❓ یکسان‌سازی در آموزش موجب #انسجام جامعه می‌شود و انسجام اجتماعی هدفی مطلوب است که با اصول اسلامی هم همخوانی دارد. پس مشکل #یکسان‌سازی کجاست؟ ⚡️ بسیاری از منتقدان غربیِ یکسان‌سازی، #کارآمدی آن را نقد می‌کنند و آن را روشی ناکارآمد برای اهداف تربیتی تمدن غرب می‌دانند (بخوانید) اما چالش #تربیت_اسلامی با یکسان‌سازی اساسا بر سر جهت است نه کارآمدی. درواقع مسئله ما #شخصی‌سازی یا #یکسان‌سازی نیست؛ چالش اصلی بین #رشد_اختیار و #ماشینی‌شدن رفتار است 🎯 روش‌هایی که به شکل شخصی‌سازی شده به دنبال ماشینی کردن رفتار متربیان باشند نیز، از نگاه تربیت اسلامی نامطلوب هستند. مشکل ماشینی شدن رفتار متربیان هم صرفا با شخصی‌سازی آموزش (personalized learning) از راه‌هایی مانند منتورینگ و گیمیفیکیشن حل نمی‌شود 🌟 راه حل بنیادین ما، حاکم کردن #رابطه_محبت میان نهاد تربیت و متربی است. درست نقطه‌ی مقابل رابطه‌ای که بر نظام‌های تربیتی مادی حاکم است؛ یعنی #سوداگری یا #سلطه‌گری 🤝 فقط وقتی #محبت میان مربی و متربی حاکم باشد و این دو را به #هویت_مشترک برساند، رشد اختیار متربی برای مربی، نهاد تربیت و حاکمیت مطلوبیت دارد. و صد البته که در فضای محبت، نمی‌توان به علایق، مشکلات، نیازها و در یک کلام به #خصوصیات_شخصی متربی بی‌تفاوت بود ⚠️ انسجام و مزایایی که به بهای ماشینی شدن رفتار مردم جامعه ایجاد شود، نه مطلوبیت دارد و نه پایداری و دوام خواهد داشت؛ زیرا مهم‌ترین بُعد وجودی انسان، یعنی اختیار را نادیده گرفته است. #فقه_تربیت مِـنّـــا؛ تلاشی برای یافتن خویش در #هویت فراگیر امام 【فَمَن تَبِعَني فإِنّهُ مِنِّي】

🌱 بهترین رهیاران تربیتی نظام تربیتی مدرن به دنبال حذف عوامل شخصی‌ساز تربیت است. اما ما برای #رشد_اختیار و #حاکمیت_محبت در تربیت، نیازمند عواملی هستیم که: 🔸 پیوند عاطفی قوی با متربی داشته باشند 🔹 او را عمیقاً بشناسند 🔸 فرصت همراهی مستمر با او را داشته باشند و در یک کلام: ✅ در یافتن مسیر رشدی که به شرایط شخصی‌ متربی توجه نموده باشد به او کمک کنند 👨‍👩‍👧‍👦 و چه کسی بهتر از والدین؟ ویژگی‌های منحصربه‌فرد والدین: ❤️ 1️⃣ پیوند عاطفی الهی • محبت و دلسوزی ذاتی • صبر و حوصله بی‌پایان • درک عمیق نیازهای عاطفی 🔍 2️⃣ شناخت عمیق و همه‌جانبه • آشنایی کامل با روحیات فرزند • درک استعدادها و توانمندی‌ها • شناخت نقاط قوت و ضعف ⏰ 3️⃣ حضور مستمر و موثر • همراهی شبانه‌روزی • مشاهده رفتار در موقعیت‌های مختلف • امکان راهنمایی به موقع ✨ به همین خاطر می‌توان ادعا نمود که هیچ مربی‌ای نمی‌تواند جایگزین این گنج بی‌نظیر شود! حتی اگر این رهیاران الهی، آمادگی مشارکت در تربیت را ندارند، باید با آموزش و تربیت والدین، مسیر کمک گرفتن از آنها را برای نهاد تربیت هموار کنیم، اما به حذف یا کمرنگ کردن نقش آنها در فرآیند تربیت فکر نکنیم #تربیت_شخصی #والدین_رهیار #فقه_تربیت #تربیت_با_محبت #مدرسه_والدین مِـنّـــا؛ تلاشی برای یافتن خویش در #هویت فراگیر امام 【فَمَن تَبِعَني فإِنّهُ مِنِّي】

