمده است. آیا خداوند از صلب #حضرت_آدم، ذرات ریزی را خارج کرد و ارواح به آن ذرات ریز تعلق گرفتند و بعد، از این ارواح، تعهد گرفت؟ طبق نظر شیخ طوسی در تبیان و باقی مفسرین شیعه، این تفسیر نه عقلی است و نه مطابق با آیه. آیه گوید «و اذ اخذ ربک من بنیآدم من ظهورهم ذریتهم» یعنی از پشت #تمام_بنیآدم، ذریه آنها را خارج کرد و سپس از آنها پیمان گرفت نه اینکه همه انسانها را از پشت حضرت آدم خارج کند.
🔰معنای دوم که به #حجت_باطنه اشاره داشت فینفسه درست است زیرا انسانها اگرچه هنگام تولد از نظر «جسمی» برخی #مستوی_الخلقه (سالم) و برخی غیر مستویالخلقه (مثلا کور) میباشند؛ اما آنکه انسان است و بر او تکلیف بار میشود همگی از نظر «روح» مستویالخلقه میباشند زیرا #نفس است که اهمیت دارد و حقیقت انسان را تشکیل میدهد. همین روح است که مستویالخلقه است «و نفسٍ و ما سوّاها».
معنای مستویالخلقه بودن نفس و روح نیز این است که خدا بوسیله آن، خوبی و بدی را به انسان الهام میکند تا عالم شود «فالهمها فجورها و تقواها»
⚠️روح همان #سرمایه_اولیه همه انسانها است.
♦️در سوره روم میفرماید: «فاقم وجهک للدین حنیفاً فطرت الناس فطر الله علیها لا تبدیل لخلق الله» همه انسانها با این #فطرت_اولیه بوده و خواهند بود و عوض نمیشوند. #تعهد_فطری را خداوند از انسان گرفت و گفت چیزی را که میدانی بد است انجام نده؛ چیزی را که میدانی خوب است انجام بده و چیزی را نیز که نمیدانی از #وحی بپرس. لذا عقل، بدون فتوا و ساکت نیست و در مرحله آخر نیز که نمیداند گوید من حکم میکنم که از شرع بپرس مانند چگونگی عبادت. اما #هوس جلوی این نور عقل را میگیرد. پس این عقل همان است که خدا داده و بهمین جهت از انسان تعهد گرفته که طبق آن عمل کند.
----------------------------------------------------------
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره
🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288
----------------------------------------------------------
📚کانال #تفسیر_تسنیم 👈
✅ @tafsire_tasnim1