🕌 #مساجد_هویت‌ساز هر مسجد، مجموعه‌ای از #نقش های معنادار است: • امام جماعت • مکبّر • مداح • مسئول پذیرایی • خادم • مسئول کتابخانه و ده‌ها نقش دیگر و هنگامی که افراد در این نقش‌ها قرار می‌گیرند: ✅ حس مسئولیت پیدا می‌کنند ✅ به مسجد و فرهنگ حاکم بر آن #تعلق خاطر می‌یابند ✅ از طریق مشارکت در یک #نظام_فاعلیت، #هویت پیدا می‌کنند ❓اما چالش اینجاست که هر مسجد -چه کوچک و چه بزرگ- ظرفیت محدودی در ایجاد نقش دارد؛ مسجد 1500 متری با 500 نمازگزار، فقط می‌تواند ۳۰ نقش ایجاد کند و 470 نفر بدون نقش و بدون حس تعلق می‌مانند. یک مسجد کوچک با 100 نمازگزار هم، تقریبا همان 30 نقش را ایجاد میکند. 🌟 برای هویت بخشی: ۱. در هر محله، یک مسجد #کوچک بسازیم ۲. هر #خانواده یک نقش معنادار داشته باشد ۳. در مرکز چند مسجد محلی، یک مسجد جامع بسازیم این‌گونه شبکه‌ای از مساجد هویت‌ساز خواهیم داشت! #هویت_مکتبی #شهرسازی_اسلامی #شبکه_تربیت_هویتی_ولایت_محور مِـنّـــا؛ تلاشی برای یافتن خویش در #هویت فراگیر امام 【فَمَن تَبِعَني فإِنّهُ مِنِّي】

🔹 در مدل تربیتی #بازی‌واره‌ها (#گیمیفیکیشن)، #اعطای_نقش به عنوان مهمترین راهکار تربیتی شناخته می‌شود. در این روش، از طریق نقش‌دهی به فرد، #هویت مورد نظر را به او القاء کرده و سپس آموزه‌های خود را در ذهن او می‌نشانند. بااین‌حال، بنابرقواعد تربیت اسلامی، «اعطای نقش» و «بازی‌واره» نمی‌توانند محور اصلی #شبکه_تربیت_هویتی باشند. 🤔 اما چرا؟ زیرا: 1️⃣ رابطه حاکم بر بازی‌واره‌ها #رقابت است، نه #محبت. 2️⃣ این روش برای #جهت‌دهی به مهارت‌ها و دانش‌های تربیتی محدودیت جدی دارد 3️⃣ به سادگی در نظام تربیتی غرب حل شده و در #لحظات_حساس، ممکن است بازیگر آموزش‌دیده، به سمت خدمت به تمدن غربی سوق پیدا کند. ✅ پس باید ضمن بهره‌گیری هوشمندانه از «اعطای نقش»، به دنبال عناصر محوری عمیق‌تری برای «هویت‌بخشی اسلامی» باشیم. مِـنّـــا؛ تلاشی برای یافتن خویش در #هویت فراگیر امام 【فَمَن تَبِعَني فإِنّهُ مِنِّي】

در نوشته‌ها و سخنرانی‌هایم همیشه با تلقی ساده‌انگارانه از #فرهنگ درگیر بوده‌ام و به زبان‌های گوناگون کوشیده‌ام بگویم: فرهنگ، مقوله‌ای تاریخی است که همچون رودی در بستر تاریخ جریان یافته و ذره‌ذره شکل و قطره‌قطره جان گرفته است. نه تندباد تبلیغات و نه فشار تهدیدها و نه هجوم عجولانه دیگر فرهنگ‌ها، مسیر این جویبار را نمی‌توانند به سادگی و با سرعت تغییر دهند برای مردم ایران هم، خداپرستی و دوستی اولیای الهی، ظلم‌ستیزی و حمایت از مظلوم، آزادگی، حیا و مستوری و ...، هم نه عادات و #رفتارهای_هیجانی و یا نهال‌های نوپای چند دهه‌ی اخیر، بلکه بخشی از #فرهنگ و درختان تنومند ریشه‌داری هستند که در خاک مقدس این تکه از کره‌ی خاکی ریشه دوانده‌اند وقتی از فرهنگ سخن می‌گوییم، از میراثی سخن می‌رانیم که همچون کاخی رفیع، خشت به خشت در گذر قرون برافراشته شده و اکنون در قامت حکومت مقدس و #حرم امن #جمهوری_اسلامی، به #ثریا رسیده و دست مردمان این خطه را به آسمان معنا گشوده است جمهوری اسلامی، درخت تناوری که ریشه در خاک ابراهیم خلیل دارد، ثمره‌ی این فرهنگ انباشته شده است که شاخسارانش امروز بر گیتی سایه افکنده از نگاه پژوهشگری که همواره در جستجوی رمز و راز #تربیت از دریچه #هویت و نظام گرایش‌هاست، ان‌شاءالله می‌خواهم به اثر فرهنگ در هویت‌بخشی نیز بپردازم و از این بگویم که چگونه #هویت_بخشی در بستر #فرهنگ اتفاق می‌افتد و چگونه فرهنگ‌ها، ظرفیت‌های هویت‌بخشی متفاوتی دارند. و چگونه فرهنگ اسلامی مردم این حرم، ظرفیت ایجاد شدیدترین هویت‌های ایمانی در مقیاسی به این وسعت را یافته است؟! #دوازدهم_فروردین @S_h_taba

۲ پاورقی مرتبط با مطلب قبلی: 1️⃣ #عادات یک جامعه؛ رفتارهایی هستند که به صورت شرطی و بدون سنجش، از مردم آن جامعه صادر می‌شود (مثل رفتارهایی که در اثر تربیت ناخودآگاه از افراد صادر شده‌اند یا رفتارهای ناشی از #سبک_زندگی) 2️⃣منظور از #فرهنگ، تعلقات و #محیط_جاذبه‌ای است که در طول تاریخ یک امت شکل می‌گیرد. اما گاهی در یک لحظه و مقطع زمانی به همین تعلقات و محیط جاذبه یک جامعه نگاه می‌کنند و نامش را #سیاست می‌گذارند و #نظام_محاسبات جامعه در آن مقطع را «فرهنگ» می‌نامند. 🔹به بیان دیگر: «فرهنگ» اصطلاحی است که در مقیاس #تاریخی، برای بیان نظام تعلقات استعمال می‌شود و در مقیاس #اجتماعی (با وجود اشاره به محیط جاذبه)، بیشتر برای بیان نظام محاسبات کاربرد دارد. ===================== 📝پی‌نوشت: یکی از دوستان، با چاشنی طنز می‌پرسید تو «سفا»یی هستی یا «فسا»یی؟ [منظورش این بود که در نظام مسائل اجتماعی، سیاست را مقدم میدانی یا فرهنگ؛ سیاست‌فرهنگ‌اقتصاد (سفا) یا فرهنگ‌سیاست‌اقتصاد(فسا)] اگر این تفاوت را در استعمالات اصطلاح فرهنگ بپذیریم، می‌توانم به آن عزیز که سؤالش را در مقیاس اجتماعی می‌پرسید بگویم: «سفا»یی هستم. اما در مقیاس تاریخی؛ #فرهنگ‌محور @S_h_taba

هویت‌بخشی #فرهنگ بخش1⃣ نداشتن حس #مشارکت، ریشه بسیاری از بحران‌های هویتی در جامعه امروز است. وقتی افراد احساس کنند در تصمیم‌گیری‌ها و تحقق آرمان‌های جمعی نقشی ندارند، به تدریج دچار احساس بیگانگی می‌شوند و #هویت_مشترک با جمع را از دست می‌دهند. برای نجات از این بحران، جامعه باید زمینه مشارکت افراد را در دو سطح ایجاد کند: • مشارکت در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری‌ها • مشارکت در تحقق آرمان‌ها 🕯 به همین دلیل، #ایجاد_نقش در تربیت #هویت_محور اهمیتی حیاتی پیدا می‌کند. وقتی افراد نقشی معنادار در جامعه داشته باشند، حس تعلق و هویت جمعی در آنها شکل می‌گیرد. ❓اما سؤال اینجاست: آیا می‌توان در جامعه امروز برای همه افراد نقش‌های معنادار ایجاد کرد؟ 🔻 ان‌شاءالله در مطلب بعدی به این چالش خواهیم پرداخت #تربیت_هویتی مِـنّـــا؛ تلاشی برای یافتن خویش در #هویت فراگیر امام 【فَمَن تَبِعَني فإِنّهُ مِنِّي】

هویت‌بخشی #فرهنگ بخش 2️⃣ «معاون رسانه بسیج خوابگاه الغدیر» 📋✨ تنها وظیفه‌اش خلاصه می‌شد در: آوردن روزنامه از بسیج دانشگاه به خوابگاه. رئیس پایگاه خوابگاه، این عناوین را به دانشجوهای سال اولی می‌داد تا به آنها هویت بدهد و کوچک بودن وظایف، موجب سستی آنها در انجام وظایف محوله نشود. 🧩 #هویت‌بخشی با ایجاد نقش‌های معنادار در #متن_زندگی واقعی، یکی از چالش‌های بزرگ اما ضروری #تربیت_هویتی است. مثلا اگر بخواهیم در سطح محله به افراد نقش بدهیم، باید بسترهایی مانند مساجد یا پایگاه‌های مشارکت مردمی ایجاد کنیم که در آنها: 🔹 افراد مسئولیت‌های واقعی بر عهده بگیرند 🔹 نتیجه تلاش‌شان را در جامعه ببینند 🔹 احساس کنند صدایشان شنیده می‌شود و در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی‌ها شریک هستند 🏘️ نمونه‌های موفق این رویکرد را می‌توان در محله‌هایی دید که در آنها: 🔸 شوراهای محلی فعال هستند 🔸 مساجد به کانون فعالیت‌های اجتماعی تبدیل شده‌اند 🔸 گروه‌های داوطلب برای حل مشکلات محلی شکل گرفته‌اند ⚠️ اما محدودیت‌هایی جدی هم وجود دارد: 📌 تعداد نقش‌های قابل تعریف محدود است 📌 همه افراد امکان یا تمایل به مشارکت در این بسترها را ندارند 📌 گاهی نقش‌های تعریف شده به اندازه کافی جذاب یا معنادار نیستند این محدودیت‌ها باعث می‌شود نهادهای تربیتی به سراغ روش‌های مکمل بروند. یکی از مهم‌ترین این روش‌ها طراحی نقش‌ها در #حاشیه_زندگی یعنی در #بازی‌ها و بازی‌واره‌هاست. 📚 ان‌شاءالله در مطلب بعدی خواهیم دید چگونه بازی می‌تواند به هویت‌بخشی کمک کند مِـنّـــا؛ تلاشی برای یافتن خویش در #هویت فراگیر امام 【فَمَن تَبِعَني فإِنّهُ مِنِّي】

هویت‌بخشی فرهنگ بخش 3️⃣ 🧩بازی‌ها، میدان‌هایی کوچک اما قدرتمند برای تمرین نقش‌آفرینی هستند که به کمک نقش‌های تعریف شده در زندگی واقعی آمده‌اند تا محدودیت‌های نقش‌آفرینی در زندگی واقعی را جبران کنند. 🎮 بازی‌ها را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: 1️⃣ بازی‌هایی که در حاشیه‌ی زندگی می‌مانند: این بازی‌ها با به کارگیری مهارت‌ها، به دنبال ایجاد سرگرمی و یا تقویت مهارت‌ها هستند (مانند بسیاری از بازی‌های رایانه‌ای). این بازی‌ها نقشی در متن زندگی برای خود تعریف نمی‌کنند، اما با این حال، برخی افراد با زیاده‌روی در سرگرم شدن به این بازی‌ها، زندگی خود را به این حاشیه‌ها منتقل می‌کنند و در دنیای مجازی آن بازی‌ها هویت می‌یابند. 2️⃣ بازی‌هایی که برای راهیابی به متن زندگی بازیگر تلاش میکنند: این بازی ها با ایجاد نقش، سپردن مسئولیت و تعریف مأموریت، به متن زندگی نزدیک می‌شوند و تلاش می‌کنند تا علاوه بر آموزش مهارت‌ها، هویت‌بخشی کنند (مانند بازی‌های نقش‌آفرینی گروهی یا شبیه‌سازی‌های اجتماعی). «نهنگ آبی» بازی معروف و شناخته شده این دسته بازی‌ها در سال‌های گذشته بود. 🔒 هویت‌بخشی به کمک ایجاد نقش در بازی‌ها محدودیت‌های جدی دارد: 1. هر بازی می‌تواند فقط به تعداد شرکت‌کنندگان نقش ایجاد کند 2. نقش‌های بازی معمولاً توسط خود بازیکنان و دیگران جدی گرفته نمی‌شوند، خصوصا در بازی‌های دسته اول. 🔍 اما چگونه می‌توان از این محدودیت‌ها عبور کرد؟ چطور می‌توان کاری کرد که نقش‌ها (چه در بازی و چه در زندگی واقعی)، تأثیر عمیق‌تر و هویت‌بخشی بیشتری داشته باشد؟ 🗝 پاسخ را در مفهومی به نام #جاذبه_نقش‌ها خواهیم یافت. ان‌شاءالله در مطلب بعدی به آن می‌پردازم. #تربیت_هویتی مِـنّـــا؛ تلاشی برای یافتن خویش در #هویت فراگیر امام 【فَمَن تَبِعَني فإِنّهُ مِنِّي】

هویت‌بخشی فرهنگ بخش 4⃣ در مطالب قبلی، به ۳ نوع نقش‌دهی برای هویت‌بخشی اشاره کردیم؛ نقش‌دهی در: ۱. زندگی واقعی ۲. در بازی‌های سرگرم‌کننده ۳. در بازی‌واره‌های مأموریتی در متن زندگی در هر ۳ این نقش‌ها، دو مسأله مهم است: 🔷 شمارگان (تیراژ) نقش‌ها 🔹 چون هر سازمان (مثل مسجد) یا هر بازی (مثل فوتبال)، فقط تعداد محدودی نقش ایجاد می‌کنند که این تعداد، بسیاری از افراد جامعه را پوشش نمی‌دهد. 🔶اثرگذاری و جدی‌انگاشته‌شدن نقش 🔸چون نقش‌هایی مثل مسئولیت تهیه روزنامه (اینجا را بخوانید)، جذابیت لازم برای هویت‌بخشی را ندارند 🔑 این ۲ مسأله به کمک #جاذبه که کلید طلایی هویت‌بخشی است، حل می‌شود. محیط جاذبه دو کارکرد اساسی دارد: 1️⃣ افزایش کمیت: جاذبه؛ با ایجاد محیط ارادت، هواداری و الگوبخشی، دایره تأثیر را از بازیگران نقش‌ها گسترده‌تر می‌کند. مقایسه کنید بین #نقش‌های_فوتبال که در دنیا به هزاران بازیکن، نقش مستقیم و هویت داده ↔️ (با) #جاذبه‌ی_فوتبال، که به چند میلیون نفر هویت داده! 2️⃣ ارتقای کیفیت: جاذبه، با ایجاد اهمیت و ارزش برای نقش‌ها، از سطحی انگاشته شدن آنها جلوگیری می‌کند. سخن آخر: 🏛️ فرهنگ، سازنده #محیط_جاذبه در گذر زمان است که به نقش‌های ایجاد شده در #ساختار_زندگی و #بازی‌ها، «ضریب» و «کیفیت» می‌بخشد❗️ #تربیت_هویتی #سینما_هویت مِـنّـــا؛ تلاشی برای یافتن خویش در #هویت فراگیر امام 【فَمَن تَبِعَني فإِنّهُ مِنِّي】

🔍 #تعلیم_و_تربیت حوزه‌ای راهبردی است که حاکمیت باید در آن نقش‌آفرینی کند. تجربه نشان داده با کاهش نقش دولت در این عرصه، بازیگران فراملی مانند سازمان‌های بین‌المللی و شرکت‌های جهانی وارد میدان می‌شوند و گاه منافع و ارزش‌های دینی و ملی نادیده گرفته می‌شود. 💡 آنچه اهمیت دارد، نوع و میزان مداخله حاکمیت در میدان تربیت و پاسخ به اینگونه سؤالهاست: ⁉️ آیا نقش دولت صرفاً به #سیاست‌گذاری محدود است یا باید در #اجرا هم مشارکت کند؟ 🏛 حضور دولت در میدان اجرا، در کدام #الگوی_حکمرانی می‌تواند به شکلی متوازن و کارآمدتر انجام شود: 1️⃣ #تصدی‌گری مستقیم (اداره مدارس) 2️⃣ #تنظیم‌گری (نظارت بر مدارس غیردولتی) 3️⃣ #تسهیل‌گری (حمایت از نوآوری‌های مردمی در تعلیم و تربیت) 👥 سهم #نهادهای_مردمی در تربیت چیست و چگونه می‌توان از ظرفیت‌های مردمی در کنار نقش راهبردی دولت بهره برد؟ 🧭 تعامل دولت با #فرهنگ و ارزش‌های دینی در تعیین خط و مشی‌های حاکم بر تربیت یا نظام اهداف تربیتی چیست؟ ⚖️ در چه حوزه‌هایی دولت باید مستقیماً متصدی امر تربیت شود و در چه حوزه‌هایی می‌تواند نقش #حمایتی داشته باشد؟ مدل حمایتی دولت از نهادهای مردمی چگونه باید باشد؟ 🔄 پاسخگویی به این پرسش‌ها نیازمند همکاری میان نهادهای #حوزوی، #دانشگاهی و #میدانی است تا با تلفیق دانش نظری و تجربیات عملی، الگویی کارآمد برای #حکمرانی_تربیتی متناسب با شرایط کشور طراحی شود. این مهم، مستلزم تأسیس مراکز مطالعاتی تخصصی در حوزه سیاست‌گذاری و سازماندهی تربیتی و حکمرانی آموزشی است که بتواند مبانی فقهی، فلسفی و علمی این حوزه را تدوین کند @s_h_taba

🌴 "فصلی برای #غنی_سازی_هویت_تاریخی" 🕰 در گذشته، اراده‌ها و حالات روحی-روانی ملت‌ها، یکی از عوامل تأثیرگذار بیرونی در جنگ‌های نظامی به شمار می‌آمدند. امروز اما، به وضوح میتوان دید که میدان‌های اصلی درگیری؛ روحیه جمعی و اراده ملت‌هاست. اکنون باور این ادعا راحتتر است که «جنگ‌های نظامی، حاشیه‌ای بر نبرد اراده‌ها هستند». 🌐 جنگ‌های معاصر ابعاد چندگانه‌ای یافته‌اند که فراتر از میدان نبرد فیزیکی گسترش می‌یابند. امروزه، درگیری‌های نظامی آثار دراز‌مدت‌تری در لایه‌های فرهنگی، اجتماعی و روانی جوامع بر جای می‌گذارند که اهمیت آن‌ها گاه از پیروزی‌های تاکتیکی میدانی فراتر می‌رود. یعنی میتوان ادعا کرد که جنگ‌های نظامی، بُعد تاریخی‌تری به خود گرفته و آثار دراز مدتی که در قلوب و فرهنگ جامعه به جای میگذارد، بیشتر در معرض دید قرار گرفته است. 📱 یکی از مهمترین عوامل این تحول، سرعت و سهولت بی‌سابقه گردش اطلاعات است. پلتفرم‌های رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی، به ابزارهایی قدرتمند برای انعکاس، تقویت و گاه دستکاری حالات روحی ملت‌ها تبدیل شده‌اند. ⏳ در گذشته، فرایند تأثیرگذاری حالات روانی جمعی بر میدان نبرد، مسیری طولانی را طی می‌کرد. از لحظه‌ای که ترس، تردید یا امید در دل‌ها شکل می‌گرفت تا زمانی که این احساسات در جامعه اشتراک‌گذاری شده و گسترش می‌یافت، به سیاست‌های کلان تبدیل می‌شد و نهایتاً بر عملکرد نیروهای نظامی تأثیر می‌گذاشت، ماه‌ها یا حتی سال‌ها زمان لازم بود. ⚡️ اما امروز، این چرخه به طرز شگفت‌انگیزی فشرده شده است. در جنگ غزه، تصاویر و ویدئوهای منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی، در عرض ساعاتی معدود، موجی از واکنش‌های احساسی در سراسر جهان برانگیخت و به سرعت به تصمیمات سیاسی و حتی عملیات میدانی منجر شد. 🔄 با این حال، نباید این تحول را به معنای کم‌اهمیت شدن سایر ابعاد جنگ تلقی کرد. آنچه امروز شاهد آن هستیم، ظهور “جنگ‌های ترکیبی” (Hybrid Warfare) است که در آن، عملیات روانی، رسانه‌ای، سایبری، اقتصادی و نظامی در هم تنیده شده‌اند. 🌍 درگیری روسیه و اوکراین نمونه‌ای بارز از این پدیده است. در این مناقشه، همزمان شاهد نبردهای سنتی زمینی، حملات سایبری به زیرساخت‌ها، جنگ اقتصادی از طریق تحریم‌ها، و نبرد روایت‌ها در فضای رسانه‌ای جهانی هستیم. 🏛 در این میان، به روشنی میتوان دید که فرهنگ، هویت و باورهای عمیق یک ملت، پایدارترین سنگر در برابر تهاجم خارجی است. هنر، ادبیات، شعر و موسیقی در چنین شرایطی به ابزارهایی برای تقویت روحیه جمعی تبدیل می‌شوند. سروده‌های حماسی، فیلم‌ها و روایت‌های هنری از مقاومت، می‌توانند نسل‌ها پس از پایان درگیری فیزیکی، همچنان الهام‌بخش و هویت‌ساز باشند. 🔑 اگرچه پیروزی پایدار مستلزم موفقیت در تمامی عرصه‌های نظامی، اقتصادی، دیپلماتیک، سایبری، و البته نبرد برای قلب‌ها و ذهن‌هاست، اما آنچه مسلم است، جنگ‌های آینده بیش از پیش چندوجهی خواهند بود و کشورهایی موفق خواهند بود که بتوانند استراتژی جامعی برای مواجهه با این پیچیدگی‌ها تدوین کنند. در این استراتژی جامع، آنچه در صدر اهمیت قرار دارد، لزوم یافتن راهکارهایی برای تقویت و تشدید هویت تاریخی امت، برای پیگیری آرمان‌های تاریخی و تاب‌آوری در درگیری با مهاجمین به این هویت است. در این مسیر، تقویت هویت‌های تاریخی و اجتماعی و اراده و انسجام اجتماعی حتی بیش از توسعه توانمندی‌های نظامی اهمیت دارد. 🇮🇷 #جهاد_تبیین #هویت_تاریخی #جنگ_اراده‌ها #مقاومت_فرهنگی @s_h_taba